Uit de derde editie van de internationale ESRA-enquête (E-Survey of Road users’ Attitudes) blijkt dat hoewel het risicogedrag in het verkeer over het algemeen wordt afgekeurd, veel automobilisten zich er toch schuldig aan maken. In Nederland gaf 58% van de automobilisten aan te hard te rijden binnen de bebouwde kom; ook vermoeid rijden (19%), rijden onder invloed (12%) en telefoongebruik (15%) komen geregeld voor.
E-Survey of Road Users’ Attitudes (ESRA) heeft tot doel vergelijkbare gegevens te verzamelen en te analyseren over de verkeersveiligheidsprestaties en de verkeersveiligheidscultuur wereldwijd alsmede resultaten te presenteren met betrekking tot verschillende verkeersveiligheidsthema’s. Zoals bijvoorbeeld rijden onder invloed, te hard rijden of afleiding, voor verschillende soorten weggebruikers: automobilisten, voetgangers, fietsers en bromfietsers/motorrijders. Het onderzoekt meerdere dimensies van riskant gedrag in het verkeer, waaronder zelfverklaard gedrag, persoonlijke acceptatie van onveilig gedrag en draagvlak voor beleidsmaatregelen
De ESRA3-enquête werd in 2023 afgenomen onder ruim 37.000 weggebruikers in 39 landen. De resultaten geven inzicht in zelfgerapporteerd risicogedrag, houding tegenover verkeersregels en steun voor beleidsmaatregelen. SWOV-onderzoeker Stelling leverde een bijdrage aan dit internationale onderzoeksproject.
Monitoring van de verkeersveiligheidsprestaties is volgens de SWOV essentieel om het wereldwijde verkeersveiligheidsprobleem effectief aan te pakken. “Consistente en nauwkeurige monitoring stelt beleidsmakers in staat de effectiviteit van de huidige veiligheidsmaatregelen te beoordelen, opkomende risicofactoren te identificeren en gerichte interventies te ontwikkelen. Verschillende belangrijke prestatie-indicatoren (KPI’s) kunnen worden gebruikt om de verkeersveiligheidsprestaties te monitoren. Naast de traditionele verkeersveiligheidsindicatoren, gebaseerd op het aantal doden of gewonden bij verkeersongevallen, kunnen aanvullende prestatie-indicatoren voor verkeersveiligheid worden gebruikt met betrekking tot voertuigen, infrastructuur of het gedrag van weggebruikers.”
.
Resultaten
Resultaten tonen een lage acceptatie van onveilig verkeersgedrag zoals te hard rijden, rijden onder invloed, vermoeid rijden of het gebruik van een mobiele telefoon tijdens het autorijden; minder dan 5% van de respondenten beschouwde dit gedrag als acceptabel. Ondanks de lage acceptatie, verklaarde een hoog percentage automobilisten zich schuldig te maken aan risicovol gedrag in het verkeer: te hard rijden binnen de bebouwde kom werd door 37% tot 47% van de automobilisten aangegeven, het gebruik van een mobiele telefoon door 22% tot 32%, vermoeid rijden door 18% tot 20% en rijden onder invloed van alcohol door 10% tot 14%.
Wat kwetsbare weggebruikers betreft, was afleiding (het lezen van berichten/checken van sociale media of het luisteren naar muziek via een koptelefoon) het meest genoemde risicogedrag door voetgangers, het niet dragen van een helm het meest door fietsers en te hard rijden het meest door bromfietsers en motorrijders. De meeste respondenten steunen beleidsmaatregelen om risicovol gedrag te beperken.
Het ESRA-onderzoek biedt volgens SWOV een unieke database en biedt beleidsmakers en onderzoekers waardevolle inzichten in de publieke perceptie van verkeersveiligheid.
