Nederland importeerde in 2020 voor 10,9 miljard euro goederen uit Afrika. Dat is 11% minder dan een jaar eerder. Tegelijkertijd daalde de Nederlandse export naar Afrika met 10% naar 15,0 miljard euro. De goederenhandel met Afrika daalde in 2020 sterker dan de totale Nederlandse handel. Dit blijkt uit voorlopige cijfers over de goederenhandel en de nieuwe Internationaliseringsmonitor van het CBS waarin de handelsrelatie met Afrika centraal staat.
De
afgelopen vijftig jaar nam de Nederlandse goederenhandel mondiaal toe, zowel de
invoer als de uitvoer. Het groeitempo van de goederenimport uit Afrika bleef
achter bij het totaal. Het aandeel van Afrika was in de periode 2011-2020
gemiddeld 3,1% van de totale goederenimport. Ten opzichte van 2019 daalde de
import uit Afrika in 2020 met 10,8%, terwijl de totale import daalde met 7,8%.
Hierdoor daalde het importaandeel van Afrika in 2020 naar 2,6%.
Het aandeel van Afrika in de totale export bedroeg de afgelopen tien jaar
gemiddeld 3,2%. In 2020 nam de export naar Afrika met 10,4% af. Dat is een
sterkere daling dan van de totale Nederlandse export (-6,5%). Deze daling is,
net als de importkrimp, voor een belangrijk deel toe te schrijven aan de
coronacrisis en de lagere olieprijs. Met Afrika wordt relatief meer gehandeld
in olie en olieproducten.
Afrika levert vooral grondstoffen
Ruim 86% van de waarde van de Nederlandse goederenimport uit Afrika bestaat uit voeding, minerale brandstoffen en andere grondstoffen. De ingevoerde voeding wordt deels als grondstof gebruikt, zoals cacaobonen die Nederlandse producenten verwerken tot chocolade. Het pakket aan goederen dat Nederland uit Afrika importeert verschilt aanzienlijk van het doorsnee importpakket, want dat bestaat voor 28% uit grondstoffen, voeding en minerale brandstoffen. De belangrijkste importgoederen uit Afrika zijn ruwe aardolie, cacaobonen, fruit, snijbloemen en aluminium.
Nigeria belangrijkste goederenleverancier
De Nederlandse goederenimport uit Afrika bedroeg in 2020 10,9 miljard euro. Dat is ongeveer evenveel als de invoer uit Italië, onze 7e goederenleverancier. De belangrijkste Afrikaanse importpartner voor de Nederlandse markt is Nigeria, gevolgd door Zuid-Afrika, Ivoorkust, Ghana en Kameroen. Deze vijf landen namen in 2020 61% van de Nederlandse goederenimport uit Afrika voor hun rekening.
Het exportaandeel van minerale brandstoffen naar Afrika is 37%. In het totale Nederlandse exportpakket hebben minerale brandstoffen een aandeel van 9%. Goederen die Afrika uit Nederland importeert zijn vooral olieproducten zoals benzine en diesel, machines, zuivel, medicijnen en andere chemische producten.
In 2020 bedroeg de Nederlandse export naar Afrikaanse landen 15,0 miljard euro. Dat is vergelijkbaar met het bedrag van de export naar Spanje, onze 7e exportbestemming. Nigeria en Zuid-Afrika zijn de belangrijkste exportmarkten. Daarna volgen Egypte, Togo en Marokko. Bijna 62% van de Nederlandse export naar Afrika gaat naar deze vijf landen.
Meer exporteurs dan importeurs handelen met AfrikaRelatief weinig bedrijven handelen in goederen met Afrika. Er zijn meer bedrijven die exporteren naar het continent dan bedrijven die daarvandaan importeren. Veruit de meeste handel met Afrika speelt zich af in de groothandel en de industrie. Het grootbedrijf is verantwoordelijk voor meer dan 80% van de export naar dit werelddeel. Tussen de afzonderlijke landen verschilt dat aandeel sterk. Dit meldt het CBS in de Internationaliseringsmonitor over Afrika.
Naar Afrika exporteerden in 2019 zo’n 7.000 bedrijven; uit Afrika importeerden maar zo’n 3,900 bedrijven. In 2020 exporteerde Nederland voor 15,0 miljard euro aan goederen naar Afrika, en importeerde voor 10,9 miljard euro uit Afrika. Anders dan bij de handel met de Europese Unie, Amerika en Azië zijn er voor Afrika meer exporteurs dan importeurs. Dit heeft ermee te maken dat veel van de uit Afrika geïmporteerde goederen, zoals aardolie, koffie, thee, cacao en groente en fruit voor een belangrijk deel in bulk worden verhandeld; aan de andere kant is de Nederlandse export diverser van aard en daarmee zijn er veel meer Nederlandse exporteurs actief op de Afrikaanse markten.
| Werelddeel | Exporteurs | Importeurs | Two-way traders |
| Afrika | 6 985 | 3 875 | 1 235 |
| Europese Unie | 93 285 | 215 660 | 63 805 |
| Amerika | 14 890 | 27 385 | 8 115 |
| Azië | 13 935 | 41 680 | 9 135 |
| * voorlopige cijfers |
Van de bedrijven die met het continent handelen, heeft slechts
een klein gedeelte zich gespecialiseerd in de handel met Afrika. Zo’n 7% van de
exporteurs en 8% van de importeurs handelde in 2019 alleen met Afrika, bij de two-way
traders was dat 4%. Bedrijven die alleen naar Afrika exporteren of
importeren, hebben voor het overgrote deel minder dan 10 werkzame personen en
zijn voornamelijk actief in de handelsbemiddeling.
Meeste exporteurs en importeurs in industrie en groothandel
Binnen het Nederlandse bedrijfsleven is de export en import van goederen met Afrika geconcentreerd in de groot- en detailhandel en de industrie. Veruit de meeste exporteurs in de handel zijn groothandelaren in machines, gevolgd door groothandelaren in non-foodproducten, zoals kleding, huishoudelijke artikelen en farmaceutische producten. Wat betreft de industrie zijn de meeste exporteurs actief in de machine-industrie, de voedingsmiddelenindustrie en de chemische industrie. Voor de importeurs bestaat de top 3 uit groothandelaren in voedingsmiddelen, non-food en machines. In de industrie zijn de meeste importeurs actief in de machine-industrie, op afstand gevolgd door de voedingsmiddelenindustrie en de elektrotechnische industrie.
Grootbedrijf groter aandeel in handel met Europa dan met Afrika
Waar in 2019 het grootbedrijf 32% uitmaakte van het aantal exporteurs naar Afrika, waren ze verantwoordelijk voor 81% van de exportwaarde naar Afrika. Ter vergelijking: voor de Europese Unie is het grootbedrijf verantwoordelijk voor 70% van de exportwaarde, voor Amerika en Azië is dat 84%. De mate waarin het Nederlandse grootbedrijf de export domineert ten opzichte van het zelfstandig midden- en kleinbedrijf, verschilt sterk tussen de verschillende landen in Afrika. Voor Nigeria, Algerije en Zuid-Afrika kwam 85% of meer van de exportwaarde in 2019 voor rekening van het grootbedrijf, terwijl dit voor Ghana minder dan 50% was
