De invoering van een nieuwe EU-richtlijn zal het voor particulieren gemakkelijker maken om deel te nemen aan collectieve schadevergoedingsacties bij bedrijfsschandalen. Na decennia van discussie op Europees wetgevingsniveau wordt in 2023 een efficiëntere manier voor consumenten om collectieve acties in te stellen van kracht. De EU-richtlijn inzake schadevergoedingsacties zal een game changer zijn voor consumenten die verhaal willen halen bij bedrijven. “En hoewel we geen golf van collectieve vorderingen naar Amerikaans model zullen zien, zal het aantal vorderingen in 2023 zeker toenemen”, zo blijkt uit een onderzoek van Clyde & Co.
Veel EU-lidstaten hebben al mechanismen die acties voor collectief verhaal mogelijk maken. Maar als een zaak eenmaal is beslist, moeten eisers meestal individueel een zaak aanspannen. De EU-richtlijn inzake representatieve acties zal de huidige nationale mechanismen vervangen en consumenten, consumentengroepen en kleine entiteiten in staat stellen vorderingen in te stellen in omstandigheden waarin individuele verliezen misschien niet groot genoeg lijken om te worden vervolgd, maar de schade collectief groot genoeg is om een gerechtelijke procedure te rechtvaardigen.
Het is onwaarschijnlijk dat in Europa een procescultuur naar Amerikaans model zal ontstaan, maar er zijn zeker groepen die zich klaarmaken om deze nieuwe wet te gebruiken om schades verliezen te verhalen. We kunnen bijvoorbeeld meer vorderingen verwachten wegens inbreuken op de gegevensbescherming. Artikel 82 van de algemene verordening gegevensbescherming van de EU verankert het recht op schadevergoeding en aansprakelijkheid voor inbreuken; de EU-richtlijn inzake representatieve acties maakt het instellen van collectieve vorderingen eenvoudiger voor groepen personen wier privacy is geschonden.
Procesfinanciering, een belangrijke motor voor collectieve schadeacties, zal waarschijnlijk een steeds belangrijkere rol spelen bij individuele en collectieve rechtsvorderingen in Europa. Hoewel het Europees Parlement onlangs heeft ingestemd met een voorstel om de markt voor financiering van geschillen tussen derden te reguleren en een plafond van 40% in te stellen voor schadevergoedingen en schikkingen, hebben geruchtmakende zaken zoals het dieselschandaal bij Volkswagen het groeiende belang aangetoond van financiering van geschillen bij consumentenvorderingen en andere vorderingen tegen bedrijven, bestuurders en directeuren. Ongetwijfeld zal de nieuwe richtlijn leiden tot een toename van het aantal collectieve schadeclaims en verzekeraars zullen deze met belangstelling volgen. Vooral verzekeraars van Errors & Omissions-verzekeringen, beroepsaansprakelijkheidsverzekeringen en cyberaansprakelijkheidsverzekeringen kunnen nieuwe schadepatronen verwachten
