Op woensdag 26 juni jl. zijn twee NIPV-rapporten gepubliceerd die de schietincidenten in Rotterdam vanuit een andere onderzoeksvraag hebben onderzocht. Er is een leeronderzoek gedaan naar de bevolkingszorg en psychosociale hulpverlening na de schietincidenten van vorig jaar 28 september en er is een leeronderzoek opgesteld naar het brandweeroptreden en multidisciplinaire samenwerking bij extreem geweld in opdracht van de Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond. De onderzoeken zijn uitgevoerd op verzoek van de gemeente Rotterdam en GGD-GHOR Rotterdam-Rijnmond. Bij deze schietincidenten vielen drie dodelijke slachtoffers
Leeronderzoek Rotterdam: bevolkingszorg en psychosociale hulpverlening na schietincidenten
. De focus in het onderzoek lag op de bevolkingszorgtaken van de gemeente en de psychosociale hulpverlening (PSH) vanuit de GHOR en GGD. Het doel van dit onderzoek was om de incidenten nader te beschouwen en lering te trekken uit de gebeurtenissen.
De drie centrale onderzoeksvragen in dit leeronderzoek waren:
- Hoe reflecteren functionarissen van bevolkingszorg en psychosociale hulpverlening (PSH) op hun rol en taak tijdens en in de nasleep van het incident?
- Wat is goed gegaan en wat zijn belangrijke leer- en verbeterpunten?
- Welke aanbevelingen kunnen gedaan worden? Beeld van een geroutineerde crisisorganisatie
De verzamelde informatie roept het beeld op van een geroutineerde crisisorganisatie waarin medewerkers van de gemeente, GHOR, GGD en partners steeds ad hoc en proactief hebben ingespeeld op problemen die zich voordeden. Daarbij is steeds gericht gekeken wat nodig was, zijn taken opgepakt en soms overgenomen door anderen. Medewerkers hebben doelbewust inspanning geleverd vanuit de bevolkingszorg- en PSH-opdracht, rekening houdend met de grote impact van de gebeurtenissen op de stad Rotterdam. De gemeente wilde in de zorg en ondersteuning een ruimhartige en zorgzame overheid zijn. Wel blijft het lastig om te bepalen waartoe de inzet heeft geleid. Dit komt onder meer doordat informatie door veel verschillende betrokken partners werd verzameld en niet onderling werd gedeeld, mede door – zo werd aangegeven – de AVG.
Aanbeveling: projectleider voor nafase
Ondanks de daadkrachtige en zorggerichte crisisinzet, kunnen verschillende leer- en verbeterpunten worden aangeduid. Het gaat daarbij onder andere om het ontwikkelen van een methodiek om (bestuurlijke) uitgangspunten te bepalen voor de ondersteuning en zorg die de gemeente aan getroffenen wil en kan bieden in de eerste dagen, weken en eventueel zelfs maanden na dit soort ingrijpende incidenten. Daarbij wordt aanbevolen in de toekomst een projectleider aan te stellen die verantwoordelijk is voor de regie en coördinatie van de nafase inclusief de verslaglegging. Zo kan de acute crisisaanpak op een natuurlijke wijze overlopen in de reguliere dienstverlening vanuit de gemeente, in samenwerking met de GGD en andere ondersteunings- en uitvoeringspartners.
Brandweeroptreden en multidisciplinaire samenwerking bij extreem geweld
Op donderdag 28 september 2023 deden zich in Rotterdam twee schiet- en brandincidenten voor – waaronder in het Erasmus MC – die een grote impact hadden. Op verzoek van Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond heeft het NIPV het operationeel optreden naar aanleiding van deze gebeurtenissen onderzocht.Doel van het onderzoek: In het leeronderzoek wordt ingegaan op zowel het multidisciplinaire optreden van Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond als het monodisciplinaire optreden van de brandweer. Het doel van het onderzoek was om lering te trekken uit de gebeurtenissen voor de doorontwikkeling van de crisis- en brandweerorganisatie bij een grootschalige, specialistische inzet, waarbij sprake is van extreem geweld en/of terrorisme.
Zes thema’s
Het onderzoek gaat in op zes thema’s:
- Multidisciplinaire opschaling en samenwerking
- Crisiscommunicatie
- Grootschalig en specialistisch brandweeroptreden
- Onveiligheid bij extreem geweld
- Nazorg
- Voorbereiden op extreem geweld.
Conclusies en aanbevelingen
Elk van de thema’s bevat een aantal aanbevelingen die als lessons learned meegenomen kunnen worden voor de toekomst. Deze worden overzichtelijk in het onderzoek benoemd. Hieronder worden een aantal conclusies en aanbevelingen uitgelicht.
Er werd veel van de hulpdiensten gevraagd en er is professioneel en met veel betrokkenheid gehandeld en op een goede manier samengewerkt. Door de dynamische situatie werden besluiten over de operationele inzet in de hectische fase met name in het veld genomen. Andere crisisteams waren faciliterend en kregen naarmate het incident vorderde een meer coördinerende rol. Aandacht voor veranderende verhoudingen, het hebben van snel en regelmatig motorkapoverleg en een goede koppeling tussen de teams in het veld en de crisisteams op afstand zijn belangrijk voor het functioneren van de crisisorganisatie.
Omgaan met onveiligheid behelst zowel het signaleren als het acteren op onveiligheid. Hulpverleners moeten zich ervan bewust zijn dat veiligheid een relatief begrip is dat door iedereen anders kan worden ervaren. Hoewel ‘niets doen is geen optie’ veelal een uitgangspunt is, zal onder bepaalde (extreme) omstandigheden ook aanvaard moeten worden dat hulpverleners niet direct kunnen optreden. Een risicogerichte benadering kan in dergelijke gevallen uitkomst bieden.
De behoefte aan nazorg kan onder een brede groep crisisfunctionarissen leven na een incident van extreem geweld. Dit vraagt om een structurele inbedding van opvang en nazorg voor functionarissen die in multidisciplinaire crisisteams opereren.
Lees de rapporten:
- Leeronderzoek Rotterdam: bevolkingszorg en psychosociale hulpverlening na schietincidenten
- Leeronderzoek Rotterdam: brandweeroptreden en multidisciplinaire samenwerking bij extreem geweld
