De chirurgische behandeling van darmkanker is in Nederland sterk verbeterd, maar er zijn kansen om de kwaliteit van zorg verder te verhogen. Dat laat Lindsey de Nes (Maasziekenhuis Pantein) zien op basis van landelijke data, o.a. de Dutch ColoRectal Audit (DCRA), de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) en aanvullende cohortstudies. Zo blijkt dat betere risicobeoordeling, maatwerk bij oudere patiënten en meer uniforme behandelstrategieën de chirurgische zorg bij darmkanker verder kunnen verbeteren.
Een van de belangrijkste uitkomsten is de ontwikkeling van een gevalideerd predictiemodel voor sterfte na een operatie voor darmkanker. Dit model maakt het mogelijk om het individuele operatierisico voor een patiënt betrouwbaar in te schatten op basis van patiënt- en tumorkenmerken. ‘Met het gevalideerde predictiemodel kunnen chirurgen het operatierisico per patiënt nauwkeuriger inschatten. Dit ondersteunt gepersonaliseerde counseling, planning en behandeling,’ aldus De Nes.
Leefstijl beïnvloedt uitkomsten bij kwetsbare patiënten
Een andere opvallende bevinding is het effect van leefstijl op complicaties na een operatie. Vooral bij darmkankerpatiënten met een verminderde conditie (ASA-klasse III of IV) blijken factoren als roken en fysieke activiteit sterk van invloed. Patiënten die meer dan 1000 minuten per week matig tot intensief bewegen hebben minder kans op complicaties in vergelijking met patiënten die minder dan 150 minuten per week bewegen. Deze uitkomsten onderstrepen het mogelijke belang van prehabilitatie en leefstijlbegeleiding bij kwetsbare patiënten voorafgaand aan de ingreep.
Het onderzoek toont aan dat er aanzienlijke verschillen bestaan tussen ziekenhuizen in het behoud van de sfincter bij rectumchirurgie. Deze praktijkvariatie wijst op verschillen in expertise en behandelstrategie, aldus De Nes. ‘Bij lokaal gevorderd rectumcarcinoom blijven positieve resectiemarges een uitdaging,’ legt De Nes uit. ‘Dat vraagt om meer samenwerking en kennisdeling tussen ziekenhuizen.’
Leeftijd als drempel voor optimale behandeling
De data laten zien dat oudere patiënten minder vaak een behandeling volgens de richtlijnen krijgen, ook wanneer ze daar medisch wel voor in aanmerking komen. Dit heeft directe invloed op hun overleving. ‘Leeftijd mag nooit de enige reden zijn om af te wijken van richtlijnzorg. Zorg op maat is essentieel, ook voor ouderen,’ benadrukt De Nes.
In tegenstelling tot wat vaak wordt verondersteld, blijkt ziekenhuisvolume alleen geen goede voorspeller voor uitkomsten na chirurgie bij patiënten met lokaal gevorderd colon- of rectumcarcinoom. ‘Ziekenhuisvolume op zichzelf is een ongeschikt meetinstrument voor het beoordelen van kwaliteit. De focus zou moeten liggen op expertise en procesoptimalisatie,” aldus De Nes.
Aanbevelingen voor betere zorg
Op basis van de onderzoeksresultaten doet De Nes de volgende aanbevelingen:
- Gebruik predictiemodellen voor preoperatieve risicobeoordeling;
- Investeer in leefstijladviezen en/of begeleiding voorafgaand aan operaties;
- Integreer geriatrische evaluaties bij oudere patiënten;
- Stimuleer regionale samenwerking en kennisdeling;
- En herzie de rol van ziekenhuisvolume als kwaliteitsindicator.
Door deze inzichten toe te passen, kan de oncologische chirurgie bij colorectaal carcinoom verder worden gepersonaliseerd en verbeterd – met betere uitkomsten voor alle patiëntgroepen.
