Ruim een derde van de ernstig verkeersgewonden (35%) valt op 50km/uur-wegen binnen de bebouwde kom, gevolgd door 30km/uur-wegen (19%) en 60km/uur-wegen buiten de bebouwde kom (10%). Twee nieuwe SWOV-rapporten geven inzicht in de geschatte verdeling van ernstig verkeersgewonden over het Nederlandse wegennet.
Het rapport Ernstig verkeersgewonden naar wegtype, opgesteld in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, is bedoeld als input voor de verdere gedachtevorming over brede welvaart. Het onderzoek zoomt in op de verdeling van ernstig verkeersgewonden op rijkswegen met een snelheidslimiet van 80 km/uur of meer. Naar schatting valt ca. 3% tot 5% van de ernstig verkeersgewonden op dit type weg. Van ongeveer een kwart van de ernstig gewonde slachtoffers kon niet worden bepaald op welk wegtype zij vielen. Dit betrof onder andere slachtoffers die vielen op fietspaden en op locaties waar nadere informatie over ontbreekt.
Ongevalslocatie
Bij de jaarlijkse schatting van het aantal ernstig verkeersgewonden in Nederland is het niet zonder meer mogelijk om onderscheid te maken naar ongevalslocatie, en dus ook niet naar beheerder en type van de weg waarop een ongeval met ernstig verkeersgewonden heeft plaatsgevonden. Dit is echter wel relevante informatie voor een wegbeheerder zoals Rijkswaterstaat. In dit onderzoek is daarom op verzoek van Rijkswaterstaat een nieuwe schatting gemaakt van het aantal ernstig verkeersgewonden op rijkswegen in de periode 2014-2023; de vorige schatting dateert uit 2012.
Resultaten
Met de gehanteerde methode worden in de periode 2014-2023 jaarlijks tussen de ca. 200 tot 300 ernstig verkeersgewonden op rijkswegen geregistreerd. Dit aantal is niet goed te vergelijken met de vorige schatting uit 2012 vanwege een aantal kleine en grote verschillen, zoals de gewijzigde definitie van een ernstig verkeersgewonde. Het gevonden aantal op rijkswegen voor de periode 2014-2023 maakt ca. 4% uit van het jaarlijks aantal ernstig verkeersgewonden in heel Nederland (wanneer dit volgens dezelfde methode wordt bepaald, dus zonder de genoemde bijschatting).
Het geschatte aantal ernstig verkeersgewonden op rijkswegen is jaarlijks ca. 100 tot 160 gewonden . Het aantal ernstig verkeersgewonden op rijkswegen laat over de periode 2014-2023 een gestage toename zien, uitgezonderd de jaren 2020 en 2021. Dit is in lijn met het landelijke beeld.
Het merendeel van de ernstig verkeersgewonden op rijkswegen bestaat uit inzittenden van een personen- of bestelauto (55% op rijkswegen, 10% in Nederland als geheel). Fietsers (14% op rijkswegen, 67% in heel Nederland) en motorrijders (13% op rijkswegen, 4% in heel Nederland) vinden we als respectievelijk de tweede en derde grootste groep. Bij 11% van de ernstig verkeersgewonden op rijkswegen was geen motorvoertuig betrokken (55% in heel Nederland); dit betreft fietsongevallen. Deze fietsongevallen vinden we ook terug op wegen die in dit onderzoek zijn ingedeeld bij de autosnelwegen. Dit blijken ongevallen nabij op- en afritten van autosnelwegen te zijn.
Een aanzienlijk deel van de ernstig verkeersgewonden op rijkswegen is 65 jaar of ouder, hoewel iets minder dan voor heel Nederland (31% op rijkswegen versus 47% op alle wegen in Nederland). Ook vinden we minder kinderen tot 18 jaar op rijkswegen dan in Nederland als geheel (5% versus 7%). Het zijn vooral de volwassenen tussen de 18 en 65 jaar die we verhoudingsgewijs veel op rijkswegen aantreffen. Net als in heel Nederland vallen de meeste ernstig verkeersgewonden op rijkswegen in de regio West (31%; provincies Noord- en Zuid-Holland) en Zuid (27%; de drie zuidelijke provincies). De minste ernstig verkeersgewonden op rijkswegen vinden we in de regio Noord (9%; de drie noordelijke provincies); voor Nederland als geheel is dat de regio Midden (Utrecht en Flevoland).
Bij een onderscheid naar verschillende kenmerken van ernstig verkeersgewonden op rijkswegen, zoals hierboven beschreven, dient volgens SWOV bedacht te worden dat de grootte van een groep slachtoffers over het algemeen sterk bepaald wordt door de mate van vóórkomen en niet zonder meer door de mate van ‘gevaar’. Dit geldt ook voor het verdere onderscheid dat in dit rapport gemaakt is naar autosnelwegen en niet-autosnelwegen in beheer van het Rijk.
Van de ernstig verkeersgewonden op rijkswegen valt 76%-86% op autosnelwegen. Voor de niet-autosnelwegen in beheer van het Rijk bleken de aantallen meestal te klein om de resultaten verder op te splitsen naar autowegen en overige rijkswegen. De resultaten voor ernstig verkeersgewonden op autosnelwegen zijn – door hun grote aandeel – min of meer vergelijkbaar met de bevindingen voor alle rijkswegen. De resultaten voor ernstig verkeersgewonden op niet-autosnelwegen in beheer van het Rijk geven een beeld dat dichter bij het patroon voor heel Nederland ligt.
Aanbeveling
Dit onderzoek geeft Rijkswaterstaat een beter en actueler idee van het aantal en de typen ernstig verkeersgewonden op rijkswegen. Gezien de kanttekeningen die te plaatsen zijn bij de – op dit moment enig haalbare – schattingsmethode, wordt echter aanbevolen om de resultaten met de nodige voorzichtigheid te gebruiken.
Links
