De Europese Autoriteit voor Verzekeringen en Bedrijfspensioenen (EIOPA) heeft een rapport gepubliceerd over de gevolgen van het huidige inflatoire klimaat voor verzekeraars in Europa. De analyse gaat in op de effecten die de hoger dan verwachte inflatie en rentetarieven tot nu toe hebben gehad op de verzekeringssector en kijkt vooruit om potentiële toekomstige risico’s en kwetsbaarheden te beoordelen.
Daarin schrijft het onder meer: “De snelle overgang van een lange periode van lage inflatie en ultralage rentetarieven naar een nieuwe macro-economische omgeving heeft gevolgen voor het kapitaalniveau, de winstgevendheid en de liquiditeitspositie van verzekeraars, maar ook voor consumenten. Het heeft in verschillende mate gevolgen voor verschillende branches en verzekeringsondernemingen, afhankelijk van hun blootstelling aan rentegevoelige activa zoals vastrentende effecten, het verschil in looptijd tussen hun activa en passiva en de gevoeligheid van hun claims en kosten voor inflatie. Hoge inflatie heeft gevolgen voor consumenten doordat de waarde van hun spaargeld wordt aangetast, het verschil in bescherming groter wordt en financiële beslissingen worden beïnvloed.”
Kapitaalpositie
Hoge inflatie in combinatie met een stijging van de rente beïnvloedt de kapitaalpositie van verzekeraars door de marktconforme waardering van activa en passiva en de noodzakelijke herijking van hun aannames over de verwachte kosten van toekomstige claims”, aldus EIOPS.
“Het afgelopen jaar vertoonden de activa ten opzichte van de verplichtingen van Europese verzekeraars een dalende trend. Verzekeraars bleven echter goed gekapitaliseerd. Met betrekking tot de technische voorzieningen heeft de inflatie een negatief effect gehad op schadeverzekeraars doordat de kosten van claims en uitgaven zijn gestegen. Hoewel levensverzekeraars minder blootgesteld zijn door de nominale aard van hun verplichtingen, kunnen ze te maken krijgen met minder nieuwe productie en hogere opzegpercentages nu de inflatie het vermogen van huishoudens om te sparen verzwakt.”
Een cruciale vraag voor verzekeraars is in hoeverre het positieve effect van hogere rentes het negatieve effect van hogere inflatie zal compenseren. De gevoeligheidsanalyse van EIOPA wijst op netto positieve resultaten voor ondernemingen met langlopende verplichtingen en negatieve duration gaps, zoals levensverzekeraars. “De erosie van de reële waarde van betalingen en hogere rentetarieven zouden echter kunnen leiden tot hogere afkooppercentages en een afname van nieuwe productie. Anderzijds wordt verwacht dat schadeverzekeraars alleen niet genoeg zullen profiteren van hogere rentetarieven om de negatieve effecten van inflatie te compenseren. Bovendien geldt dat hoe langer de inflatie aanhoudt, hoe groter de impact zal zijn op zowel de levensverzekerings- als de schadeverzekeringsactiviteiten”, aldus de toezichthouder.
Winstgevendheid
De winstgevendheid van verzekeraars is van vitaal belang voor de financiële stabiliteit van de sector. “Op de korte termijn hebben schade- en kosteninflatie negatieve gevolgen voor schadeverzekeraars, waardoor zij hun reserves moeten verhogen en hun premies geleidelijk moeten aanpassen. Omgekeerd hebben levensverzekeraars op de korte termijn minder te maken met schade-inflatie, maar worden ze geconfronteerd met lagere winsten door hogere kosten als gevolg van inflatie. De resultaten laten zien dat de verzekeringstechnische winstgevendheid van schadeverzekeraars in 2022 is verslechterd ten opzichte van 2021, terwijl het rendement op beleggingen van levensverzekeringen en samengestelde verzekeringen op het laagste niveau sinds 2016 lag.”
Vooruitkijkend zou de toekomstige winstgevendheid van het levenbedrijf bolgens EIOPA kunnen profiteren van herbeleggingen tegen hogere rendementen, maar verzekeraars kunnen in de toekomst te maken krijgen met concurrentie-uitdagingen. “Omdat de hogere tarieven slechts geleidelijk worden doorgegeven aan polishouders, zouden consumenten in de verleiding kunnen komen om alternatieve spaarproducten met een hoger rendement te overwegen. Deze verschuiving in het consumentengedrag kan mogelijk resulteren in minder nieuwe productie en hogere afkoop- en afkooppercentages.”
Liquiditeit
In het huidige economische landschap staat de liquiditeitspositie van verzekeraars om verschillende redenen onder druk. Als de rente stijgt, daalt de waarde van liquide activa. Als verzekeraars deze activa verkopen, lijden ze verliezen en verminderen ze de toekomstige kasstromen. Hogere schadelasten, polisafkopen en mogelijke margin calls op derivaten vormen extra bronnen van liquiditeitsrisico.
Recente gegevens wijzen volgens EIOPA op een verslechtering van de algehele liquiditeitspositie van verzekeraars in 2022 als gevolg van de daling van de marktwaarde van liquide activa en een aanzienlijke uitstroom van kasmiddelen door margebetalingen op derivatenposities. “Desondanks laten toekomstprojecties zien dat verzekeraars voldoende liquide activa aanhouden om te voldoen aan aanvullende margevereisten als gevolg van verdere opwaartse bewegingen in de rente”, concludeert de autotiteit..