Maaltijdbezorgers op elektrische fietsen gedragen zich niet gevaarlijker dan gewone fietsers op een elektrische fiets. Weliswaar hebben maaltijdbezorgers vaker de mobiele telefoon zichtbaar bij zich, vooral in een houder, maar zij bedienen de telefoon niet vaker dan gewone fietsers. In sommige opzichten gedragen maaltijdbezorgers zich zelfs veiliger: ze fietsen minder vaak door rood en dragen vaker een fietshelm. Dit staat in het SWOV-rapport Verkeersveiligheid van maaltijd bezorgers op een elektrische fiets.
Met de groei van online maaltijdbezorgdiensten, groeien ook de zorgen over de verkeersveiligheid van bezorgers op tweewielers. Maaltijdbezorgers hebben in Nederland een slecht imago; media berichten vaak over overlast en roekeloos rijgedrag. Maar het is niet bekend of maaltijdbezorgers daadwerkelijk verschillen van andere verkeersdeelnemers als het gaat om risicovol gedrag en betrokkenheid bij ongevallen.
Om meer inzicht te krijgen in de verkeersveiligheid van maaltijdbezorgers, heeft SWOV drie studies uitgevoerd: een vragenlijststudie, een observatiestudie en een media-onderzoek. De gezamenlijke resultaten wijzen uit dat maaltijdbezorgers op een elektrische fiets zich niet vaker risicovol gedragen dan ‘gewone’ fietsers op een elektrische fiets. Dit geldt zowel voor rijgedrag in het algemeen als voor specifieke gedragingen (zoals tegen de richting in fietsen of afwijken van de aangewezen fietsvoorziening). En hoewel maaltijdbezorgers vaker de mobiele telefoon zichtbaar bij zich hebben, vooral in een houder, bedienen zij de telefoon ook niet vaker dan gewone fietsers. In sommige opzichten gedragen maaltijdbezorgers zich zelfs veiliger. Ze fietsen bijvoorbeeld minder vaak door rood en dragen vaker een fietshelm dan gewone fietsers. Desondanks krijgen maaltijdbezorgers vaker te maken met negatieve reacties van andere verkeersdeelnemers.
Hetrisico op ongevallen (zelf-gerapporteerd) en de frequentie van conflicten (geobserveerd) blijken ook niet te verschillen tussen maaltijdbezorgers en gewone fietsers. Maaltijdbezorgers spenderen echter (veel) meer tijd in het verkeer, waardoor ze wel vaker zijn betrokken bij ongevallen. Het is daarom belangrijk dat werkgevers (blijven) investeren in verkeersveiligheid van hun bezorgers, onder andere door het dragen van een fietshelm te stimuleren en geen hoge tijdsdruk op te leggen.
Conflicten en ongevallen
Aangezien ongevallen zeldzame gebeurtenissen zijn, zijn er bij de waarnemingen op straat conflicten geregistreerd: De analyse van de observaties laat zien dat maaltijdbezorgers en gewone elektrische fietsers even vaak betrokken waren bij een conflict (respectievelijk 7,1% en 5,9%).
Meer maaltijdbezorgers (38%) dan gewone fietsers (15%) waren betrokken waren bij een ongeval in de afgelopen twaalf maanden. Bezorgers bleken echter ook meer uren onderweg te zijn dan de reguliere fietsers () en hoe langer mensen in het verkeer zijn, hoe groter de kans op verkeersongevallen. Na een correctie voor het aantal uren onderweg – ermee rekening houdend dat niet alle werktijd van bezorgers fietstijd is – bleek het ongevalsrisico voor bezorgers en gewone elektrische fietsers niet van elkaar te verschillen.
Als oorzaak van het ongeval noemden bezorgers het vaakst dat een andere weggebruiker zich vreemd gedroeg of niet oplette (64%) en dat het wegdek slecht was (glad, kuil in de weg, hobbel, bladeren etc.; 51%). De oorzaak van het ongeval lag dus naar eigen zeggen niet bij henzelf, wat in lijn is met een algemene neiging van verkeersdeelnemers om vooral factoren buiten henzelf aan te wijzen als oorzaak van een verkeersongeval. Door het ongeval liepen bezorgers meestal licht letsel op (58%) en/of was er schade aan een of meer voertuigen (47%).
Aanbevelingen
Werkgevers in Nederland, in ieder geval sommigen van hen, lijken op de goede weg te zijn door veilig gedrag te bevorderen via trainingen, door helmdracht verplicht te stellen en door strikte tijdslimieten te vermijden.Speciale aandacht verdienen maaltijdbezorgers in de kwetsbare arbeidsmarktpositie waarin ze per bestelling worden betaald. Er zijn aanwijzingen dat financiële prikkels tot hogere tijdsdruk en frequenter risicogedrag in het verkeer leiden. Het is daarom heel belangrijk dat alle maaltijdbezorgers goede arbeidsvoorwaarden hebben en geen hoge tijdsdruk ervaren.
Uit dit onderzoek blijkt dat de fietshelm door slechts een derde (35%) van de geobserveerde maaltijdbezorgers werd gedragen. Dat aandeel is weliswaar groter dan onder gewone fietsers, maar nog steeds niet groot. Hoewel de fietshelm het ongevalsrisico niet kan verlagen, kan deze bij een ongeval wel de ernst van het letsel beperken. Daarom is het belangrijk dat meer werkgevers het helmgebruik onder hun werknemers aanmoedigen, bij voorkeur door het dragen van een helm tijdens het werk verplicht te stellen en er vervolgens voor zover mogelijk ook op toe te zien. D
Daarnaast zouden werkgevers zich moeten inspannen om het risico van afleiding door mobiele telefoons tot het minimum te beperken, bijvoorbeeld door (ook) het gebruik van de bezorgapp tijdens het fietsen sterk af te raden.
