De historische uitspraak van de Nederlandse rechtbank die Shell beval om de CO2-uitstoot te versnellen, zal grote gevolgen hebben voor veel bedrijven, zeggen juridische experts. Na de uitspraak van vorige week moet Shell nu zijn netto CO2-uitstoot in 2030 met 45% verminderen ten opzichte van het niveau van 2019. Dit is veel meer dan het van tevoren had gepland.Het is de eerste keer dat een rechtbank een bedrijf verantwoordelijk heeft gehouden voor het naleven van de voorwaarden van de Overeenkomst van Parijs inzake klimaatverandering. De rechtbank oordeelde dat ook bedrijven als Shell hun steentje moeten bijdragen aan de aanpak van klimaatverandering.
Denise Eastlake, hoofd van de Climate Change Desk bij DAC Beachcroft, zegt: “De rechtbank wees erop dat Shell groter is dan sommige landen, dus de rol van non-state actors is net zo belangrijk als regeringen.” De totale uitstoot van broeikasgassen van Shell in 2019 was volgens Bloomberg ongeveer gelijk aan die van Rusland, de op drie na grootste vervuiler ter wereld.
De zaak is aangespannen door milieuactiegroepen onder leiding van Milieudefensie, samen met ruim 17.000 Nederlanders. “Dit is een keerpunt in de geschiedenis”, zegt Roger Cox, advocaat van Milieudefensie. “Deze uitspraak kan ook grote gevolgen hebben voor andere grote vervuilers.”Shell noemde de uitspraak van de rechtbank ’teleurstellend’ en zei in beroep te gaan. Maar de rechtbank zei dat het onmiddellijk moest beginnen met het verhogen van de schaal van zijn emissiereducties, ongeacht een beroep.
Nigel Brook, die Clyde & Co’s wereldwijde campagne voor weerbaarheid en risico’s op het gebied van klimaatverandering leidt, noemde het oordeel epoch-making. “Het is verreweg de meest significante beslissing over klimaatgeschillen tegen een bedrijf tot nu toe. Als deze beslissing stand houdt, heeft dat enorme gevolgen”..
Shell streefde al naar een netto-nuluitstoot in 2050, in lijn met de doelstelling van het Akkoord van Parijs. Maar de Nederlandse rechtbank beval het bedrijf om sneller te handelen, omdat de plannen om de uitstoot te verminderen te vaag zijn, waardoor het risico bestaat dat het de verplichting zou schenden. De uitspraak is niet alleen van toepassing op emissies die worden geproduceerd door de Nederlandse bedrijven van Shell, maar ook op die van haar wereldwijde activiteiten, evenals haar leveranciers en klanten.
“De rechtbank begrijpt dat de gevolgen voor Shell groot kunnen zijn”, aldus een woordvoerster van de rechtbank. “Maar de rechtbank is van mening dat de gevolgen van ernstige klimaatverandering belangrijker zijn dan de belangen van Shell.” Na de uitspraak zei Shell: “Er zijn dringend maatregelen nodig tegen klimaatverandering. Daarom hebben we onze inspanningen opgevoerd om tegen 2050 een energieneutraal energiebedrijf te worden, in overeenstemming met de samenleving, met kortetermijndoelen om onze vooruitgang te volgen. We investeren miljarden dollars in koolstofarme energie, waaronder het opladen van elektrische voertuigen, waterstof, hernieuwbare energiebronnen en biobrandstoffen. We willen de vraag naar deze producten vergroten en onze nieuwe energiebedrijven nog sneller opschalen.”
De rechtbank oordeelde dat Shell een zorgplicht heeft jegens Nederlandse burgers om hen te helpen beschermen tegen gevaarlijke klimaatverandering. De rechtbank zei dat dit gebaseerd was op “de wijdverbreide internationale consensus dat mensenrechten bescherming bieden tegen de gevolgen van gevaarlijke klimaatverandering en dat bedrijven mensenrechten moeten respecteren”.Dit is een baanbrekende ontwikkeling, zegt Brook: “Er was al vastgesteld dat overheden mensenrechten verschuldigd zijn aan burgers, maar niet dat bedrijven dat ook deden..”
