0 Gewapende conflicten tussen landen komen naar voren als het grootste directe risico voor 2025, als gevolg van verhoogde geopolitieke spanningen en fragmentatie wereldwijd. Dit wordt genoemd door bijna een kwart van de respondenten;
0 Onjuiste informatie en desinformatie staan op nummer één bij de kortetermijnrisico’s. Dit soort informatie kan de instabiliteit aanwakkeren en het vertrouwen in overheden ondermijnen. En dat bemoeilijkt de dringende behoefte aan samenwerking om gezamenlijke crises aan te pakken; 0 Kijkend naar de komende tien jaar, dan domineren de milieurisico’s: extreme weersomstandigheden, afname van biodiversiteit en instorting van ecosystemen. Dat zijn enkele uitkomsten uit de recent verschenen 20e editie van het Global Risks Report van het World Economic Forum. Het rapport toont een steeds gefragmenteerder mondiaal landschap, waarin toenemende geopolitieke, ecologische, maatschappelijke en technologische uitdagingen een bedreiging vormen voor stabiliteit en vooruitgang. “Hoewel economische risico’s dit jaar minder op de voorgrond staan in de onderzoeksresultaten, blijven ze, samen met maatschappelijke en geopolitieke spanningen, een punt van zorg”, aldus het rapport. Gewapende conflicten tussen landen worden gezien als het meest urgente mondiale risico voor 2025: bijna een kwart van de respondenten ziet dit als de grootste zorg voor het komende jaar. Voor het tweede opeenvolgende jaar blijven onjuiste informatie en desinformatie de belangrijkste kortetermijnrisico’s. Onjuiste informatie en desinformatie vergroten de verdeeldheid binnen en tussen landen én hollen het vertrouwen uit. Dit benadrukt hun aanhoudende bedreiging voor de maatschappelijke cohesie en overheden. Andere belangrijke kortetermijnrisico’s zijn extreme weersomstandigheden, maatschappelijke polarisatie, cyberspionage en oorlogsvoering. Milieurisico’s Op de langere termijn domineren milieurisico’s de vooruitzichten: extreme weersomstandigheden, verlies van biodiversiteit, instorting van ecosystemen, kritieke veranderingen in systemen op onze aarde en tekorten aan natuurlijke hulpbronnen voeren de ranglijst aan. Het vijfde milieurisico in de top 10 is vervuiling, dat ook wordt gezien als een belangrijk risico op de korte termijn. Op de zesde plaats staat een breed scala aan verontreinigende stoffen in de lucht, het water en op het land. Dat laat een groeiende erkenning zien van de ernstige gevolgen voor de gezondheid en ecosystemen van deze stoffen. In het algemeen werden extreme weersomstandigheden prominent genoemd als acute risico’s, risico’s op korte termijn en risico’s op lange termijn. De langetermijnrisico’s worden ook vertroebeld door technologische risico’s in verband met verkeerde informatie, desinformatie en ongunstige resultaten van AI-technologieën. “Toenemende geopolitieke spanningen, de afbrokkeling in het mondiale vertrouwen en de klimaatcrisis zetten het wereldwijde systeem onder druk als nooit tevoren”, zegt Mirek Dušek, Managing Director van het World Economic Forum.” In een wereld die gekenmerkt wordt door groeiende verdeeldheid en risico’s, hebben wereldleiders een keuze: om samenwerking en veerkracht te bevorderen, of om geconfronteerd te worden met toenemende instabiliteit. De inzet is nog nooit zo hoog geweest.” |
|
Afbrokkelende systemen, fragiele toekomst
Het rapport, dat is gebaseerd op de meningen van meer dan 900 experts op het gebied van mondiale risico’s, beleidsmakers en leiders uit de sector, schetst een grimmig beeld van het komende decennium. De respondenten, die in september en oktober 2024 zijn ondervraagd, zijn veel minder optimistisch over de vooruitzichten voor de wereld op de langere termijn dan op de korte termijn. Bijna tweederde van de respondenten verwacht tegen 2035 een stormachtig mondiaal landschap. Vooral door toenemende uitdagingen op het gebied van milieu, technologie en maatschappij.
Meer dan de helft van de respondenten verwacht binnen twee jaar enige instabiliteit, wat de wijdverspreide afbrokkeling van de internationale samenwerking illustreert. Prognoses voor de lange termijn wijzen op nog grotere uitdagingen, aangezien de samenwerkingsmechanismen steeds verder onder druk zullen komen te staan.
Maatschappelijke risico’s zoals ongelijkheid en polarisatie nemen een prominente plaats in op de ranglijst van risico’s op korte én lange termijn. De toenemende bezorgdheid over illegale economische activiteiten, de toenemende schuldenlast en de concentratie van strategische middelen wijzen op kwetsbaarheden die de wereldeconomie de komende jaren zouden kunnen destabiliseren. Al deze problemen kunnen de binnenlandse instabiliteit vergroten en het vertrouwen in overheden aantasten. Hierdoor wordt het nog moeilijker om de wereldwijde uitdagingen aan te pakken.
Alle 33 risico’s op de ranglijst nemen op de langere termijn in ernst toe. Dat toont de bezorgdheid van de respondenten over de toegenomen frequentie of intensiteit van deze risico’s naarmate het volgende decennium zich ontvouwt. ”Van conflicten tot klimaatverandering, we worden geconfronteerd met onderling verbonden crises die gecoördineerde, collectieve actie vereisen”, zegt Mark Elsner, Head Global Risks Initiative, World Economic Forum. “Hernieuwde inspanningen om het vertrouwen te herstellen en samenwerking te bevorderen zijn dringend nodig. De gevolgen van niets doen kunnen nog generaties lang voelbaar zijn.”
Een beslissend decennium: samenwerking als sleutel tot stabiliteit
Nu de verdeeldheid toeneemt en versnippering het geopolitieke en economische landschap verandert, is de behoefte aan effectieve wereldwijde samenwerking nog nooit zo urgent geweest. Maar aangezien 64% van de experts een gefragmenteerde wereldorde verwacht, die wordt gekenmerkt door concurrentie tussen midden- en grootmachten, staat het multilateralisme in de wereld onder grote druk.
Al met al is naar binnen keren geen levensvatbare oplossing. Het komende decennium is cruciaal voor leiders om complexe, onderling verbonden risico’s het hoofd te bieden en de beperkingen van de bestaande bestuursstructuren aan te pakken. Om een neerwaartse spiraal van instabiliteit te voorkomen – en in plaats daarvan het vertrouwen te herstellen, de veerkracht te vergroten en een duurzame en inclusieve toekomst voor iedereen veilig te stellen – moeten landen prioriteit geven aan dialoog, internationale banden versterken en de voorwaarden voor hernieuwde samenwerking bevorderen.
Lees hier het Global Risks Report 2025 en neem deel aan het gesprek via #Risks25