Tussen half september 2020, het begin van de tweede coronagolf, en eind juni 2021 zijn bijna 11.000 mensen (9%) meer overleden dan verwacht. Vooral in de eerste maanden was de sterfte hoger dan gebruikelijk. In de leeftijdsgroep 65 tot 80 jaar was de sterfte het meest verhoogd, en in totaal bij mannen meer dan bij vrouwen. Dat meldt het CBS op basis van de voorlopige sterftecijfers per week.
In de sterftecijfers zijn vier fasen in de tweede golf van de corona-epidemie te onderscheiden. In de eerste en tweede fase was er in meerdere weken oversterfte, waarbij de sterfte buiten het interval van gewoonlijke fluctuaties uitkwam. In de derde fase lag de sterfte enkele weken onder verwacht (maar binnen het interval, dus er was geen ondersterfte). In de laatste fase (tot en met week 24) was de sterfte hoger dan verwacht (maar binnen het interval), met in een enkele week oversterfte. In week 25 was de sterfte lager dan verwacht, in de week daarna weer als verwacht.
Hogere sterfte veroorzaakt door COVID-19
De hogere sterfte in de tweede golf is volledig toe te schrijven aan COVID-19. Tussen half september en eind maart (de periode waarvoor de cijfers van de doodsoorzaken bekend zijn), overleden 18.000 mensen aan COVID-19. Het totaal aantal overledenen kwam in die periode 9,200 hoger uit dan de verwachting. Dat het aantal COVID-19-doden hoger is dan de oversterfte tot eind maart, hangt samen met de afwezigheid van een griepepidemie in de winter van 2020/’21. In een gemiddeld jaar sterven in de winter relatief veel mensen tijdens een griepepidemie. Tijdens de eerste golf van de corona-epidemie was de sterfte aan COVID-19 ongeveer gelijk aan de oversterfte.
Sterfte bij Wlz-zorggebruikers verhoogd, maar minder dan in eerste golf
Tijdens de tweede coronagolf overleden 3,700 mensen die zorg ontvingen in het kader van de Wet langdurige zorg (Wlz) (8%) meer dan verwacht. In de overige bevolking was dat met 9% nog iets hoger (7.000 meer overledenen). In de eerste golf overleden 5.200 Wlz-zorggebruikers meer dan verwacht, en 3.800 duizend mensen in de overige bevolking.
Bij Wlz-zorggebruikers overleden tijdens de eerste en tweede fase van de tweede golf meer mensen dan verwacht. In de tweede fase overleden met 22% net wat meer dan in de eerste (20% hogere sterfte). Ook bij de overige bevolking overleden er in die twee fasen meer mensen, maar de oversterfte was lager dan onder Wlz-zorggebruikers (13% in de eerste fase, 12% in de tweede).
In de derde fase daalde de sterfte. Er overleden 11% Wlz-zorggebruikers minder dan verwacht. In de overige bevolking was de sterfte ongeveer gelijk aan verwacht.
In de vierde fase nam de sterfte onder de overige bevolking toe, en overleden 10% meer mensen dan verwacht. Onder Wlz-zorggebruikers was de sterfte toen 5% lager dan verwacht.
Meer mannen dan vrouwen overleden; vooral meer 65- tot 80-jarigen
Hoewel er meer oudere vrouwen zijn dan mannen, overleden tijdens de tweede golf van de corona-epidemie meer mannen dan vrouwen (65.800 mannen tegen 64.500 vrouwen). Er overleden 6.900 mannen (12%) en 3.900 vrouwen (6%) meer dan verwacht. Tijdens de eerste golf s de sterfte onder mannen ook meer verhoogd.
In de tweede coronagolf overleden 4.900 80-plussers (7%) meer dan verwacht voor deze leeftijd. In de leeftijdsgroep 65 tot 80 jaar overleden 4.900 mensen (14%) meer dan verwacht. Onder 65 jaar overleden 900.000 mensen (6%) meer dan verwacht. In de eerste golf ging het om 5.700 80-plussers, 2.700 65- tot 80-jarigen en 500.000 65-minners.
De tweede golf van de corona-epidemie was in de sterfte als eerste zichtbaar onder 80-plussers. Niet veel later nam ook de sterfte onder 65- tot 80-jarigen toe. In deze leeftijdsgroep bleef de sterfte langer boven het verwachte niveau. Onder mensen jonger dan 65 jaar waren er in deze periode een paar weken met verhoogde sterfte.
In de derde fase, begin 2021, daalde de sterfte onder 80-plussers snel en bleef sindsdien onder of rond de verwachte sterfte. In de derde fase overleden 10% minder 80-plussers dan verwacht. Ook de sterfte onder mensen jonger dan 80 jaar lag in deze fase lager dan in de eerste twee fasen. In de vierde fase nam echter de sterfte onder mensen jonger dan 80 jaar weer toe en was er oversterfte.
Meeste oversterfte in Flevoland, minste in IJsselland
Tijdens de tweede coronagolf overleden relatief gezien vooral in Flevoland meer mensen dan verwacht voor deze periode (18,5 procent). Ook in de GGD-regio’s Zaanstreek/Waterland (17,0 procent) en Twente (15,5 procent) overleden relatief veel mensen. Absoluut gezien overleden er vooral meer mensen in de GGD-regio Rotterdam-Rijnmond (bijna 1,2 duizend mensen). In de GGD-regio IJsselland overleden relatief gezien de minste mensen. Deze regio kende in de eerste coronagolf juist veel
