Klimaatbescherming werkt alleen met transparantie. In het Ahrdal worden grootschalige beschermingsprojecten opgezet, zoals opvangbekkens, een positief voorbeeld. Er is echter een gebrek aan overzicht in het hele land. De Duitse verzekeraarsorganisatie GDV pleit ervoor om alle aanpassingsmaatregelen centraal te registreren, zodat risico’s beter kunnen worden ingeschat, investeringen gerichter kunnen worden gedaan en succesvolle oplossingen sneller kunnen worden overgedragen.
Vier jaar na de overstromingsramp in het Ahrdal werkt de regio hard aan het verbeteren van de verdediging tegen extreem weer. De centrale pijler om een nieuwe overstroming te voorkomen is de geplande bouw van verschillende grote opvangbekkens, een taak die van enorm belang is voor de veiligheid in de vallei. GDV juicht deze ontwikkeling uitdrukkelijk toe en dringt erop aan dat preventieve maatregelen op het gebied van civiele bescherming en aanpassing aan de klimaatverandering in heel Duitsland systematisch worden geregistreerd en gevisualiseerd.
“Het Ahrdal onderneemt zichtbaar actie. De regio zet vaart achter uitgebreide beschermingsmaatregelen. Hoewel veel plaatsen nog onvoldoende beschermd zijn, is met de geplande grote projecten een beslissende stap gezet”, zegt GDV-directeur Jörg Asmussen. “Na de overstroming is dit een voorbeeld van hoe toekomstgerichte klimaatadaptatie er concreet uit kan zien. Om andere regio’s in staat te stellen te leren van dergelijke preventieprojecten, hebben we zo snel mogelijk een centraal overzicht nodig van wat waar gepland is en met welke plannings- en implementatiehorizon.
Landelijk overzicht ontbreekt
In het Ahrdal zijn 17 locaties voor opvangbekkens geïdentificeerd, waarvan er nu vier met voorrang moeten worden aangelegd. In extreme gevallen moeten deze enorme hoeveelheden water kunnen absorberen en vasthouden. Daarnaast zijn er tal van kleinere maatregelen langs de Ahr om het afvloeiingsgedrag te verbeteren – van het verlagen van de oevers tot het verbreden van delen van de rivier. De eerste aanpassingen zijn al voltooid.
De risico’s nemen echter niet alleen in het Ahrdal toe als gevolg van de klimaatverandering. Ook in andere regio’s in Duitsland neemt de dreiging van zware regenval, overstromingen en plotselinge overstromingen toe. Op veel plaatsen wordt gewerkt aan oplossingen – maar tot nu toe is er geen landelijk overzicht van preventie- en aanpassingsmaatregelen.
“We hebben in Duitsland geen centraal platform dat informatie geeft over alle huidige en geplande aanpassingsmaatregelen,” zegt Asmussen. “Wie verantwoordelijk is voor een bedreigde regio en op zoek is naar ervaringen en best practices van andere overheidsinstanties, zal nauwelijks vinden wat hij zoekt. Informatie over civiele bescherming en aanpassing aan de klimaatverandering is pas beschikbaar als de maatregelen volledig zijn uitgevoerd.”
Risicobeeld momenteel onvolledig
Dit betekent ook dat de positieve effecten van aanpassingsmaatregelen pas met vertraging in de risicomodellen worden erkend. “We hebben momenteel geen actueel beeld van de situatie in Duitsland. Er is een gebrek aan transparante, gemakkelijk toegankelijke informatie over welke preventieve maatregelen
Er is een gebrek aan transparante, gemakkelijk toegankelijke informatie over welke preventieve maatregelen worden gepland of al zijn geïmplementeerd,” aldus Asmussen. Er is bijvoorbeeld nog steeds geen volledige, gestandaardiseerde en gecentraliseerde dataset die de locatie van binnen- en kustdijken in kaart brengt, evenals hun structurele staat en mate van bescherming. Dit leidt niet alleen tot een onvolledig risicobeeld, maar ook de overdracht van kennis schiet tekort.
Informatie over geplande, lopende en voltooide preventie- en klimaatadaptatiemaatregelen is beschikbaar bij de relevante autoriteiten. Het ontbreekt echter aan bundeling, actualisering en transparante presentatie op een centrale locatie. “We hebben een radar van klimaatadaptatiemaatregelen nodig in Duitsland,” zegt Asmussen. “Alleen met een duidelijk beeld van de situatie kunnen gerichte investeringen worden gedaan, prioriteiten worden gesteld en de juiste lessen worden geleerd – van het Ahrdal en daarbuiten.”
Uitbreiding van het natuurrisico-portaal zinvol en noodzakelijk
Het bestaande natuurrisico-portaal zou een zinvol startpunt kunnen zijn voor meer transparantie. Tot nu toe heeft het vooral gebeurtenissen uit het verleden en potentiële gevaren in beeld gebracht, maar geeft het geen actueel beeld van waar al wordt gewerkt aan klimaatadaptatie. “Het portaal voor natuurlijke gevaren moet in ieder geval verder worden uitgebreid; het zou bijvoorbeeld ook zinvol zijn om het regionale risico op aardbevingen, aardverschuivingen of bodemdaling in kaart te brengen,” zegt Asmussen. “Het zou zinvol zijn om ook lopende en geplande preventiemaatregelen hier in beeld te brengen. Alleen dan hebben lokale overheden en burgers alle informatie die ze nodig hebben om belangrijke investerings- en bouwbeslissingen te nemen.”
