De totale schadelast als gevolg van natuurrampen bedroeg vorig jaar 250 miljard dollar. Daarvan kwam 95 miljard dollar voor rekening van verzekeraars, dichtbij het vijfjarig gemiddelde (105 miljard dollar) en boven het tienjarig gemiddelde (90 miljard dollar). De aardbevingen in Turkije en Syrië waren de meest verwoestende humanitaire ramp van het jaar. Zware onweersbuien in Noord-Amerika en Europa destructiever dan ooit met een totale schade van 76 miljard dollar, waarvan 58 miljard dollar verzekerd was. Zo blijkt uit een recente inventarisatie van Münich Re over 2023, het warmste jaar ooit met talrijke regionale temperatuur- en extreme weersrecords
Het jaar 2023 werd opnieuw gekenmerkt door zeer hoge verzekerde schades als gevolg van natuurrampen, ook al waren er geen extreme individuele schades. “Dit laat zien hoe belangrijk de rol van verzekeringen is bij het opvangen van de gevolgen van natuurrampen. Uitgebreide gegevens en diepgaande kennis van veranderende risico’s blijven de sleutel tot dekking die mensen beschermt tegen natuurrampen. Een andere is preventie. Het aantal slachtoffers van de verwoestende aardbevingen van dit jaar is een wake-up call om mensen beter te beschermen door middel van aangepaste bouwmethoden”, aldus Thomas Blunck, Lid van het bestuur
De natuurrampen van 2023 in cijfers
Natuurrampen veroorzaakten wereldwijd in 2023 voor zo’n 250 miljard dollar schade (vorig jaar: 250 miljard dollar), waarvan 95 miljard dollar (vorig jaar: 125 miljard dollar) verzekerd was. De totale schade komt overeen met het vijfjaarsgemiddelde, de verzekerde schade was iets lager (gemiddeld $ 105 miljard).
In tegenstelling tot voorgaande jaren waren er dit keer geen megacatastrofes in de geïndustrialiseerde landen die de verliezen veroorzaakten (zoals orkaan Ian in 2022 met totale schadebedragen van 100 miljard dollar, waarvan 60 miljard dollar verzekerd was).
In plaats daarvan werd de schadebalans gekenmerkt door veel regionale stormen. Nooit eerder zijn zulke hoge niveaus van onweersschade geregistreerd in Noord-Amerika en Europa: activa ter waarde van ongeveer 66 miljard dollar werden in Noord-Amerika vernietigd en 50 miljard dollar werd verzekerd. In Europa bedroegde totale schadelast 10 miljard dollar (9,1 miljard euro), waarvan 8 miljard dollar (7,3 miljard euro) verzekerd was. Het merendeel van het onderzoek gaat ervan uit dat klimaatverandering stormen met zware hagelbuien bevordert. De statistieken over onweersschade in Noord-Amerika en andere regio’s wijzen ook naar boven.
Het dodental als gevolg van natuurrampen steeg tot 74.000 in 2023, ruim boven het gemiddelde van de afgelopen vijf jaar (10.000). Na jaren van relatieve rust leidde een reeks verwoestende aardbevingen tot humanitaire rampen. In 2023 stierven ongeveer 63.000 mensen als gevolg van dergelijke geofysische gevaren (85% aandeel) – meer dan ooit sinds 2010. Als het echter om economische verliezen als gevolg van natuurrampen gaat, domineerden ernstige weersomstandigheden: 76% van de totale schades was weergerelateerd, 24% had geofysische oorzaken.
De mondiale temperatuur is op koers voor records
Extreem hoge temperaturen droegen bij aan de weerrampen. In november waren de gemiddelde temperaturen wereldwijd ongeveer 1,3°C hoger dan in de pre-industriële periode (1850–1900). Hierdoor was het al vroeg duidelijk: 2023 zou het warmste jaar worden sinds de temperatuurmetingen begonnen. Daarmee zijn de afgelopen tien jaar de warmste ooit.
Het El Niño-fenomeen, een natuurlijke klimaatschommeling in de noordelijke Stille Oceaan die extreme weersomstandigheden in veel delen van de wereld beïnvloedt, speelde een rol in de temperaturen. Onderzoekers schrijven de trend naar warmere temperaturen op aarde echter vooral toe aan klimaatverandering; natuurlijke schommelingen spelen een ondergeschikte rol.
