Lichte daling vuurwerkslachtoffers, stijging jongeren op SEH

 

Afgelopen jaarwisseling zijn 1.162 vuurwerkslachtoffers op de spoedeisende hulp of bij een huisartsenspoedpost geholpen. Dit is een lichte daling van vier procent ten opzichte van de vorige jaarwisseling. Met bijna één op de tien vuurwerkletsels leidden mortierbommen vaker tot ongevallen dan cobra’s en nitraten, al is het totale aandeel letsels door zwaar illegaal vuurwerk wat gedaald. Verder viel op dat SEH’s meer jongeren onder de zestien jaar zagen en het totaal aantal ziekenhuisopnames afnam

Hoewel met name de Cobra6 een veelbesproken en zwaar illegale vuurwerksoort is, was de mortierbom verantwoordelijk voor bijna één op de tien letsels. Dit aandeel steeg naar negen procent, waar het voor cobra’s en nitraten terugliep tot respectievelijk drie en vier procent. Net als tijdens de jaarwisseling van 2023-2024 waren er twee doden te betreuren. De verdeling tussen afstekers (55%) en omstanders (45%) bleef nagenoeg gelijk. Daarnaast waren er voor de gehele groep vuurwerkslachtoffers geen opvallende verschuivingen in het type vuurwerk of het soort letsel dat men opliep.

Minder letsel door zwaar illegaal vuurwerk op de SEH

Waar 31% van alle slachtoffers op de SEH tijdens de jaarwisseling van 2023-2024 jonger dan zestien was, steeg dit aantal de afgelopen jaarwisseling naar 37%. Het totale aandeel op de SEH behandelde letsels door zwaar illegaal vuurwerk liep daarentegen terug van 29 tot 22%. Onder twaalf tot en met vijftienjarigen, waarbij dit soort letsels eerder flink steeg, was de daling van 33 tot 17% het grootst. Op de SEH behandeld letsel door zwaar illegaal vuurwerk was daardoor evenrediger verdeeld over de verschillende leeftijdscategorieën. Ook daalde het aantal ziekenhuisopnames van zeventien naar tien procent.

Geringe impact afsteekverbod

Hoewel er dit jaar in steden zoals Amsterdam, Utrecht en Rotterdam een afsteekverbod van kracht was, zijn de veiligheidsregio’s (Amsterdam-Amstelland, Utrecht en Rotterdam-Rijnmond), waaronder deze gemeenten vallen, samen goed voor een kwart van alle vuurwerkslachtoffers die behandeld zijn op de SEH.

“De impact van maatregelen zoals een gemeentelijk afsteekverbod, vuurwerkvrije zones en het verbieden van knalvuurwerk en vuurpijlen op het aantal vuurwerkslachtoffers is tot nu toe beperkt gebleken. De vraag is of we het als samenleving acceptabel vinden dat er iedere jaarwisseling meer dan duizend mensen, waaronder kinderen, gewond raken en soms voor het leven getekend zijn”, aldus Martijntje Bakker, directeur van VeiligheidNL. “Om het gros van de vuurwerkletsels te voorkomen is een algeheel verbod het meest effectieve middel. Zo was het aantal letsels tijdens de coronajaarwisseling van 2020-2021 bijna drie keer zo laag als nu. Het afsteken van vuurwerk was toen ook verboden in omringende landen, dus het is verstandig dit op Europees niveau te regelen.”

Enkele cijfers:
* Het letsel door mortierbommen is met 9% gestegen van het totaal aantal vuurwerkletsels. Het totaal aantal letsels door zwaar illegaal vuurwerk is wat gedaald.
* 17% van de vuurwerkletsels  werd veroorzaakt door zwaar illegaal vuurwerk (o.a. cobra’s, mortierbommen, shells)
* een op de vijf letsels kwam door overig illegaal vuurwerk (knalvuurwerk, vuurpijlen, babypijltjes, romeinse kaarsen)
* legaal oudejaarsvuurwerk (F2) veroorzaakte 16% van alle letsels, 9% door legaal fop- en schertsvuurwerk (FI) en 2% door carbid
* van de resterende 34% is de oorzaak niet bekend of door overige oorzaken
* het aandeel jogeren onder de 16 op de SEH steeg van 31% van alle slachtoffers in 2023/2024 naar 37% tijdens deze jaarwisseling
* 55% van alle vuurwerkslachtoffers stak het zelf af; 45% was omstander
*32% van de slachtoffers had oogletsel (was 34%), 38% net als tijdens vorige jaarwisseling brandwonden en 6% gehoorschade