Hoewel ze op zich weinig voorkomen is de kans op overstromingen en andere weercalamiteiten twee à 2,5 keer zo groot als gevolg van klimaatverandering. Dat concludeert een internationaal samenwerkingsverband van wetenschappers, World Weather Attribution, in een analyse over het recente natuurgeweld in Centraal Europa.
Medio september 2024 kreeg een zeer grote regio in Centraal-Europa, waaronder Polen, Tsjechië, Oostenrijk, Roemenië, Hongarije, Duitsland en Slowakije, te maken met zeer hevige regenval, waarbij in vier dagen tijd lokale en nationale neerslagrecords werden gebroken.
Hoewel de regen op veel plaatsen extreem hevig was, was de omvang van de gebeurtenis, die zich over veel landen uitstrekte, uitzonderlijk. Bijna twee miljoen mensen werden direct getroffen door de overstromingen als gevolg van de extreme regenval . De ernstigste gevolgen in stedelijke gebieden deden zich voor in het Pools-Tsjechische grensgebied en Oostenrijk. Alle landen werden getroffen door stroomstoringen, waardoor scholen, fabrieken en ziekenhuizen moesten sluiten.
Belangrijkste bevindingen
- De intensiteit en de duur van de zware regenval zetten de civiele bescherming enorm onder druk. Noodbeheerssystemen in heel Europa waren de afgelopen decennia versterkt na zware overstromingen en werkten grotendeels goed: ondanks de hogere intensiteit en grotere schaal is het aantal dodelijke slachtoffers lager dan bij eerdere overstromingen.
- De zware regenval werd veroorzaakt door een Vb-depressie, die ontstaat wanneer koude polaire lucht vanuit het noorden over de Alpen stroomt en daarbij zeer warme lucht in Zuid-Europa ontmoet. Vb-depressies zijn zeldzaam, maar gaan meestal gepaard met zware regenval boven Centraal-Europa. Een analyse van analoge weersystemen in de waarnemingen suggereert dat er geen robuuste verandering is in het aantal analoge Vb-depressies sinds de jaren 1950
- In het huidige klimaat, dat 1,3°C warmer is dan aan het begin van de industriële periode, is een neerslaggebeurtenis van deze omvang een zeer zeldzame gebeurtenis die naar verwachting ongeveer eens in de 100 tot 300 jaar voorkomt. Aangezien dit verreweg de zwaarste gebeurtenis is die ooit is geregistreerd, is de exacte terugkeertijd moeilijk in te schatten op basis van slechts ongeveer 100 jaar aan waargenomen gegevens.
- In een toekomstig opwarmingsscenario waarbij de mondiale temperatuur 2°C hoger ligt dan het pre-industriële niveau, voorspellen klimaatmodellen nog zwaardere neerslaggebeurtenissen van 4 dagen, met een verdere verwachte toename van ongeveer 5% in neerslagintensiteit en een verdere toename van 50% in waarschijnlijkheid vergeleken met de huidige situatie.
- De gebieden die getroffen zijn door de overstromingen, met name in uitgestrekte stedelijke centra langs grote rivieren, zijn aangemerkt als zeer kwetsbaar voor overstromingen. Deze regio’s omvatten Nysa en Wroclaw in Polen, Bratislava in Slowakije, de oostelijke regio’s Galati en Vaslu in Roemenië, Neder-Oostenrijk en Wenen, evenals Ostrava, Opava, Krnov, Jeseník en Litovel in Tsjechië. Infrastructuur- en rampenbeheersystemen die zijn opgezet op basis van de lessen die zijn geleerd uit eerdere overstromingen, zijn zwaar op de proef gesteld en in veel gevallen overweldigd door de enorme omvang van deze overstromingen, waardoor de schade wordt geschat op enkele miljarden euro.
- . Ongewone koudegolven kunnen voorkomen, zelfs in een opwarmende wereld, en verstoringen veroorzaken in transport, energie- en voedselvoorraden.
.
