Welke rol speelt humor binnen de brandweercultuur in het algemeen en specifiek bij het verwerken van ingrijpende incidenten? Onderzoeker Karin Dangermond onderzocht dit als onderdeel van haar promotieonderzoek. Het artikel met de resultaten is gepubliceerd in HUMOR International Journal of Humor Research.
Uit het onderzoek komt naar voren dat het maken van grappen en jovialiteit belangrijke elementen zijn van de Nederlandse brandweercultuur. Dangermond vertelt: “Brandweerhumor creëert meestal eenheid, maar het kan ook leiden tot uitsluiting. Of een grap als zodanig wordt ervaren, hangt af van wie de grap maakt, het moment, de inhoud en de frequentie van de grap. Uit mijn onderzoek blijkt dat zwarte humor wordt gebruikt als een manier om een gesprek te starten en om (indirect) emoties bespreekbaar te maken. Meestal heeft dit een positieve invloed op de groepsdynamiek.”
Bij bepaalde ingrijpende incidenten blijkt zwarte humor echter te ontbreken: “Dit vanwege persoonlijke grenzen en ongeschreven regels. Wanneer de humor ontbreekt, is dit voor een bevelvoerder een teken om extra aandacht te besteden aan de verwerking van het incident”, aldus de onderzoeker.Dangermond constateert dat brandweermensen zich bezwaard voelen om met buitenstaanders te praten over (zwarte) humor: “Deze gesloten houding leidt in de buitenwereld tot een gebrek aan inzicht in deze belangrijke verwerkingsstrategie voor de brandweer.”
Promotieonderzoek
Het artikel maakt deel uit van het promotieonderzoek van Dangermond naar de rol van brandweercultuur bij de verwerking van ingrijpende incidenten: “De data voor dit promotieonderzoek heb ik verzameld door middel van 20 participerende observaties en 72 diepte-interviews met manschappen, bevelvoerders en ploegchefs. Deze brandweermensen waren afkomstig van 19 beroepsposten en 18 vrijwilligersposten uit 12 verschillende veiligheidsregio’s.” Ve
