Munich Re: schade door zware onweersbuien, bosbranden en overstromingen neemt toe :  verzekerde schade in kwart eeuw verzesvoudigd

Hele wijken onder water, huizen met daken en muren doorzeefd met hagelstenen: in veel regio’s hebben de schades als gevolg van overstromingen, zware onweersbuien en bosbranden de afgelopen jaren een ongekende omvang bereikt.

In verzekeringstermen worden deze gebeurtenissen traditioneel aangeduid als ‘non-peak risks’  of ‘secundaire risico’s’. De verklaring: jarenlang lag de nadruk vooral op extreme risico’s (‘peak perils’), zoals tropische cyclonen of aardbevingen, waarbij één enkele gebeurtenis wijdverspreide, verwoestende schade kon veroorzaken. Maar inmiddels is de potentiële schadelast door secundairy perils  inmiddels enorm geworden en blijven ze groeien als gevolg van sociaaleconomische factoren en de gevolgen van klimaatverandering.

Sinds het begin van de jaren 2000 zijn de totale schadebedragen als gevolg van deze natuurrampen meer dan verdrievoudigd, terwijl de verzekerde schades bijna verzesvoudigd zijn: van 2000 tot 2004 bedroegen de gemiddelde jaarlijkse wereldwijde schadelast, gecorrigeerd voor inflatie, ongeveer $ 47 miljard; voor verzekerde schades was dat $ 12 miljard. In de afgelopen vijf jaar waren ‘non-peak perils  verantwoordelijk voor jaarlijkse, voor inflatie gecorrigeerde schades van $ 160 miljard, waarvan slechts ongeveer $ 73 miljard was verzekerd. Ter vergelijking: alleen al in de eerste helft van 2025 veroorzaakten deze natuurrampen wereldwijd schades van ongeveer $ 106 miljard, waarvan $ 77 miljard was verzekerd.

 Extreem weer en klimaatverandering

De wetenschappelijke gemeenschap blijft bewijzen leveren dat deze extreme weersomstandigheden in toenemende mate worden beïnvloed door klimaatverandering. Een warmere atmosfeer kan meer waterdamp absorberen – ongeveer 7% meer voor elke extra 1°C. In combinatie met de hogere energie-inhoud die een warmere atmosfeer met zich meebrengt, leidt dit tot intensere weersgerelateerde natuurrampen – waardoor deze, afhankelijk van de regio, vaker voorkomen, ernstiger zijn of in sommige gevallen beide.

Gezien de toenemende waarde die aan risico’s wordt blootgesteld, in combinatie met de effecten van klimaatverandering, kunnen we een voortdurende, aanzienlijke groei van de verliezen als gevolg van niet-piekrisico’s verwachten. Wat we nu zien: piekrisico’s zoals tropische cyclonen en aardbevingen, die een enorm vernietigend potentieel hebben, zijn verantwoordelijk voor die jaren die worden gekenmerkt door extreem hoge verliezen als gevolg van natuurrampen, terwijl niet-piekrisico’s verantwoordelijk zijn voor de algemene trend – die stijgend is.

Deze trend wordt vooral aangedreven door schades in de VS, voornamelijk als gevolg van zware onweersbuien met stortregens, hagel en tornado’s. Samen veroorzaken ze nu een schadebedrag die gelijk zijn aan die van een zware orkaan, en dat jaar na jaar. In het geval van zware onweersbuien is het percentage aan verzekerde schades relatief hoog, wat betekent dat de toenemende schadelast als gevolg van deze gebeurtenissen ook een uitdaging vormen voor verzekeraars. Zij moeten hun risicomodellen aanpassen om te voorkomen dat zij onvoorbereid worden getroffen door aanzienlijk hogere verliezen.

Wat data vertelt

• Hoewel de schades in veel regio’s aanzienlijk stijgen, nemen zware onweersbuien in de VS het leeuwendeel van de schadebedragen voor hun rekening.
• Van alle secundaire risico’s veroorzaken zware convectieve stormen de hoogste totale verzekerde schades. In termen van totale schade zijn overstromingen de duurste gebeurtenissen. In bepaalde regio’s neemt ook de schade door bosbranden snel toe. De duurste bosbranden tot nu toe, die in januari 2025 het grootstedelijk gebied van Los Angeles troffen, verwoestten voor ongeveer 40 miljard dollar aan verzekerde eigendommen. Ook hier verergert de klimaatverandering de risico’s: stijgende temperaturen en frequentere droogtes maken bosbranden in regio’s over de hele wereld waarschijnlijker.
• Terwijl het percentage verzekerde schade voor hagelstormen, onweersbuien en bosbranden in geïndustrialiseerde landen relatief hoog is, is schade door overstromingen grotendeels onverzekerd.
• En in financieel zwakkere landen is deprotction gap ( beschermingskloof) veel groter. In veel gevallen moeten de slachtoffers van natuurrampen bijna alle kosten zelf dragen, omdat verzekeringen niet gebruikelijk zijn of omdat ze zich die niet kunnen veroorloven.

