De risicosituatie voor natuurrampen wordt van jaar tot jaar moeilijker. De verzekerbaarheid is beperkt en blijft afnemen. Een publiek-private (her)verzekeringsoplossing wordt momenteel op verschillende niveaus besproken. De GVNW (Gesamtverband der versicherungsnehmenden Wirtschaft’ verwelkomt de overeenkomstige initiatieven van de ECB/EIOPA en die in het regeerakkoord van de Duitse regeringspartijen. GVNW onderschrijft ook de noodzaak van preventieve maatregelen en stimulansen voor de implementatie. Ervaringen uit andere landen of met EXTREMUS in Duitsland tonen echter aan dat een succesvolle implementatie een uitdaging is.
De GVNW roept op om in deze plannen rekening te houden met de belangen van bedrijven (in ieder geval op de lange termijn):
o Er zijn al gaten in de verzekeringsdekking voor natuurrampen voor bedrijven
o Opt-out model ook voor bedrijven.
0 De duurzaamheid van het Duitse systeem waarborgen
Onbetaalbaar?
Natuurrampen dreigen in de toekomst vaker voor te komen met steeds ernstigere economische gevolgen. Het vermogen van individuen om zich adequaat tegen dit risico te verzekeren wordt steeds moeilijker, in het ergste geval onmogelijk of onbetaalbaar.
Dit geldt niet alleen voor particuliere huishoudens, maar ook voor bedrijven. In een enquête van de GVNW onder afgevaardigden verklaarde 30% van de ondervraagde bedrijven aan de verzekeringskant dat ze nu al ernstige problemen ondervinden bij het verkrijgen van een adequate verzekeringsdekking. En de gaten in de verzekeringsdekking van bedrijven zullen in de toekomst waarschijnlijk groter worden. Studies tonen aan dat door de overheid georganiseerde publiek-private verzekeringssystemen (publiek-private partnerschappen) een effectieve bijdrage kunnen leveren aan het dichten van deze verzekeringstekorten.
Voortbouwend op de bestaande nationale structuren stellen de EIOPA en de ECB een herverzekeringsoplossing op EU-niveau voor natuurrampen voor. GVNW steunt dit voorstel in principe. De beoogde EU-brede herverzekeringsoplossing voor natuurrampen zou idealiter zo moeten worden ontworpen dat deze in de toekomst ook kan worden uitgebreid naar andere systeemrisico’s zoals pandemieën of cyberincidenten. Voor (Duitse) bedrijven met buitenlandse activiteiten zou balansbescherming ook wenselijk zijn met betrekking tot buitenlandse activiteiten. Parallel aan of´ stroomopwaarts ´van een EU-oplossing moet een overeenkomstig, robuust publiek-privaat systeem worden opgezet om de risico’s van natuurrampen in Duitsland te dekken. Dergelijke regelingen bestaan al in veel landen, maar niet in Duitsland.
Leren van ervaren
GVNW verwelkomt de overeenkomstige bepalingen in het regeerakkoord om dit nu te veranderen. Om ervoor te zorgen dat dit robuust is, moet lering worden getrokken uit ervaringen zoals EXTREMUS. Een oplossing zou permanent moeten zijn. Ze zou daarom gefinancierd moeten worden met andere middelen dan regelmatig hernieuwde maatregelen (zoals een staatsgarantie). GVNW is ook voorstander van een verzekeringsplicht voor de verzekeringssector (opt-out model). Een wettelijke verzekeringsplicht – voor bedrijven – wordt echter uitdrukkelijk afgewezen. Dit komt overeen met de stemming van de ondervraagde bedrijven – 87% is tegen verplichte verzekering op het gebied van commerciële en industriële verzekeringsdekking.
Als de Duitse wetgever een verzekeringsplicht overweegt, is GVNW van mening dat een opt-out model om redenen van proportionaliteit de voorkeur verdient, in ieder geval voor bedrijven. Als de wetgever zich in dit opzicht zorgen maakt over de financiële haalbaarheid, dan zou een mildere optie zijn om het opt-out model op zijn minst een paar jaar te testen voor bedrijven, voordat Duitse bedrijven op het verkeerde moment onnodig extra worden belast. Dit zou ook grondwettelijk te verkiezen zijn. Vanuit het oogpunt van GVNW mag de focus op een stimuleringssysteem voor preventieve maatregelen om schade te vermijden/voorkomen echter niet worden vergeten, aangezien een model dat uitsluitend is gericht op schadevergoeding op de lange termijn niet financieel levensvatbaar is gezien de verwachte effecten van klimaatverandering.
In Duitsland wordt de vergoeding van schade veroorzaakt door natuurrampen nog steeds hoofdzakelijk uitgevoerd met publieke middelen, met andere woorden ‘uit belastinggelden’, via meestal semi-professionele ad-hocondersteuning van verschillende overheidsinstanties, die hier over het algemeen niet of slecht op zijn voorbereid. Er is vaak – begrijpelijk – een gebrek aan de noodzakelijke personele capaciteiten, evenals de noodzakelijke verzekeringsexpertise en specialistische kennis in het omgaan met schade en de gevolgen (kosten) daarvan. Dit leidt keer op keer tot oneerlijke resultaten in de claims die door een rampzalige gebeurtenis worden ingediend.
