Werkloosheid in 2023 vrijwel onveranderd

  De werkloosheid veranderde vorig jaar weinig. In december was 3,6% van de beroepsbevolking werkloos en dat was gelijk aan het gemiddelde over 2023. Het aantal werklozen nam in de laatste drie maanden van het jaar licht af met gemiddeld 3.000 per maand, tot 361.000 personen in december. In dezelfde periode kwamen er gemiddeld per maand 25.000d mensen bij met betaald werk. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers. UWV registreerde eind december 161.000  lopende WW-uitkeringen.

  In december hadden 3,6 miljoen mensen van 15 tot 75 jaar om verschillende redenen geen betaald werk. Naast werklozen ging het om 3,2 miljoen mensen die niet kort geleden naar werk hebben gezocht en/of daarvoor niet direct beschikbaar zijn. Zij worden niet tot de beroepsbevolking gerekend. Het gaat vooral om mensen die met pensioen zijn of niet kunnen werken door ziekte of arbeidsongeschiktheid. Gemiddeld daalde het aantal mensen buiten de beroepsbevolking in de afgelopen drie maanden met 9.000 per maand. en WW-uitkeringen  

Aantal WW-uitkeringen in december vrijwel gelijk gebleven
In december 2023 verstrekte UWV 160,800 duizend WW-uitkeringen. Dit is vrijwel evenveel als aan het eind van november (160,2 duizend). In december werden er 19,900 uitkeringen beëindigd, terwijl er 20,800 nieuwe uitkeringen bij kwamen.    Hoewel in de meeste sectoren geen noemenswaardige wijzigingen zijn ten opzichte van vorige maand, is er in de sectoren bouw (+15,9%) en landbouw, groenvoorziening, visserij (+9,3%) wel een toename. Voor een deel betreft dit de gebruikelijke toename in de WW door het wegvallen van seizoenwerk. In vergelijking met november 2023 nam het aantal WW-uitkeringen met name af in het onderwijs  (-6,6%).

Minder dan 100.000 werkloze 45-plussers in 2023
Gemiddeld over heel 2023 is het aantal werklozen licht gestegen ten opzichte van een jaar eerder, van 350.000 naar 359.000. Het werkloosheidspercentage steeg van 3,5 naar 3,6. Alleen onder 45-plussers nam de werkloosheid af, van 104.000 naar 92.000. Vooral bij jongeren van 15 tot 25 jaar nam de werkloosheid toe, van 134.000 naar 149.000. Bij 25- tot 45-jarigen nam het aantal werklozen licht toe. De nettoarbeidsparticipatie nam in 2023 toe, naar 73,1 vergeleken met 72,2 in 2022. De toename was relatief sterk bij 45-plussers en bij jongeren tot 25 jaar. Bij 25- tot 45-jarigen was de stijging van de arbeidsdeelname gering.   

De werkloosheid kan toe- of afnemen door vier verschillende stromen. Twee van die stromen kunnen de werkloosheid doen dalen. De eerste is de stroom van werklozen die een baan vinden. De tweede is de stroom van werklozen die stoppen met zoeken en de arbeidsmarkt verlaten. Deze uitstroom uit de arbeidsmarkt was in december en november met 96.000 op het hoogste niveau sinds december 2021.  

Er zijn ook twee tegengestelde stromen, die de werkloosheid kunnen vergroten. Het gaat om werkenden die hun baan verliezen en om mensen die zich eerder niet aanboden op de arbeidsmarkt en op zoek zijn gegaan naar werk. Als ze niet meteen werk vinden, worden ze deel van de werkloze beroepsbevolking. De stromen in en uit werkloosheid houden elkaar ongeveer in evenwicht. Er is iets meer uitstroom uit werkloosheid dan instroom naar werkloosheid en daardoor was er in november dus een lichte daling van het aantal werklozen. In december waren er 10.000 werklozen minder dan drie maanden eerder (hiermee daalde de werkloosheid gemiddeld per maand met ruim 3.000).

 Aantal werkloze 45-plussers gedaald tot onder 100.000

In 2023 was het aantal werklozen nagenoeg onveranderd ten opzichte van een jaar eerder. Alleen onder 45-plussers daalde het aantal werklozen verder, van 104.000 naar 92.000. Onder deze leeftijdsgroep nam ook het aantal overige niet-werkenden verder af, van bijna 2,5 miljoen naar ruim 2,4 miljoen. Het aantal werklozen en overige niet-werkenden onder 45-plussers is hiermee het laagst sinds de start van de reeks in 2003. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS.

In 2023 waren er zowel 46.000 duizend mannen als vrouwen van 45 tot 75 jaar werkloos. Zij hadden geen werk, waren wel op zoek naar werk, en konden binnen twee weken starten. Het aantal werkloze 45-plussers beweegt mee met de conjunctuur; sinds het begin van de economische crisis in 2008 verdubbelde hun aantal ruimschoots, van 141.000 (2008) naar 290.000  (2015). Daarna daalde dit tot 92.000 in 2023.Vóór 2008 was het aantal werkloze mannen en vrouwen van 45 jaar of ouder ook vrijwel gelijk. Daarna was bij mannen zowel de toename als de afname sterker dan bij vrouwen.

Meer vrouwen dan mannen van 45-plus niet werkzaam én niet op zoek

Naast werklozen waren er in 2023 ook nog ruim 1,0 miljoen mannen die niet werkzaam waren, en niet zochten naar werk of hiervoor niet direct beschikbaar waren (buiten de beroepsbevolking). Onder vrouwen waren dat er ruim 1,4 miljoen.Het aantal mannen en vrouwen buiten de beroepsbevolking bewoog de afgelopen twintig jaar minder sterk mee met de conjunctuur dan het aantal werklozen. De toename sinds de start van de economische crisis in 2008 was minder sterk en duurde langer (tot 2018). Daarna daalde dit aantal licht tot 2022, toen daalde het aantal 45- tot 75-jarigen buiten de beroepsbevolking met 89.000. Ook in 2023 was de daling sterk (67.000). 

Toename arbeidsparticipatie

In 2022 en 2023 was er voor het eerst sinds 1950 sprake van een lichte daling van de bevolking van 45 tot 75 jaar. Het aantal werkende 45-plussers nam echter nog steeds toe. De afname van het aantal werklozen en personen buiten de beroepsbevolking in deze leeftijdsgroep hangt dus vooral samen met een toename van de nettoarbeidsparticipatie, het percentage werkenden in de bevolking. In 2023 was deze toename iets sterker bij mannen dan bij vrouwen. In de afgelopen twintig jaar was de toename van de arbeidsparticipatie van 45-plussers onder vrouwen gemiddeld sterker dan onder mannen, en nam het verschil tussen beide af.