De extreme weersomstandigheden van de afgelopen jaren, zoals plotselinge overstromingen in Duitsland, stortregens in Slovenië en verlammende hittegolven en bosbranden aan de overkant van de Middellandse Zee, hebben aangetoond dat geen enkele regio veilig is voor de schadelijke gevolgen van een veranderend klimaat. De recente natuurrampen zijn geen geïsoleerde incidenten, maar een kenmerk van een nieuwe klimaatrealiteit.
Sinds 1980 warmt Europa twee keer zo snel op als het mondiale gemiddelde en worden de weerpatronen op het continent onvoorspelbaarder – en gewelddadiger. Dit onregelmatige klimaat heeft niet alleen gevolgen voor de gebouwde omgeving en landbouwgronden, maar ook voor de economie en collectieve gezondheid.De afgelopen veertig jaar is de frequentie van extreme weersomstandigheden wereldwijd verdrievoudigd, wat alleen al in 2023 tot economische schades van € 270 miljard heeft geleid. Zonder beslissende actie wijst het traject op nog meer ontwrichting en nog grotere schades in de toekomst.
“Het vinden van de juiste antwoorden op de vraag hoe we de klimaatverandering kunnen beperken en ons aan de gevolgen ervan kunnen aanpassen, vereist expertise op een breed scala aan beleidsterreinen. Daarom verwelkomt EIOPA het nieuwe rapport van de Climate Resilience Dialogue, bijeengeroepen door de Europese Commissie. Dit interdisciplinaire rapport, gebaseerd op de inzichten van belanghebbenden met een brede kennisbasis, sluit nauw aan bij EIOPA’s eigen prioriteiten op het gebied van duurzame financiering.”
De kracht van verzekeren benutten
Verzekeringen spelen een belangrijke rol bij het opvangen van de negatieve macro-economische, financiële stabiliteit en budgettaire gevolgen van catastrofes. De investeringskracht, het acceptatievermogen en de risicobeoordelingsvaardigheden van verzekeraars kunnen volgens EIOPA zorgen voor nieuwe financiering, broodnodige bescherming en bruikbare richtlijnen voor het omgaan met klimaatrisico’s. “Wanneer zich catastrofes voordoen, beperken verzekeringen de schades en helpen ze economieën sneller en vollediger te herstellen, waardoor de begrotingsdruk op landen met hoge fysieke risico’s wordt verminderd. “
Desondanks blijkt uit de analyse van EIOPA dat in Europa slechts ongeveer een kwart van de weer- en klimaatgerelateerde economische schades verzekerd is. “Deze grote kloof in de bescherming heeft schadelijke gevolgen voor de Europese economie en haar burgers. Naarmate de verliezen zullen toenemen, zullen de afnemende beschikbaarheid en de stijgende kosten van verzekeringen de kloof in verzekeringsbescherming alleen maar groter maken, waardoor de economische kosten, systeemrisico’s en de begrotingsdruk op overheden toenemen.”
Verlaging van de verzekeringskosten door lastenverdeling
Het Climate Resilience Dialogue-rapport identificeert de noodzaak om actief het potentieel voor nieuwe publiek-private samenwerkingsprogramma’s te verkennen, op EU- of nationaal niveau. EIOPA ondersteunt dergelijke partnerschappen omdat zij risicopreventie en -aanpassing kunnen bevorderen, de kosten van de risico-overdracht vooraf kunnen verlagen en het aanbod van en de vraag naar verzekeringen kunnen stimuleren.
Voortbouwend op haar eerdere werk met de ECB bij het identificeren van beleidsopties om de leemten in de verzekering tegen natuurrampen aan te pakken, werkt EIOPA aan concrete aanbevelingen met betrekking tot de belangrijkste kenmerken van publiek-private initiatieven die de betaalbaarheid van verzekeringen kunnen verbeteren en de lasten voor nationale overheden kunnen verminderen. Onze analyse van bestaande privaat-publieke regelingen kan informatie geven over de ontwikkeling van een potentiële EU-brede oplossing en daarvoor een impuls geven.Om de doelstellingen van het rapport te bereiken, namelijk het verbeteren van de risico-identificatie, het vergroten van het risicobewustzijn en het aanmoedigen van aanpassing en preventie, ziet EIOPA waarde in een grotere samenwerking tussen de verzekeringssector, toezichthouders, toezichthouders en overheden.