Publiek-private (her)verzekeringssysteem
Een publiek-privaat (her)verzekeringssysteem dat vooraf voldoende wordt gekapitaliseerd via particuliere bijdragen en overheidssubsidies zou betekenen dat overheidsbudgetten niet hoeven te worden belast in het geval van een ramp. Een dergelijke op partnerschap gebaseerde oplossing zou ook het voordeel hebben dat het beschikbare risicokapitaal in geval van een natuurramp veel professioneler en efficiënter kan worden gebruikt dankzij de vooraf gecreëerde structuren.
Een publiek-privaat (her)verzekeringssysteem zou het niveau van bescherming tegen rampenrisico’s aanzienlijk verhogen. De focus van een dergelijk instrument zou echter niet alleen moeten liggen op het aspect van downstream schadevergoeding (schadevergoedingsfunctie). Deze aanpak zou ertoe kunnen leiden dat het hele systeem op de middellange termijn financieel overbelast raakt en dat de prijzen alleen maar omhoog schieten. .
Betere voorbereiding
De GVNW ziet daarom nog een essentieel doel in het feit dat zowel bedrijven als particuliere huishoudens zich beter kunnen voorbereiden op scenario’s voor systeemrisico’s, zoals de gevolgen van klimaatverandering, met behulp van dit speciale instrument voor dekkingsvoorzieningen, bijvoorbeeld door stimulansen te bieden voor de uitvoering van preventieve maatregelen met gesubsidieerde leningen (leningen met korting of rentesubsidie). Op deze manier kunnen de getroffenen in staat worden gesteld om hun bedrijven en locaties weerbaar te maken. Het kapitaal dat hiervoor wordt ingezet . Het kapitaal dat hiervoor wordt gebruikt, zal ervoor zorgen dat de uitgaven voor schade veroorzaakt door toekomstige extreme weersomstandigheden elders in het systeem aanzienlijk worden verminderd.
Naar de mening van GVNW zou dit een betere, eerlijkere en efficiëntere oplossing zijn dan wanneer de staat doorgaat met het verstrekken van aanvullende financiering voor schadevergoeding – in sommige gevallen genereuzer en met meer publiciteit dan in andere, afhankelijk van de vraag of er op dat moment ergens een verkiezingscampagne plaatsvindt. Bij het ontwikkelen van een publiek-private (her)verzekeringsoplossing voor natuurramprisico’s zou het zinvol zijn om gebruik te maken van de bestaande concepten en methoden van de lokale verzekeringssector, die al vele jaren beproefd zijn, inclusief de ervaring met het berekenen van op risico gebaseerde premies en op het gebied van schadeafhandeling.
Het feit dat het bestaan van een voorgekapitaliseerd publiek-privaat (her)verzekeringsinstrument de publieke sector zou verlossen van de gebruikelijke betalingen aan getroffen bedrijven en particulieren in het geval van een ramp, die anders niet zijn opgenomen in de respectievelijke begrotingen, rechtvaardigt dat de staat, d.w.z. de federale en deelstaatregeringen, een passende bijdrage zou moeten leveren aan de financiering van een dergelijke verzekeringsoplossing. Politici moeten een duidelijk standpunt innemen over alle maatregelen in dit verband, nu of in de toekomst.
Dit omvat enerzijds een fundamentele inzet voor het principe van vrijwilligheid, in combinatie met de ondubbelzinnige boodschap dat in het geval van rampengerelateerde schade in de toekomst geen belastinggeld meer ter beschikking wordt gesteld voor compensatie als de getroffenen bewust afzien van deelname aan het publiek-private (her)verzekeringssysteem of van het nemen van redelijke preventieve maatregelen.
Ontwikkeling van een publiek-privaat (her)verzekeringsysteem
De GVNW stelt het volgende stapsgewijze model voor de ontwikkeling van een publiek-private verzekeringsoplossing voor de dekking van natuurramprisico’s in Duitsland voor via een publiek-privaat (her)verzekeringsysteem in Duitsland (stappen 1-3) en de EU (stap 4):
1e fase: Passend riskmanagement voor bedrijven en particuliere eigenaren, maar ook in de gemeenten (bijv. in het geval van NatCat-risico’s, geen goedkeuring meer voor bouwgebieden op blootgestelde locaties zoals overstromingsgebieden)
2e fase: Particuliere verzekering (primaire verzekering en herverzekering) tot de bovengrens voor eigendoms- en bedrijfsschaderisico’s (bijv. analoog aan FloodRe in het VK)
3e fase: herverzekering vanaf deze bovengrens via het toekomstige nationale (her)verzekeringsstelsel voor natuurrampenrisico’s tot een nog nader te bepalen bovengrens
4e stap: Excess of ´supra herverzekeringsoplossing of fondsoplossing op EU-niveau vanaf een limiet gebaseerd op de hoogste limiet van een individuele staat tot een gedefinieerd maximumbedrag. De drempel waarboven het EU-vehikel tussenbeide komt, moet indien mogelijk dezelfde zijn voor alle individuele staten.
