De volumes in de marine sector zijn robuust, met een toename van 6,6% van jaar tot jaar in het havencontainervervoer in het jaar tot augustus 2024. Toch vormt het geopolitieke risico een bedreiging, aangezien hogere handelsspanningen een impact kunnen hebben op de volumes en de vraag in de toekomst. Ondanks oorlogen en handelsspanningen beschikken maritieme verzekeraars over de middelen om risico’s het hoofd te bieden. Transportverzekeraars kunnen ook profiteren van een grotere vraag als gevolg van de overgang naar koolstofarme brandstoffen, die momenteel slechts door 6% van de scheepsvloot worden gebruikt, zo komt naar voren uit een marktinventarisatie door Swiss Re.
* Tussen april en augustus 2024 zijn de dagprijzen voor de scheepvaart bijna verdubbeld, deels als gevolg van de sterke vraag doordat de overslag in de containerhavens in de eerste acht maanden van het jaar met 6,6% toenam.
* Handelsspanningen kunnen een negatieve impact hebben op de zeescheepvaart en de vraag naar maritieme verzekeringen. In 2019 leidde de handelsoorlog tussen de VS en China tot een daling van 15% van de premies voor maritieme verzekeringen in Noord-Amerika.
* Maritieme verzekeraars kunnen profiteren van de energietransitie. In 2023 was slechts 6% van de wereldwijde vloot uitgerust voor alternatieve brandstoffen, wat ruimte creëert voor investeringen in nieuwe schepen met een groeiende verzekeringsdekking.
* Transportverzekeraars kunnen geopolitieke risico’s het hoofd bieden door hun premiestelling, door risico’s te beheren en door preventiemaatregelen te versterken.
* De zeescheepvaart geniet van een grote vraag en hoge prijzen, maar het toenemende geopolitieke risico kan de vooruitzichten voor de wereldwijde handelsstromen temperen. De dagprijzen voor zeevervoer op de belangrijkste handelsroutes verdubbelden bijna tussen april en augustus van dit jaar. Dit weerspiegelt zowel positieve als negatieve druk: de sterke vraag naar zeecontainervervoer die de beperkte capaciteit van het scheeps- en containeraanbod heeft opgerekt, en de aanhoudende verstoring en kosten in verband met aanvallen op de Rode Zee-route.
* De overslag in containerhavens (gemeten aan de hand van de containercapaciteit aan boord van schepen) steeg met 6,6%( j.o.j)_. in de eerste acht maanden van 2024, of 6,5% hoger dan in dezelfde periode in 2021, de laatste periode van stijgende vraag
Drijvende krachten achter de vraag
Een veerkrachtige consumentenvraag in de VS en een herstellende Europese economie zijn de drijvende krachten achter deze sterke vraag. Het is echter ook mogelijk dat importeurs hun zendingen vooruitladen in de aanloop naar de presidentsverkiezingen in november, omdat ze zich zorgen maken over het toekomstige handelsgemak. Het Amerikaanse handelsbeleid kan na de verkiezingen protectionistischer worden, met hogere tarieven die import duurder kunnen maken. Presidentskandidaat Trump heeft bijvoorbeeld gedreigd met tarieven van 60% op import uit China en 10% op import uit andere landen. Dit is niet alleen een Amerikaanse trend: het aantal handelsbeperkende beleidsinterventies is gestegen van 500 in 2015 naar ongeveer 3000 wereldwijd in 2023. 1
Aangezien de wereldwijde goederenhandel grotendeels over zee plaatsvindt, kunnen hogere handelstarieven de zeevaart hard treffen. Tijdens de handelsspanningen tussen de VS en China in 2018-19 daalde de waarde van de goederenstroom tussen beide landen bijvoorbeeld met 16% (j-o-j ) in 2019. Protectionisme heeft ook een aanhoudende impact. De huidige uitvoer van de VS naar China ligt nog steeds onder het niveau van voor het begin van de spanningen. Geopolitieke spanningen dragen ook bij aan een bredere deglobalisering van de handel. Economische sancties met gevolgen voor de handel komen steeds vaker voor. Het aandeel van de landen waarop wereldwijd financiële sancties van toepassing zijn, is ruwweg verdubbeld van 30-35% tussen 2012-2017 tot bijna 60% in 2022.3 Vooral het prijsplafond voor Russische olie wordt gezien als moeilijk te handhaven en met mogelijk onbedoelde negatieve gevolgen.
Tragere groei vanaf 2025?
De volumes van de zeevaart zouden vanaf 2025 trager kunnen groeien. Protectionisme zou de Amerikaanse import aanzienlijk verminderen, net als de lagere Amerikaanse en Chinese economische groei. Er is meer containervervoerscapaciteit op komst en handelsorganisatie BIMCO schat dat de vloot in 2024 met 9,6% zal groeien – de snelste groei in de afgelopen jaren – en in 2025 met nog eens 5,5%.5 De net zero-transitie is een verdere bron van onzekerheid voor de maritieme sector, aangezien scheepseigenaren te maken krijgen met kosten die gepaard gaan met het overschakelen van hun vloot op koolstofarmere brandstoffen. Slechts ongeveer 6% van de wereldwijde scheepsvlootcapaciteit is momenteel uitgerust voor dergelijke brandstoffen, tegenover 2,3% in 2017, en in 2023 betrof 45% van de nieuwe bestellingen schepen die gebouwd zijn om op alternatieve brandstoffen (waaronder LNG) te varen.
Transportverzekeringen zijn bijzonder blootgesteld aan geopolitieke risico’s. Ten eerste vergroten langere alternatieve scheepvaartroutes naar de Rode Zee de blootstelling en de onzekerheid. Ten tweede kan havencongestie leiden tot hogere accumulatierisico’s voor verzekeraars. Ten derde zou elke escalatie van conflicten in het Midden-Oosten of van nieuwe geopolitieke problemen elders in de wereld ook een uitdaging vormen voor maritieme verzekeraars. Conflicten in en rond belangrijke maritieme knelpunten zoals de Straat van Malakka, de Straat van Hormuz en de Bosporus kunnen immers leiden tot verliezen voor verzekeraars. Ze hebben ook een sterke impact op de handel en dus op de vraag naar dekking. Ten vierde kunnen handelsspanningen de vraag naar dekking rechtstreeks beïnvloeden.
“ Wij verwachten van maritieme verzekeraars dat ze deze risico’s het hoofd kunnen bieden, zoals ze dat gedurende hun eeuwenlange geschiedenis hebben gedaan. Marine verzekeraars kunnen zich aanpassen door premies in rekening te brengen die in verhouding staan tot de risico’s, hun blootstelling te beheersen en preventiemaatregelen te versterken, zoals het samenwerken met klanten om de veiligheid aan boord te verbeteren”, aldus Swiss Re, volgens wie er ook kansen in het verschiet liggen, bijvoorbeeld door aanzienlijke investeringen in nieuwe schepen met een lage CO2-uitstoot en door het terugplaatsen van handel door bedrijven of door het vergroten van de veerkracht van de toeleveringsketen door gebruik te maken van verschillende bronmarkten. “De verzekeringswaardepropositie, namelijk het mogelijk maken van wereldhandel door actoren in de toeleveringsketen toe te staan berekende risico’s te nemen, is juist in zulke risicovolle tijden relevant.”