De klimaatverandering laat haar tanden zien. De wereld wordt heter, zware orkanen, hevig onweer en forse overstromingen zijn de grootste bedreigingen van de wereld, zo blijkt uit het meest recente rapport van Munich Re. De natuurrampenbalans voor 2024 laat een kostbaar schadejaar zien voor verzekeraars met $ 140 miljard aan verzekerde schades, het op twee jaar na duurste jaar sinds 1980.Weerrampen domineren en zware orkanen, hevig onweer en overstromingen drijven de schadelast op. Daarbij heeft Noord-Amerika een nog groter aandeel behaald in de totale schadelast dan normaal evenals extreme overstromingen in Europa
2024 zal 2023 vervangen als het warmste jaar tot nu toe met temperaturen ongeveer 1,5°C boven pre-industriële niveaus. Thomas Blunck, lid van de Raad van Bestuur bij Munich Re: “Het ene warmterecord na het andere, de gevolgen zijn verwoestend. De destructieve krachten van klimaatverandering worden steeds duidelijker en dit feit wordt gestaafd door de wetenschap. Samenlevingen moeten zich voorbereiden op zwaardere weersrampen. We breiden onze risicomodellen geleidelijk uit om consequent rekening te houden met deze ontwikkelingen. Hierdoor kunnen we onze hoge risicodragende capaciteit behouden of zelfs vergroten. Zo helpen we de verzekeringskloof te verkleinen. Verzekeren geeft ook een prijs aan risico, wat aanzet tot meer preventie.”
Natuurrampen 2024 in cijfers
Wereldwijd leidden natuurrampen vorig jaar tot schades van $ 320 miljard (voor inflatie gecorrigeerd voor 2023: $ 268 miljard US$), waarvan ongeveer $ 140 miljard ($ 106 miljard) verzekerd was. De totale schades en, in nog grotere mate, de verzekerde schades zijn aanzienlijk hoger dan de voor inflatie gecorrigeerde gemiddelden van de afgelopen tien en dertig jaar (totale schades: $ 236/$181 miljard verzekerde schades: $ 94/$ 61 miljard ). In termen van verzekerde schades was het ‘t op twee na duurste jaar; in termen van totale schadelast staat 2024 op de vijfde plaats op de kostenschaal sinds 1980.
Weersrampen veroorzaakten 93% van de totale schades en 97% van de verzekerde schades in dat jaar. Ongeveer 11.000 mensen verloren het leven als gevolg van natuurrampen in 2024, aanzienlijk minder dan het gemiddelde in voorgaande jaren.De schades door zogenoemde Non-Peak Perils zoals overstromingen, zware stormen en bosbranden waren opnieuw zeer hoog. Zij veroorzaakten een totaal schadebedrag van $ 136 miljard, waarvan ongeveer $ 67 miljard verzekerd was. Hoewel dit iets minder was dan de cijfers van het voorgaande jaar ($ 143 miljard, waarvan de verzekerde schades in totaal een recordbedrag van $ 82 miljard bedroegen), lag het ruim boven de gemiddelde cijfers van de afgelopen tien jaar (voor inflatie gecorrigeerde $ 110 miljard /$ 48 miljard). Het is opvallend dat, vanuit een langetermijnperspectief, Non_Peak Perils de trend van stijgende schades aanwakkeren, terwijl risico’s zoals tropische cyclonen en aardbevingen schommelende schadebedragen veroorzaken.
Vorig jaar droegen tropische cyclonen alleen al $ 135 miljard bij aan de totale schades en $ 52 miljard aan verzekerde schades. Het leeuwendeel hiervan kwam voor rekening van zware orkanen in de VS ($ 105 miljard, waarvan $ 47 miljard verzekerd schade betrof).
De zwaarste natuurrampen van het jaar
De dubbele klap in september/oktober met de twee orkanen Helene en Milton in de VS veroorzaakte de grootste schades. Helene veroorzaakte met $ 56 miljard de grootste economische schades door natuurrampen in 2024, waarvan ongeveer $ 16 miljard voor rekening van verzekeraars kwam. De belangrijkste reden voor de hoge schadelast was niet de destructieve windsnelheid van 225 km/u waarmee de orkaan van niveau 4 aan land kwam in Florida: In het kielzog van de storm werden staten ten noorden van Florida, zoals Georgia en North Carolina, overspoeld door zware regenval en plotselinge overstromingen. Meer dan 200 mensen verloren het leven.
Orkaan Milton was iets zwakker dan Helene toen deze twee weken later in Florida aan land kwam, met windsnelheden van 200 km/u. Maar hij bracht verzekeraars veel geld in het laatje. Maar hij veroorzaakte het grootste verlies van het jaar voor verzekeraars, in totaal $ 25 miljard, hoewel hij de metropool Tampa nipt miste. De storm duwde een krachtige vloedgolf naar de zuidwestkust van Florida en veroorzaakte een enorme schade dwars door de hele staat. Dit leidde tot een totale schade van $ 38 miljard.
De op twee na grootste natuurramp van het jaar in termen van totale schade was een aardbeving in Japan op nieuwjaarsdag 2024, die de westkust van Japan nabij het minder dichtbevolkte schiereiland Noto deed schudden met een kracht van 7,5. Veel gebouwen stortten in en duizenden mensen kwamen weken zonder elektriciteit en water te zitten. Talloze gebouwen stortten in en duizenden mensen zaten wekenlang zonder elektriciteit en water. Meer dan 200 mensen verloren het leven. De totale schade werd geschat op ongeveer $ 15 miljard, waarvan ongeveer $ 2,5 miljard voor rekening kwam van verzekeraars.