Regionale verschillen:

• Wat betreft schades als gevolg van niet-piekrisico’s sinds 1980, kwam ten minste 40% van de totale wereldwijde schades en meer dan twee derde van de verzekerde schades uit de VS. Op basis van het vijfjarig gemiddelde zijn de totale jaarlijkse schades sinds het begin van de jaren 2000 verdubbeld, terwijl de verzekerde schades met 230% zijn gestegen.
• Dit is vooral te wijten aan zware onweersbuien. Hoewel de invloed van klimaatverandering op hagelbuien in de VS omstreden is, neemt het aantal dagen met extreme weersomstandigheden (meer dan 30 tornado’s per dag, hagelstenen met een diameter van meer dan 5 cm) zeker toe. Bovendien verschuift het zwaartepunt van de gebeurtenissen naar het oosten, waar meer waarden aan risico’s worden blootgesteld.
• Dit is vooral te wijten aan zware onweersbuien. Hoewel de invloed van klimaatverandering op hagelbuien in de VS omstreden is, neemt het aantal dagen met extreme weersomstandigheden (meer dan 30 tornado’s per dag, hagelstenen met een diameter van meer dan 5 cm) zeker toe. Bovendien verschuift het zwaartepunt van deze gebeurtenissen naar het oosten, waar meer waarden aan risico’s worden blootgesteld.
• Ook in Europa nemen de verliezen gestaag toe. Op basis van het vijfjarig gemiddelde zijn de totale jaarlijkse verliezen sinds het begin van de jaren 2000 vervijfvoudigd, terwijl de verzekerde verliezen zijn verdrievoudigd. Vooral in de afgelopen jaren hebben zich talrijke natuurrampen voorgedaan waarvan de wetenschappelijke gemeenschap heeft vastgesteld dat ze waarschijnlijk door de klimaatverandering zijn beïnvloed. Voorbeelden hiervan zijn de hagelstormen in Noord-Italië, die in de zomer van 2023 hagelstenen met een diameter tot 19 cm veroorzaakten.
• Bovendien hebben we herhaaldelijk ernstige overstromingen gezien na recordbrekende stortregens, zoals het geval was in Oostenrijk en de aangrenzende Midden-Europese landen in de nazomer van 2024. Wetenschappers beschouwen het toenemende aantal zware regenval als een duidelijk teken van klimaatverandering.
• In de regio Azië-Pacific zijn overstromingen denon-peak risks die verantwoordelijk zijn voor de hoogste schades: 37% van de totale schades als gevolg van natuurrampen en bijna 25% van de verzekerde schades sinds 1980. Het merendeel van de schades vindt plaats in China, dat vaak te maken heeft met seizoensgebonden overstromingen. Hier is de belangrijkste oorzaak van de verliezen de aanzienlijke groei van de blootgestelde waarden, als gevolg van de grote financiële centra die in de buurt van rivieren zijn gelegen.

Focus op preventie en een hogere verzekeringspenetratie

In tegenstelling tot de extreme schades die gepaard gaan met piekrisico’s zoals orkanen en aardbevingen, leiden non-peak gebeurtenissen vaak tot matige schadebedragen. Niettemin zijn de cumulatieve jaarlijkse schades jaar na jaar zeer hoog. Om die schades te beperken, moet de focus daarom liggen op preventie:

• Robuuste gebouwen en risicogebaseerde locatieplanning kunnen helpen om schades te voorkomen. De schades als gevolg van veel natuurrampen kunnen door preventie aanzienlijk worden beperkt. Wanneer er geschikte beschermingsmaatregelen zijn getroffen, zoals dijken of uiterwaarden ver van dichtbevolkte gebieden, kunnen de verliezen als gevolg van overstromingen aanzienlijk worden beperkt. Bovendien moeten ontwikkelingsplannen consequenter worden aangepast aan de lokale overstromingsrisico’s.
• Voor andere natuurrampen, zoals stormen en hagel, kunnen geschikte bouwmethoden de kans op schade verminderen. In Zwitserland worden bouwmaterialen bijvoorbeeld gecertificeerd op basis van hun hagelbestendigheid en opgenomen in een ‘hagelregister’. In de VS ondersteunt de verzekeringssector het Institute for Business and Home Safety (IBHS) bij het testen van de weerstand van huizen tegen stormen, zware regenval, hagel en bosbranden.