We moeten los komen van het eigen belang, maar de krachten bundelen. Met die woorden opende algemeen directeur IFV IJle Stelstra op donderdag 4 november het symposium Klimaatadaptatie en early warning dat door het IFV en het KNMI – Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut werd georganiseerd.
Het snel veranderende klimaat confronteert ons de komende jaren met steeds grotere uitdagingen. Om die uitdagingen aan te pakken, is verbinding nodig. Het IFV en KNMI staan voor een gezamenlijke opgave: continu werken aan een veiliger Nederland. Want hoe kunnen de veiligheidsregio’s, IFV en KNMI het beste samenwerken op het gebied van extreem weer en klimaatverandering? Wat voor vragen leven er onder veiligheidsregio’s op dit gebied? De klimaatcrisis is een crisis van de lange adem. Dat vraagt dan ook om langdurige samenwerking en die intentie is 4 november uitgesproken en met overtuiging bekrachtigd door IJle Stelstra en algemeen directeur KNMI Gerard van der Steenhoven.
Tijdens het congres vond uitwisseling plaats van kennis en ideeën. “Voor ons is dit symposium een manier om nog een keer voor het voetlicht te brengen wat het KNMI voor veiligheidsregio’s kan doen. Maar ook om te horen waaraan veiligheidsregio’s behoefte hebben”, zegt Paul Langeveld, senior relatiemanager bij het KNMI. “Wat het KNMI kan bieden is drieledig: ten eerste kennis over trends, bijvoorbeeld over neerslag. Wordt het natter of droger op een plek. Verder leveren wij de klimaatscenario’s, dus informatie over klimaatveranderingen. En, tot slot, geven wij waarschuwingen voor extreem weer.”
Slimmer waarschuwen
Rob Sluijter, klimatoloog bij het KNMI, vertelde tijdens het symposium over de ontwikkeling van het Early Warning Centre: “Onze stip op de horizon, ons doel, is het Early Warning Centre (EWC). Voor wat betreft weerwaarschuwingen zullen we veranderingen zien op 5 thema’s: ruimtelijk gedetailleerd, early (eerder en op tijd), meer advisering/duiding door de ‘forecaster ‘aan de afnemer, impact en handelingsperspectief centraal en gebruik makend van moderne communicatiemiddelen zoals apps. Het is de bedoeling dat onze informatie bijvoorbeeld via een digitaal veiligheidsinformatieknooppunt bij de veiligheidsregio’s terechtkomt. Een veiligheidsregio geeft zelf aan in welke informatie van ons ze geïnteresseerd is. Bij een alarm in het systeem kan de regio contact opnemen via het EWC: ‘ik zie dat er morgen onweer aankomt, wij hebben hier een groot buitenevenement.’ Dan kan een veiligheidsregio met ons in gesprek gaan over de impact en over hun handelingsperspectief. Dat is de ene kant van het EWC, de korte termijn met het beheersen van veiligheidsrisico’s. Daarnaast is er ook informatie over de klimaatveranderingen op de lange termijn. En dan zit je in de hoek van de klimaatscenario’s, stresstesten en adaptatie in de ruimtelijke ordening. Dat is informatie waarop veiligheidsregio’s hun preventieve acties kunnen baseren.”
Klimaatnetwerk voor veiligheidsregio’s
Begin dit jaar is een klimaatnetwerk opgericht om met adviseurs uit de veiligheidsregio’s te verkennen welke opgaven er liggen op het gebied van klimaatverandering en waar er nog lacunes in de kennisbasis zitten. Veiligheidsregio’s kunnen ervaringen met elkaar uitwisselen en IFV kan inzichten en uitdagingen op het gebied van klimaat in kaart brengen en gebruiken voor nieuw onderzoek.
Emily Berger, onderzoeker crisisbeheersing IFV: “Uit de eerste verkennende bijeenkomsten van het netwerk, waaraan bijna alle veiligheidsregio’s deelnamen, blijkt dat veiligheidsregio’s met een veelvoud aan partners als gemeenten, provincies en waterschappen samenwerken. Dat gebeurt alleen nog niet altijd optimaal: de samenwerking is vaak incidenteel, terwijl veiligheidsregio’s juist voordelen zien in structurele samenwerking. Die kan namelijk bijdragen aan een betere uitvoering van de rol van de veiligheidsregio, bijvoorbeeld als vraagbaak of netwerkorganisatie die partijen aan elkaar verbindt. Het zou kunnen helpen om landelijk afspraken te maken over de rol die elke veiligheidsregio inneemt. Bijvoorbeeld een netwerkende rol of juist sterk inhoudelijke adviesrol. Het ontbreekt nu nog aan specifieke kennis over de risico’s van klimaatverandering, terwijl informatie daarover door partners wordt gevraagd.
Meer verbinding tussen risico- en crisisbeheersing is eveneens gewenst. Een centraal aanspreekpunt binnen de veiligheidsregio – iemand die overzicht heeft van alle relevante ontwikkelingen op dit gebied binnen de regio – zou hieraan kunnen bijdragen. Daarnaast hopen we als IFV met onderzoek bij te dragen aan kennis over klimaatverandering, bijvoorbeeld over de gevolgen van weersextremen en de veiligheidsrisco’s van nieuwe energiebronnen en -dragers.”