Tyfoon Yagi was de natuurramp met het grootste aantal slachtoffers. Ongeveer 850 mensen verloren het leven toen hij in september over de Filipijnen, het Chinese eiland Hainan, het zuidelijke puntje van de Chinese provincie Guangdong, Vietnam en Myanmar raasde. Toen Yagi in China aan land kwam, had het winden van de op één na hoogste tyfoon van categorie 4. Voor Vietnam was het de sterkste cycloon sinds het begin van systematische lokale registraties. Met een totale schade van $14 miljard was Yagi ook een van de duurste rampen van het jaar. Slechts een klein deel was verzekerd: ongeveer $ 1,6 miljard.
Noord-Amerika (inclusief Midden-Amerika en het Caribisch gebied) registreerde opnieuw de hoogste schades door natuurrampen, en ook een groter aandeel in de wereldwijde schades dan gewoonlijk (totale schades rond 60%, 10-jaars gemiddelde 54%). In totaal bedroegen de schadebedragen ongeveer $ 190 miljard, waarvan ongeveer $ 108 miljard verzekerdNaast orkanen veroorzaakten hevige onweersbuien enorme schade: alleen al in de VS veroorzaakten ze $ 57 miljard aan schades, waarvan $ 41 miljard verzekerd was. Dit was de op één na hoogste schadelast door dergelijke gebeurtenissen in de VS na de recordcijfers van 2023 ($ 66/$ 51 miljard). Twee zware onweersfronten in het Midwesten in maart en in Texas in mei met talrijke tornado’s behoorden tot de duurste verzekerde schades van het hele jaar. Samen veroorzaakten ze totale schades van bijna $ 13 miljard, waarvan ongeveer $ 10 miljard verzekerd was. De cijfers laten de trend zien: regionale gebeurtenissen zoals zware onweersbuien veroorzaken nu elk jaar schade zoals een zeer zware orkaan waarbij verzekeraars een zeer groot deel betalen.
In 2024 registreerde Canada de hoogste schadelast door natuurrampen sinds 1980: de totale schadelast bedroeg $ 10 miljard, waarvan $ 6 miljard verzekerd was. Veroorzakers van de schades waren een zware hagelstorm boven Canada’s op drie na grootste stad Calgary in augustus, zware overstromingen na een regenfront van de voormalige orkaan Debby in dezelfde maand en een bosbrand in Jasper National Park, die in juli delen van de gelijknamige stad verwoestte. Met een totale schade van $ 2,8 miljard was de hagelstorm in Calgary de op vier na duurste natuurramp sinds 1980.In het zuiden van Brazilië leidde extreme regenval eind april en begin mei tot ernstige overstromingen. Bijna de hele staat Rio Grande do Sul werd getroffen. Het was een van de ergste overstromingen in Brazilië van de afgelopen decennia. De schade wordt geschat op ongeveer $ 7 miljard, waarvan ongeveer $ 2 miljard verzekerd was.
Klimaatverandering wordt serieus
Bijna geen enkel ander jaar heeft de verwachte gevolgen van de opwarming van de aarde zo duidelijk gemaakt. De gemiddelde temperatuur in 2024 zal aanzienlijk hoger zijn dan het vorige warmste jaar, 2023, en zal voor het eerst ongeveer 1,5°C boven het pre-industriële gemiddelde liggen. Daarmee zijn de afgelopen elf jaar de warmste sinds het begin van de systematische metingen.De invloed van klimaatverandering op weerrampen is al vele malen bewezen door onderzoek: In veel regio’s komen zware onweersbuien en hevige regenval vaker voor en worden ze extremer. Hoewel tropische cyclonen niet in aantal toenemen, groeit het aantal extreme cyclonen. Deze intensiveren op hun beurt zeer snel wanneer ze zich ontwikkelen en brengen extreme neerslag met zich mee
Dit geldt zowel voor orkaan Helene als voor orkaan Milton: snelle attributiestudies hebben aangetoond dat beide orkanen aanzienlijk krachtiger waren en veel extremere regenval met zich meebrachten dan in een hypothetische wereld zonder klimaatverandering. Voor de plotselinge overstromingen in de regio Valencia concludeerde een ander onderzoek dat klimaatverandering een gebeurtenis met dergelijke regenval twee keer zo waarschijnlijk heeft gemaakt.Ook in het geval van de overstromingen in Brazilië bleek uit een “snelle attributie” studie dat weersomstandigheden zoals die van dit jaar twee keer waarschijnlijker zijn geworden door klimaatverandering, d.w.z. vaker voorkwamen.
“De fysica is duidelijk: hoe hoger de temperatuur, hoe meer waterdamp en dus energie er vrijkomt in de atmosfeer. De weermachine schakelt een versnelling hoger. Iedereen betaalt de prijs voor slechtere weersextremen, maar vooral de mensen in landen met weinig verzekeringen en minder financiële draagkracht voor snelle wederopbouw. De wereldgemeenschap moet eindelijk in actie komen en manieren vinden om de veerkracht van de meest kwetsbare landen te versterken,” zegt Chef Klimatologe Tobias Grimm.