Verbetering van de risicobeoordeling door het delen van data en kennis
EIOPA heeft zichzelf gevestigd als een Centre of Excellence voor catastrofemodellering en data, en biedt toezichthouders en verzekeraars waardevolle, open-access instrumenten om klimaatrisico’s beter te meten en te beoordelen. Ons dashboard over de verzekeringsdekkingskloof biedt inzicht in de blootstelling van individuele EU-lidstaten aan meerdere gevaren, van overstromingen tot natuurbranden.
De Climate Resilience Dialogue benadrukt de noodzaak voor EIOPA om de gaten in de bescherming van verzekeringen op nationaal en EU-niveau te blijven meten om toekomstige gaten in de bescherming op het continent beter te begrijpen en aan te pakken.Om de toegang tot gegevens die relevant zijn voor een effectieve risicobeoordeling te verbeteren, zouden de EU-autoriteiten, in samenwerking met de lidstaten en de verzekeringssector, de oprichting kunnen overwegen van een EU-breed openbaar datacentrum voor natuurrampen. Het rapport onderstreept met name de noodzaak voor EIOPA om te overwegen verzekerde schade- en risk exposure-data voor natuurrampen te verzamelen en deze openbaar beschikbaar te maken.
Verbeter het risicobewustzijn: verminder risico’s en betrek consumenten erbij
Begrijpen hoe consumenten omgaan met de risico’s is net zo belangrijk als het begrijpen van de risico’s zelf. Met behulp van inzichten uit de gedragswetenschappen heeft EIOPA oplossingen ontwikkeld en getest om een groter gebruik van verzekeringen tegen natuurrampen te stimuleren. Deze omvatten onder meer het vergroten van het bewustzijn over klimaatrisico’s op leermomenten, het promoten van gestandaardiseerde en vergelijkbare verzekeringsproducten en het bieden van prikkels zoals premiekortingen voor het implementeren van risicobeperkende maatregelen. Dergelijke initiatieven kunnen een hogere verzekeringspenetratie stimuleren en de maatschappelijke veerkracht bij klimaatgerelateerde calamiteiten vergroten.
Hoewel de toenemende penetratie van klimaatverzekeringen huishoudens en bedrijven veerkrachtiger maakt, vermindert dit het algehele risico niet, waardoor de betaalbaarheid en uiteindelijk de beschikbaarheid van verzekeringsproducten mogelijk in gevaar komt. EIOPA heeft het concept van ‘impact underwriting’ ontwikkeld als een belangrijk onderdeel van een succesvolle klimaatstrategie in de verzekeringssector.Impact underwriting houdt in dat verzekeraars hun klanten motiveren om hun risicoblootstelling te verminderen. Huiseigenaren die bijvoorbeeld stormbestendige dakpannen of waterbestendige deuren plaatsen, kunnen als beloning korting krijgen op hun woningverzekering. Een dergelijke aanpak kan leiden tot wederzijds voordelige resultaten voor zowel consumenten als verzekeraars.
Uiteindelijk kunnen meer proactieve maatregelen nodig zijn om bepaalde regio’s verzekerbaar te houden. In gebieden waar particuliere verzekeraars niet langer dekking tegen redelijke premies kunnen bieden, kan het nodig zijn om de bestaande bouwvoorschriften opnieuw te bekijken. “We moeten er niet voor terugdeinzen de huidige kennis en de nieuwste wetenschappelijke gegevens te gebruiken om te beoordelen waar en hoe het veilig is om huizen te bouwen en waar het mogelijk niet langer levensvatbaar is. Eiopa zou een geleidelijke, eerlijke en constructieve dialoog over dit belangrijke onderwerp verwelkomen.”“Door inzichten uit de vraagzijde en impactacceptatie samen te brengen, ontwikkelt EIOPA een blauwdruk voor een praktisch instrument om het risicobewustzijn te vergroten en het inzicht van de samenleving en de industrie in gerelateerde preventiemaatregelen te verbeteren, met als doel de verzekerde schades te verminderen en de acceptatie van verzekeringen te ondersteunen.”
.
