|
De door de politie geregistreerde criminaliteit is tot 2018 gedaald, maar is sindsdien ongeveer gelijk gebleven. Het door mensen zelf gerapporteerde slachtofferschap van misdrijven daalde tot 2021, maar steeg tussen 2021 en 2023 weer. Het aantal ingeschreven rechtbankstrafzaken en het aantal beslissingen door het OM volgde ook een dalende trend die na 2018 ten einde was. Het aantal eindbeslissingen door de rechter daalde tot 2020, en steeg sindsdien, zo blijkt uit cijfers van het CBS. De aantallen geregistreerde vermogensmisdrijven, vernielingen, geweldsmisdrijven en drugsmisdrijven volgden dalende trends tot 2018, en blijven daarna rond hetzelfde niveau. Het aantal misdrijven tegen de openbare orde en het aantal wapenmisdrijven stegen na 2017. Dit hing samen met een nieuwe manier van registreren door de politie. Het aantal geregistreerde seksuele misdrijven lag in 2024 hoger dan in 2010. Het aantal registraties van misdrijven daalde na het begin van de twintigste eeuw. Tussen 2010 en 2018 nam het aantal geregistreerde misdrijven met 35% af, van 1,2 miljoen naar minder dan 800.000. Sindsdien schommelt het aantal iets boven dit aantal. De coronacrisis heeft invloed gehad op de geregistreerde criminaliteit. De tweede lockdown van oktober 2020 tot juni 2021 leidde tot een significante daling van het totaal aantal geregistreerde misdrijven tot 758.000 in 2021. De eerste lockdown in 2020 had geen significant effect . Vanaf 2022 is het aantal geregistreerde misdrijven weer vergelijkbaar met het niveau van vóór de coronacrisis. In 2023 bijna evenveel slachtoffers als in 2019 Ook het aandeel mensen dat zelf aangaf slachtoffer te zijn geweest van een misdrijf daalde lange tijd. Tussen 2010 en 2019 daalde het slachtofferschap met 34%. In 2023 lag het percentage slachtoffers ongeveer op hetzelfde niveau als in 2019. Dit komt overeen met het beeld dat de dalende trend in het aantal geregistreerde misdrijven na 2018 is afgevlakt. Aangezien het aantal geregistreerde misdrijven in 2021 lager lag dan in omringende jaren door coronamaatregelen, is het niet verrassend dat er in dat jaar ook minder slachtoffers waren. Zowel het aantal OM-beslissingen als het aantal rechterlijke beslissingen ontwikkelt zich vergelijkbaar met het verloop van de geregistreerde misdrijven en het slachtofferschap: een daling vanaf 2010 die eindigde na 2018 (OM-beslissingen) en 2020 (rechterlijke beslissingen). Dat het aantal OM-beslissingen van 2010 tot en met 2012 nog leek te stijgen, heeft een administratieve reden. Een nieuw registratiesysteem bij het OM zorgde voor een tijdelijke daling van het aantal geregistreerde zaken tot 2011. Conclusies Sinds de eeuwwisseling daalde de geregistreerde criminaliteit in Nederland. Na 2018 is deze daling niet doorgezet. Het aantal misdrijven dat de politie registreerde, schommelt sindsdien rond hetzelfde niveau. Uitzondering is 2021, toen het aantal geregistreerde misdrijven lager was tijdens de coronapandemie. De dalende trend van het slachtofferschap van traditionele criminaliteit lijkt ook niet door te zetten. Dat steeg na een lange daling weer tussen 2021 en 2023. Ook het aantal beslissingen door het OM en de rechter volgde een dalende trend, die de laatste jaren niet doorzette. Vermogensmisdrijven, vernielingen, geweldsmisdrijven en drugsmisdrijven laten een vergelijkbare ontwikkeling zien als het totaal aantal geregistreerde misdrijven: een daling tot ongeveer 2018, waarna het aantal blijft schommelen rond hetzelfde niveau. Vooral vermogensmisdrijven zijn bepalend voor de criminaliteitsontwikkeling, aangezien meer dan de helft van de geregistreerde misdrijven vermogensmisdrijven zijn. Het aantal registraties van verkeersmisdrijven, seksuele misdrijven, misdrijven tegen openbare orde of gezag en wapenmisdrijven nam in de afgelopen jaren toe. In een deel van de gevallen was dat mede te verklaren door een andere werkwijze van de politie. Zo kan de politie sinds 2017 naast alcoholgebruik ook testen op drugsgebruik in het verkeer, en het aantal geregistreerde verkeersmisdrijven nam toe. Het aantal (vuur)wapenmisdrijven steeg na 2017, deels doordat de politie meerdere delicten die verband met elkaar houden (zoals een straatroof met een vuurwapen) sinds 2018 apart registreert, terwijl voorheen alleen het zwaarste delict werd geregistreerd. Dit zorgde ook voor een stijging van het aantal misdrijven tegen de openbare orde na 2018. Ook het aantal geregistreerde seksuele misdrijven steeg netto tussen 2010 en 2024. Dat is mogelijk een gevolg van de gestegen aandacht rondom seksueel geweld in de maatschappij. Het Landelijk Centrum Seksueel Geweld zag bijvoorbeeld een grote toename in het aantal hulpvragen na de uitzending van BOOS! over de misstanden bij The Voice of Holland. Bron CBS |
