Na een jarenlange daling van het aantal juridische hulpvragen is in het eerste halfjaar van 2023 een omslag zichtbaar, zo blijkt uit de nieuwe Juridische Barometer van de Stichting Achmea Rechtsbijstand. Zo steeg het aantal meldingen van ruim 58.000 in de eerste helft van vorig jaar naar ruim 60.000 in 2023 (+3%). Vooral de geschillen op de werkvloer, over verbouwing of verduurzaming van de woning en over reizen zijn in het afgelopen halfjaar toegenomen. Steeds meer Nederlanders gaan daarnaast online op zoek naar juridische hulp. Zo is het aantal online meldingen met 50% gestegen in vergelijking met dezelfde periode een jaar geleden.

Sinds het begin van 2023 loopt het aantal juridische hulpvragen in Nederland gestaag op. “Dat merken we aan de stijging van het aantal hulpvragen op het gebied van arbeidsrecht ,civiel recht, bestuursrecht en personenschade. “We merken in onze praktijk dat de trend van verharding doorgaat en verhoudingen steeds vaker verhard zijn. Van verdraagzaamheid naar elkaar en de wens om er samen uit te komen is minder vaak sprake. Binnen arbeidsrecht zien we nog steeds de gevolgen van de huidige economische situatie en de krapte op de arbeidsmarkt terug in de geschillen. Binnen het civiel recht zien we meer van geschillen over (ver)bouwen en zonnepanelen. Veel mensen zijn bezig met het verduurzamen en verbeteren van de woning, met helaas ook meer geschillen tot gevolg.”    

In het eerste halfjaar van 2022 waren er 11.977 hulpvragen op het gebied van arbeidsrecht. In de eerste 6 maanden van 2023 nam dit toe naar 13.090 (+9%). Ook steeg voor het eerst sinds 3 jaar het aantal geschillen op civiel recht. Namelijk van 30.290 meldingen in het eerste halfjaar van 2022 naar 31.289 in 2023 (+6%). Wij zagen al eerder signalen van verharding in geschillen, zowel tussen burgers onderling als tussen burgers en instanties. Dit is nu ook terug te zien in het totaal aantal geschillen dat zij registreert”, aldus de stichting.

“De gespannen arbeidsmarkt en hoge werkdruk leiden tot verstoorde verhoudingen op de werkvloer. Het aantal werkgerelateerde geschillen daalde al enige jaren. Maar de cijfers over de eerste zes maanden van 2023 laten een ander beeld zien. Medewerkers worden steeds mondiger en laten hun stem vaker horen. Zo neemt het aantal arbeidsconflicten over ziekteverzuim, re-integratie en arbeidsvoorwaarden zichtbaar toe. Bij arbeidsconflicten is het juist heel belangrijk om met elkaar in gesprek te blijven”, vertelt Ilona Renet, gespecialiseerd jurist Arbeidsrecht.

Geschillen over verbouwen en verduurzamen onverminderd hoog

Nu klimaatverandering en de energietransitie steeds belangrijker worden, neemt ook het aantal geschillen die hiermee samenhangen toe. Zo is het aantal geschillen over verbouwing of verduurzaming van de woning onverminderd hoog. In de eerste helft van 2022 werd al een piek van 1.846 meldingen over verbouwingsgeschillen bereikt. Dit nam in 2023 alleen maar verder toe naar 1.896 geschillen.

Hiervoor worden een aantal oorzaken aangegeven. “Er is een gespannen huizenmarkt en grote schaarste aan woningen. Huizenkopers kunnen door de gestegen hypotheekrente minder lenen. Meer mensen verbouwen of verduurzamen daarom de bestaande woning. En het aantal geschillen hierover neemt evenredig toe”, zegt Lennaert Steendam, gespecialiseerd jurist Civiel Recht. “Bij civiele geschillen is het belangrijk om van tevoren goed na te denken met welke partijen je in zee gaat. Zo zien we bijvoorbeeld veel klachten over lange wachttijden door personeels- en materiaaltekorten. Daarnaast zijn er veel meldingen over nalatigheid. Bijvoorbeeld als aannemers het laten afweten zodra een aanbetaling is gedaan. Of het schort aan de kwaliteit van het geleverde werk.”

Het grote aantal geschillen over de plaatsing van zonnepanelen is hiervan ook een illustratie. In de eerste helft van 2023 was sprake van een forse stijging (+91%) van het aantal meldingen over zonnepanelen. Veelgehoorde klachten zijn lange levertijden, ondeugdelijke installaties of onvrede over het rendement van zonnepanelen. Andere opvallende stijgers in het eerste halfjaar van 2023 zijn reizen (+175%), online fraude (+90%) en elektrische fietsen (+14%).

Aantal juridische hulpvragen in de eerste helft van het jaar per rechtsgebied