In 2023 werden seizoenstemperatuurrecords gebroken. Lentetemperaturen van meer dan 40°C in Zuidwest-Europa (april) en Argentinië (september), meer dan 50°C in Noordwest-China, nachttemperaturen van meer dan 32°C in de Amerikaanse staat Arizona in juli: verschillende onderzoeken hebben duidelijkheid opgeleverd verbanden met klimaatverandering.
In veel regio’s waren ernstige bosbranden het gevolg van hitte en droogte. In Canada hebben wekenlange branden ongeveer 18,5 miljoen hectare bos verwoest, meer dan ooit tevoren. De branden bereikten echter geen grote steden of industriële faciliteiten, zodat Canada ontsnapte aan een nieuwe bosbrandcatastrofe zoals die in Fort McMurray in 2016 (schade destijds: 4,1 miljard dollar, waarvan 2,9 miljard dollar verzekerd was).
“De opwarming van de aarde, die al jaren aan het versnellen is, vergroot de weersextremen in veel regio’s en daarmee ook de kans op schade. Bij hogere temperaturen verdampt meer water en het extra vocht verhoogt de potentiële energie in de atmosfeer voor zware stormen. De samenleving en de economie moeten zich aanpassen aan de veranderende risico’s – anders zal de last van de schade toenemen. Het analyseren van risico’s en hun veranderingen zit in het DNA van Münich Re. Daarom zijn wij in staat een stabiele verzekeringsbescherming tegen natuurrampen aan te bieden – en deze zelfs uit te breiden. Hierdoor kunnen we een deel van de noodsituaties en schade opvangen”, zegt Chef Klimatlooh h g Ernst Rauch.
De meest schadelijke gebeurtenissen van het jaar
De reeks aardbevingen in het zuidoosten van Turkije en Syrië in februari was de meest verwoestende natuurramp van het jaar. De sterkste beving met een kracht van 7,8 was de krachtigste beving in decennia in Turkije. Ongeveer 58.000 mensen stierven. Talloze gebouwen stortten in en de infrastructuur werd massaal verwoest. Met een totale schade van ongeveer 50 miljard dollar was het ook de duurste natuurramp van het jaar. Ondanks de verplichte woningbouwverzekering (Turkish Catastrofe Insurance Pool, TCIP), bedroeg het verzekerde schadebedrag slechts ongeveer 5,5 miljard dollar.
De op een na duurste ramp in termen van totale schade was tyfoon Doksuri. De storm trof in juli de Filippijnen en trof het vasteland van China nabij Jinjiang in de provincie Fujian met windsnelheden van ongeveer 180 km/u. Doksuri bracht extreme regenval met zich mee en veroorzaakte verwoestende overstromingen. Op sommige plaatsen in China viel op één dag 600 mm regen, de hoogste regenval in China sinds het begin van de metingen. De totale schadebedragen bedroegen ongeveer 25 miljard dollar, waarvan slechts ongeveer 2 miljard dollar verzekerd was – een voorbeeld van het nog steeds zeer grote verzekeringshiaat voor natuurrampen in China.
De verrassend snelle intensivering van orkaan Otis aan de Mexicaanse westkust in oktober was buitengewoon: binnen een dag versterkte de orkaan zich van een relatief onschuldige tropische storm tot een orkaan van de hoogste categorie. Het trof de badplaats Acapulco rechtstreeks en verwoestte deze. Met windsnelheden tot 265 kilometer per uur was het de sterkste storm die ooit de Pacifische kust van Mexico heeft getroffen. De totale schade wordt geschat op 12 miljard dollar, en de verzekerde schade als gevolg van de hoge hoteldichtheid op ongeveer 4 miljard dollar. Het was de derde duurste ramp in termen van totale schade.
Doksuri en Otis passen in het patroon dat wetenschappers verwachten als gevolg van de klimaatverandering: een verschuiving naar sterkere stormen en stormen met extreme neerslag. Deskundigen schrijven de snelle intensivering van tropische cyclonen ook toe aan de klimaatverandering.
