Vakbond FNV wil dat de overheid beter gaat toezien op werken met gevaarlijke stoffen. Jaarlijks overlijden vierduizend werknemers aan werkgerelateerde aandoeningen, met kostbare juridische procedures als gevolg.
De aanpak van veiligheidsrisico’s op de werkvloer faalt, vindt vakbond FNV. Ondanks stapels rapporten en dito schandalen overlijden jaarlijks nog altijd zo’n vierduizend Nederlanders als gevolg van een beroepsziekte, waarvan driekwart vanwege onbeschermd werken met gevaarlijke stoffen. Ter vergelijking: in 2021 vielen 582 verkeersdoden. Daarmee zijn slechte arbeidsomstandigheden volgens het RIVM, na roken en ongezonde voeding, de grootste veroorzakers van ziektelast.
De vakbond wil dat het kabinet strenger gaat optreden tegen onbeschermd werken met schadelijke stoffen. In een donderdag gesteld ultimatum eist vicevoorzitter Kitty Jong dat de inspectie strenger gaat controleren en handhaven bij werkgevers die werken met deze zogeheten ‘sluipmoordenaars’. Doet ze dit niet, dan weigert Jong nog langer met werkgevers te polderen om compromissen te sluiten op dit onderwerp, zoals dat nu gebeurt binnen een speciale commissie ‘grenswaarden’ van de Sociaal Economische Raad, die bepaalt aan welke hoeveelheid van een schadelijke stof.’’
Gebrek aan handhaving
‘Dat systeem van zelfregulering waarbij de gezondheid van werknemers wordt afgezet tegen de economische belangen van een bedrijf, functioneert niet meer”, constateert Kitty Jong. ‘Terwijl de technieken om mensen te beschermen de afgelopen jaren” fors zijn toegenomen, loopt het aantal mensen dat overlijdt door het werk nauwelijks terug.” Volgens HAAR is dat het gevolg van doorgeslagen marktdenken, maar vooral: een gebrek aan handhaving op de naleving van de gestelde normen.
De Arbeidsinspectie concludeerde in een eerder rapport al dat minder dan 10% van de werkgevers zich volledig houdt aan de regels die gelden voor werken met gevaarlijke stoffen. Slechts de helft heeft de risico’s in kaart gebracht, de basale wettelijke verplichting. Als gevolg daarvan zouden ‘vele tienduizenden’ werknemers onvoldoende beschermd zijn tegen gevaarlijke stoffen.
De verklaring die de Inspectie daarvoor geeft is ontnuchterend: omdat het merendeel van de slachtoffers pas echt ziek wordt na zijn pensioen en werknemers met beginnende gezondheidsklachten vaak nog kunnen doorwerken, verdienen investeringen in beschermende maatregelen zich niet terug in bijvoorbeeld een lager ziekteverzuim. ‘Hoe onaangenaam dat ook klinkt,’ schrijft de inspectie, ‘van gevaarlijke stoffen valt geen businesscase te maken.’
Dat de ziekte zich pas jaren later openbaart, maakt het voor een werknemer ook moeilijk het verband aan te tonen met het werk. Als hij een schadeclaim indient, komt hij, net als schilder Ritsma, vaak lijnrecht tegenover een ontkennende oud-werkgever te staan. Dat wil zeggen: als die nog bestaat. Sommige ondernemingen zijn dan allang verdwenen of opgegaan in de zoveelste rechtsopvolger die niet vindt dat hij aansprakelijk is. Daardoor gaat van dergelijke schadeclaims nauwelijks een lerende werking uit, stelt de inspectie.
Chroom-6
Naar aanleiding van de schandalen met chroom-6 adviseerde een commissie onder leiding van oud-FNV’er Ton Heerts het vorige kabinet een nationaal fonds op te richten dat slachtoffers van beroepsziekten een tegemoetkoming van 20.000 euro verstrekt. Dat zou hen in ieder geval de juridische procedure besparen. Daarnaast zou volgens HEM meer moeten worden gedaan aan preventie, handhaving en zouden de boetes voor bedrijven die willens en wetens de regels overtreden omhoog moeten.
Aan het eerste advies heeft het kabinet inmiddels navolging gegeven. In juli zou het nationaal fonds moeten openen, al is het onzeker of dat wordt gehaald. Bovendien, zo laat minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid weten, zijn er campagnes gevoerd om beroepsziekten te voorkomen en subsidies verleend aan brancheorganisaties voor projecten gericht op het veilig werken met gevaarlijke stoffen. ‘Helaas blijft de naleving nog altijd achter’, constateert Van Gennip, die met de SER wil blijven samenwerken aan ‘verbeteringen in het stelsel’.
Kijk hier voor het volledige artikel in de Volkskrant: https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/gifstoffen-zijn-sluipmoordenaars-op-de-werkvloer-de-fnv-eist-beter-toezicht~bf0d0e39/
