In juni is wereldwijd een gemiddelde temperatuur van 16,66 graden gemeten. Nog nooit was het in die maand zo warm. Het is de dertiende maand op rij met een temperatuurrecord, meldt de Europese klimaatdienst Copernicus.”Dit is meer dan een afwijking in de statistiek. Dit toont een grote en voortgaande verschuiving in ons klimaat”, zegt Copernicus-directeur Carlo Buontempo. “Zelfs als deze reeks extremen ooit eindigt, krijgen we nieuwe records. Dat is onvermijdelijk, tenzij we stoppen met broeikasgassen in de lucht en de oceanen.”
De gemiddelde temperatuur in juni lag 1,5 graad hoger dan het juni-gemiddelde van 1850 tot 1900. Dat is de periode voor de opkomst van de wereldwijde massa-industrie. Voor klimaatdeskundigen is dat tijdvak een meetpunt.Landen hebben afgesproken dat ze alles op alles zetten om de stijging van de gemiddelde temperatuur onder de grens van 1,5 graad te houden. Juni is de twaalfde achtereenvolgende maand dat dit niet lukt.
Binnen Europa was het vooral warm in Turkije en de Balkan. In de rest van de wereld was het in onder meer het oosten van Canada, het westen van de Verenigde Staten, Brazilië, Siberië en grote delen van Afrika warmer dan gemiddeld.In West-Europa waren de temperaturen rond het gemiddelde. Het was bijzonder nat in onder meer Duitsland, Zwitserland, Frankrijk en Italië. Zware regenval leidde daar tot overstromingen.De temperaturen boven het zeeoppervlak waren gemiddeld 20,85 graden. Ook dat is het hoogste niveau ooit gemeten voor juni, en het is de vijftiende maand op rij met een record voor de temperatuur boven zee.
De hoge temperaturen leiden tot het smelten van ijskappen. De hoeveelheid zee-ijs bij de Zuidpool was 12% lager dan gemiddeld. Alleen in juni vorig jaar was er nog minder ijs. “Dat al die maanden ruim 1,5 graad warmer zijn, wil niet zeggen dat we die grens hebben bereikt”, zegt KNMI-klimaatwetenschapper Bart Verheggen. “Die grens gaat over het langetermijngemiddelde. Maar daar komen we dus wel heel dichtbij.”
Als wordt gekeken naar de trend op lange termijn is het nu 1,3 graden warmer dan eind 19de eeuw. Verheggen: “De concentratie aan broeikasgassen neemt nog steeds toe, dus de opwarming zal verder toenemen. Daar komt pas een eind aan als we geen CO2 meer uitstoten.”Door de reeks hoge temperaturen kan 2024 warmer worden dan 2023, dat wereldwijd het warmste jaar was dat is gemeten.
2024 – Hoogtepunten van de oppervlakteluchttemperatuur en de zeeoppervlaktetemperatuur:
- Juni 2024 was mondiaal gezien warmer dan welke maand dan ook in de voorgaande data, met een gemiddelde ERA5-oppervlakteluchttemperatuur van 16,66°C, 0,67°C boven het gemiddelde van 1991-2020 voor juni en 0,14°C boven het vorige hoogste punt van juni 2023.
- Dit is de dertiende maand op rij die de warmste is in het ERA5-gegevensrecord voor de betreffende maand van het jaar. Hoewel ongebruikelijk, vond eerder in 2015/2016 een soortgelijke reeks maandelijkse mondiale temperatuurrecords plaats.
- Volgens ERA5-gegevens lag de maand 1,50°C boven het geschatte junigemiddelde voor de periode 1850-1900, de aangewezen pre-industriële referentieperiode, waardoor het de twaalfde maand op rij was waarin de drempel van 1,5°C werd bereikt of overschreden.
- De mondiale gemiddelde temperatuur gedurende de afgelopen twaalf maanden (juli 2023 – juni 2024) is de hoogste ooit gemeten, met 0,76°C boven het gemiddelde van 1991-2020 en 1,64°C boven het pre-industriële gemiddelde van 1850-1900.
- De gemiddelde Europese temperatuur voor juni 2024 lag 1,57 °C boven het gemiddelde van 1991-2020 voor juni, waardoor de maand de op een na warmste juni ooit voor Europa was.
- De Europese temperaturen waren het meest boven het gemiddelde in de zuidoostelijke regio’s en Türkiye, maar dichtbij of onder het gemiddelde in West-Europa, IJsland en Noordwest-Rusland.
- Buiten Europa waren de temperaturen het hoogst boven het gemiddelde in het oosten van Canada, het westen van de Verenigde Staten en Mexico, Brazilië, Noord-Siberië, het Midden-Oosten, Noord-Afrika en West-Antarctica.
- De temperaturen waren beneden het gemiddelde boven de oostelijke equatoriale Stille Oceaan, wat duidde op een zich ontwikkelende La Niña, maar de luchttemperaturen boven de oceaan bleven in veel regio’s op een ongewoon hoog niveau.
- De gemiddelde zeeoppervlaktetemperatuur (SST) voor juni 2024 boven 60°Z–60°N bedroeg 20,85°C, de hoogste waarde ooit gemeten voor de maand.
- Dit is de vijftiende maand op rij dat de SST de warmste is in het ERA5-gegevensrecord voor de betreffende maand van het jaar.
- Andere datasets dan ERA5 bevestigen de hier benadrukte reeks van twaalf maanden mogelijk niet, vanwege de relatief kleine marges boven 1,5°C van de mondiale temperaturen in ERA5 voor juli en augustus 2023, mei en juni 2024, en verschillen tussen de verschillende datasets. Ook moet worden benadrukt dat de limieten van 1,5°C en 2°C, vastgelegd in de Overeenkomst van Parijs, doelstellingen zijn voor de gemiddelde temperatuur van de planeet over een periode van twintig of dertig jaar.
Bronnen Copernicus, NOS, NU
