Een ruime meerderheid (85%) van het Nederlandse bedrijfsleven ervaart gevolgen door de veranderde verhoudingen tussen Europa en de Verenigde Staten. Dit blijkt uit het eerste KPMG GeoPulse-onderzoek, een onderzoek van KPMG Nederland onder bestuurders en commissarissen van Nederlandse publieke en private organisaties en bedrijven in diverse sectoren. Binnen die organisaties en ondernemingen voorziet 97% een toenemende invloed van geopolitiek op hun bedrijfsvoering. Bijna alle ondervraagden (73%) treffen al extra maatregelen, bijvoorbeeld op het gebied van cybersecurity.
De economische sanctiemaatregelen en onzekerheden over geopolitieke samenwerking veroorzaken onrust. Bijna alle ondervraagden (97%) verwachten de komende twaalf maanden een grotere invloed op hun bedrijfsvoering door dit soort invloeden, waaronder een toename van protectionistische maatregelen. Een meerderheid (64,5%) herkent regiospecifieke risico’s in Oost-Azië, Oost-Europa en de Verenigde Staten en verwacht dat deze gevolgen zullen hebben voor buitenlandse investeringsplannen. Toch heerst er een afwachtende houding als het gaat om het terughalen van activiteiten naar Nederland of het verplaatsen ervan naar Europa. Maar liefst 93% geeft aan dit voorlopig niet van plan te zijn en af te wachten wat er gaat gebeuren.
Vertrouwen in duurzaamheidsbeleid blijft
Een groot deel van de ondervraagden (69,5%) blijft vertrouwen houden in het ESG-beleid, ondanks geopolitieke onzekerheden op dit gebied. Bedrijven blijven lange termijndoelstellingen strategisch belangrijk vinden, al wordt hierbij vertraging verwacht door mogelijke wetswijzigingen in de VS en Europa.
Iets meer dan de helft (52,5%) voorziet geen verlies van concurrentiekracht door het vasthouden aan klimaatdoelen. Deze groep ziet voordelen op de lange termijn en het first-movers-voordeel van een groene economie, waarbij ze China als voorbeeld noemen. Ook zijn er zorgen om kortetermijnschade door de hernieuwde Amerikaanse focus op fossiele brandstoffen en de hoge energieprijzen in de EU.
Snelle ontwikkelingen AI
Een andere uitkomst is dat drie van de vier respondenten aangeeft dat de veranderende geopolitiek situatie heeft op zijn cybersecuritybeleid, De ondervraagde bestuurders en commissarissen reageren verdeeld op AI, van sceptisch tot enthousiast, en uiten hun zorgen over de achterstand die Europa mogelijk oploopt ten opzichte van China en de VS. Slechts een kleine meerderheid (58%) verwacht dat de maatschappij de snelle ontwikkelingen op het gebied van AI kan blijven bijbenen. Daarnaast richten bedrijven zich sterk op het nemen van uiteenlopende maatregelen om cybersecurity te verbeteren, van verhoogde waakzaamheid tot investeringen in digitale transformatie, gevoelige kennis en systeemtoegang.
Stephanie Hottenhuis, CEO van KPMG in Nederland: “Toenemende protectionistische maatregelen en onzekerheden over geopolitieke allianties en doelstellingen maken duidelijk dat het niet langer business as usual is. Dit onderzoek toont aan dat geopolitieke verschuivingen Nederlandse bedrijven raken en dat bestuurders en toezichthouders van grote Nederlandse ondernemingen zich hiervan bewust zijn en zich actief aanpassen.”
Tot slot enige aanbevelingen
De geopolitieke gevolgen van Trump 2 zijn zeer reëel voor het Nederlandse grootbedrijf, vooral het deel dat internationaal opereert, al was het maar vanwege de afhankelijkheid van buitenlandse leveranciers.Het grootste probleem is hierbij de onvoorspelbaarheid. Vandaar dat er slim met risikmanagement omgesprongen moet worden.
Voor vergelijkbare bedrijven die zoeken naar oplossingen over hoe ze hiermee om kunnen gaan, raadt KPMG het volgende aan:
- Versterk cybersecurity en houd de focus scherp op dit gebied. Lang niet iedereen is een doelwit van een staatsoverheid, maar een mogelijke hack door cybercriminelen kan net zo verstorend werken. Daarnaast voldoet u met de juiste maatregelen ook aan Europese regelgeving. Dat is een win-winsituatie.
- Digitale transformatie is van belang voor zowel de (eventuele) adoptie van AI (in welke vorm dan ook) en cybersecurity. Legacy-systemen zorgen vaak voor problemen. Kijk samen met IT wat er op welke termijn kan of moet worden vernieuwd. Daarbij is het verstandig om externe experts in te schakelen, al was het maar voor een second opinion over de plannen.
- Breng geopolitieke risico’s in kaart en stel scenario’s en snel uitvoerbare plannen op. Mocht er iets voorvallen, dan kan er direct ingegrepen worden. Het kan ook verstandig zijn om iemand verantwoordelijk te maken voor het in de gaten houden van de situatie, eventueel in samenwerking met externe partners als de interne capaciteit er niet is.
- In lijn met het langetermijnvertrouwen van de respondenten in ESG raden we aan om hier blijvend in te investeren, zelfs als plannen op EU-niveau eventueel gewijzigd worden. Dat is ook verstandig met het oog op een gezonde, toekomstige bedrijfsvoering en een blijvend concurrerend vermogen ten opzichte van bijvoorbeeld China. Schakel gerust een ESG-expert in die hierin kan adviseren.
