De meest gemelde beroepsziekten zijn in 2019, net als in 2018, psychische aandoeningen, zoals burnout, overspanning, depressie en posttraumatische stress stoornis. Het gaat naar schatting om 78 nieuwe gevallen per 100.000 werknemers. Dit blijkt uit ‘Beroepsziekten in Cijfers 2020’ van het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB), Public and Occupational Health, Amsterdam UMC, dat deze week is verschenen.
Ook aandoeningen aan het houding- en bewegingsapparaat, vooral schouder en elleboog-aandoeningen, komen veel voor. In deze categorie zijn 31 nieuwe gevallen per 100.000 werknemers gemeld. Op ruime afstand volgens huidaandoeningen (6), neurologische aandoeningen (3), gehooraandoeningen , infectieziekten en luchtwegaandoeningen (elk 2 per 100.000). De cijfers zijn het hoogst in de bouw, industrie, energievoorziening, financiële dienstverlening en de gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening.
Covid-19
Omdat het sinds maart 2020 mogelijk is om covid -19 als beroepsziekte te registreren,
zijn vanwege de uitzonderlijke situatie rondom deze uitbraak, de meldingen
toegevoegd aan dit rapport. Tot 1 augustus 2020 zijn er 732 meldingen van covid
-19 als beroepsziekte gedaan door 118 bedrijfsartsen. Dat is in die periode
ongeveer 30% van het totaal aantal meldingen van beroepsziekten. Veruit de meeste meldingen kwamen uit
verpleeg- en verzorgingstehuizen.
Het rapport Beroepsziekten in Cijfers 2020 geeft een overzicht van het aantal en de aard van geregistreerde beroepsziekten en de verdeling binnen sectoren en beroepen in Nederland van het afgelopen jaar. Daarnaast beschrijft het wetenschappelijke en maatschappelijke ontwikkelingen met betrekking tot beroepsziekten.
Kerncijfers
Bij 86% van de werknemers met een gemelde beroepsziekte in de nationale registratie is sprake van tijdelijke arbeidsongeschiktheid, vaak met een lange verzuimduur. Bij 5% van deze werknemers gaat het om blijvende arbeidsongeschiktheid als gevolg van een beroepsziekte.
De twee meest gemelde diagnose categorieën in 2019
2.222 van het totaal aantal beroepsziektemeldingen (3.691) in 2019 betroffen psychische beroepsziekten. De belangrijkste psychische beroepsziekten zijn overspanning en burn-out, posttraumatische stressstoornis (PTSS) en depressie. Met 75% van het totaal aantal meldingen van psychische beroepsziekten is overspanning en burn-out in 2019 de meest gemelde beroepsziekte. Jaarlijks wordt rond de 300 keer een melding van PTSS als beroepsziekte gedaan bij het NCvB. Deze meldingen komen vooral vanuit de politie (97), gezondheidszorg (94), personenvervoer (20) en defensie (16). Binnen de gezondheidszorg komen de meldingen vooral vanuit instellingen voor verstandelijk gehandicapten en psychiatrische cliënten (58 van deze 94).
In 2019 werden in totaal 994 beroepsziekten aan het houding- en bewegingsapparaat gemeld. De drie meest gemelde beroepsziekten zijn: Repetitive Strain Injury (RSI) van de schouder of bovenarm, tenniselleboog en subacromiaal pijnsyndroom. In de sectoren bouwnijverheid, landbouw, bosbouw en visserij en industrie komen deze beroepsziekten tot bijna vier keer vaker voor dan gemiddeld in Nederland. De meest genoemde oorzaak is ‘Tillen en dragen’, welke leidt tot beroepsziekten in de bovenste extremiteiten, rug en onderste extremiteiten.
Beroepsziekten van oren, huid en longen
Het aantal meldingen van lawaaislechthorendheid is fors afgenomen; van 2.422 in 2015 naar 128 in 2019. Het is onwaarschijnlijk dat deze daling ook een werkelijke afname van het optreden van beroepsslechthorend betekent. Eén van de verklaringen is het afschaffen van de systematische opsporing in de bouwnijverheid. Beroepsziekten van de huid leverde 122 meldingen op. Bij het merendeel van de meldingen (71%) ging het om allergisch en/of irritatief contacteczeem. Allergieën voor conserveermiddelen, acrylaten, planten en handschoenen zijn het meest gemeld.
In 2019 zijn 77 beroepsziekten gemeld van de longen en luchtwegen. De meeste meldingen betreffen werkgerelateerd astma. Op de tweede plaats staan stoflongen, meestal veroorzaakt door blootstelling aan kwarts. De meeste meldingen kwamen uit de industrie. Nieuwe beroepslongziekten betreffen vooral beroepsastma door nieuwe allergenen en een opleving van bekende longziekten door de veranderende organisatie van werk. De bijdrage van werk aan het ontstaan van niet maligne longziekten loopt op tot 30% bij sarcoïdosis.
Infectieziekten en neurologische aandoeningen door het beroep
In 2019 worden 85 beroepsinfectieziekten gemeld; een stijging van 8% ten opzichte van 2018 (79). Veruit de meeste meldingen komen uit de gezondheidszorg (52%). De meest gemelde aandoeningen zijn huidaandoeningen (16), ziekte van Lyme (14) en darminfecties (12). Iets minder dan de helft van de huidinfecties werd veroorzaakt door scabiës (7) en van de 12 gemelde darminfecties werden er 9 door het norovirus veroorzaakt. Opvallend waren de 14 meldingen van de ziekte van Lyme. Het betroffen 11 groenwerkers, twee militairen en een kraanmachinist en van deze 14 meldingen waren er 12 gedocumenteerd met een tijdspad en kenmerkende klinisch klachten (zoals een erythema migrans).
Het aantal meldingen van werkgerelateerde neurologische aandoeningen daalt over de jaren. Het carpaal tunnelsyndroom is al jaren de meest gemelde neurologische aandoening. Hoewel er bij veel patiënten klachten voorkomen die erop lijken, is de diagnose Chronische Toxische Encefalopathie (CTE) in 2018 en 2019 door het Solvent Team in Amsterdam niet meer gesteld. Een mooi voorbeeld van geslaagde preventie.
Zeer zeldzaam of niet gemelde beroepsziekten: kanker en reproductiestoornissen
Het aantal bij het NCvB gemelde gevallen van beroepskanker (9) bedraagt een half procent van het aantal op basis van de literatuur geschatte gevallen. Historische blootstelling aan asbest blijft een belangrijke oorzaak, jaarlijks treden ruim 600 nieuwe gevallen van mesothelioom op.
Bij de gemelde beroepsziekten gaat het om twee meldingen van respectievelijk mesothelioom, maligne melanoom en blaaskanker, één van respectievelijk kanker van de neus en/of bijholten, de huid en longkanker. Wat betreft de oorzaken gaat het driemaal om blootstelling aan niet-ioniserende straling (UV, zonlicht), tweemaal om asbestvezels en om polycyclische aromaten, houtstof, verven en andere chemische stoffen. In 2019 is er één melding verricht van door het werk veroorzaakte effecten op de voortplanting en op het zich ontwikkelende kind. Van de dertien helpdeskvragen over reproductiestoornissen gingen er 11 over blootstelling aan chemische stoffen, één over mogelijke schadelijkheid van laserlicht en één over stress en nachtdiensten.
Voor het volledige rapport ‘Beroepsziekten in Cijfers 2020’ klik hier www.beroepsziekten.nl
