De toegenomen internationale spanningen kunnen een impact hebben op financiële instellingen. Dat zegt De Nederlandsche Bank bij de presentatie van haar toezichtvisie voor 2025-2028 en een studie naar de effecten van geopolitieke risico’s op financiële instellingen.
“Het is al een aantal jaren niet meer vanzelfsprekend dat internationale betrekkingen Nederland en Europa gunstig gezind zijn”, zegt DNB-directielid Steven Maijoor. Hij roept financiële instellingen als banken, verzekeraars en pensioenfondsen op om geopolitieke risico’s proactief te identificeren en hun operationele weerbaarheid te borgen. Daarnaast is het belangrijk dat instellingen over voldoende buffers beschikken voor het geval geopolitieke ontwikkelingen tot financiële risico’s leiden.
Aandacht voor cyberweerbaarheid
Vanwege het steeds complexer wordende dreigingslandschap is het volgens Maijoor noodzakelijk om extra aandacht te hebben voor cyberweerbaarheid. Hij juicht de komst van de Digital Operational Resilience Act (DORA) dan ook toe. Deze Europese wetgeving moet de digitale weerbaarheid van de financiële sector vergroten, onder meer via scherpere eisen aan het beheersen van risico’s bij de uitbesteding aan ICT-dienstverleners.
Van vrijhandel naar protectionisme
De toezichthouder ziet dat internationale samenwerking en vrijhandel de afgelopen jaren hebben plaatsgemaakt voor protectionisme, fragmentatie en blokvorming tussen landen en regio’s. Die ontwikkeling gaat gepaard met handelsbelemmeringen, de verstoring van mondiale toeleveringsketens en een toegenomen inzet van financiële sancties. Door geopolitieke onrust neemt de kans op onverwachte economische schokken bovendien toe.
Als handelsland bij uitstek is Nederland extra gevoelig voor groeiende geopolitieke spanningen. Financiële instellingen kunnen hier op diverse manieren door worden geraakt. Door een cyberaanval, als gevolg van sancties, via hun beleggingsportefeuille of door leningen aan bedrijven die hier kwetsbaar voor zijn. De komende jaren vormen geopolitieke risico’s en hun invloed op financiële instellingen dan ook een belangrijk aandachtsgebied binnen het toezicht van DNB.
Belang van een sterk Europa
Een sterk Europa met een goed functionerende interne markt vormt een belangrijke bron van bescherming tegen geopolitieke risico’s. Op financieel-economisch gebied vraagt dit volgens DNB in elk geval om het vervolmaken van de Europese banken- en kapitaalmarktunie. Dit draagt bij aan een sterker en meer gevarieerd financieel stelsel. Ook voor effectief toezicht is samenwerking op Europese schaal noodzakelijk, stelt Maijoor.
DNB studie ‘Weerbaar in een gure wereld’
De Nederlandsche Bank (DNB) schetst in de studie ‘Weerbaar in een gure wereld’ dat er een nieuw tijdsgewricht is ontstaan dat gekenmerkt wordt door toenemende internationale spanningen, fragmentatie en blokvorming. Via de groei van protectionistische maatregelen, een complexer wordend cyberdreigingslandschap en een toename van het aantal opgelegde sancties heeft dit direct en indirect gevolgen voor financiële instellingen.
Zo ondervinden instellingen onder meer gevolgen via hun blootstellingen op bedrijven die gevoelig zijn voor verstoringen in mondiale toeleveringsketens en de operationele activiteiten die zij in potentieel kwetsbare jurisdicties hebben. Ook kunnen zij te maken krijgen met moedwillig veroorzaakte digitale of fysieke verstoringen in de eigen bedrijfsprocessen of die van kritieke ICT-toeleveranciers, of geraakt worden door sancties.
Verankering in het risicomanagement
Geopolitieke risico’s staan de afgelopen jaren steeds nadrukkelijker op het netvlies van financiële instellingen. Dat is een goede ontwikkeling. Tegelijkertijd is het van belang dat financiële instellingen de benodigde stappen zetten om de impact van geopolitieke risico’s te beheersen. De studie benadrukt daarom het belang van een integrale verankering van geopolitieke risico’s in het risicomanagement van instellingen.
Daarnaast vergen het versterken van de cyberweerbaarheid en adequate naleving van sanctieregeling blijvende aandacht van instellingen. DNB zal instellingen uitdagen over de wijze waarop zij de risico’s, die voortvloeien uit een guurdere en turbulentere geopolitieke omgeving, in hun risicomanagement verankeren. Geopolitieke risico’s zullen de komende jaren een belangrijk focusgebied vormen in het toezicht van DNB.
