Het kabinet wil dat niemand meer overlijdt door slechte arbeidsomstandigheden. Daarvoor is een trendbreuk nodig: een fundamentele verbetering in de manier waarop werkgevers, werknemers en de overheid omgaan met arbeidsomstandigheden. Dat schrijft minister Karien van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in de Arbovisie 2040, die naar de Tweede Kamer is gestuurd. Nu overlijden jaarlijks ongeveer 4.000 mensen door hun werk.
Alle
werkenden in Nederland hebben het recht om gezond en veilig te werken. We
willen dat mensen geen gezondheidsklachten door hun werk krijgen, ook niet na
hun pensioen. Daarom zijn goede arbeidsomstandigheden belangrijk.
Minister van Gennip: “Het gebeurt nog te vaak dat mensen in Nederland ziek
worden of zelfs komen te overlijden door slechte arbeidsomstandigheden. Soms
door een ongeval, soms pas jaren later omdat er bijvoorbeeld onbeschermd is
gewerkt met gevaarlijke stoffen. Dit heeft grote gevolgen voor duizenden
werknemers en hun familie. Ondanks alle inspanningen van werkgevers, werknemers
en de overheid zien we deze aantallen niet dalen. Dat is voor mij onacceptabel.
Daarom hebben we een ambitieus doel gesteld: zero death. En een significante
daling van het aantal arbeidsongevallen en zieken door het werk. Iedereen moet
gezond en veilig thuis komen van werk. Het is hiervoor van groot belang dat we
fundamenteel anders naar arbeidsomstandigheden gaan kijken.”
Knelpunten
Er is een aantal knelpunten als het gaat om een gezonde en veilige werkvloer.
Zo wordt er te weinig geïnvesteerd in preventie. Bovendien hebben lang niet
alle werkgevers voldoende kennis over de Arbeidsomstandighedenwet. Werkenden
zijn niet altijd in de positie om arbeidsomstandigheden bespreekbaar te maken.
Met name arbeidsmigranten en flexwerkers zijn kwetsbaar op de werkvloer.
Daarnaast is er te weinig aandacht in de maatschappij voor de waarde van gezond
werk.
Oplossingsrichtingen
In de Arbovisie 2040 komt het kabinet met een aantal oplossingsrichtingen. Zo
verkent het kabinet hoe met boetes én beloningen werkgevers gestimuleerd kunnen
worden in preventie te investeren. Ook bevordert het kabinet het opstellen van
een goede Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E), met maatregelen om
risico’s te verkleinen. Op dit moment heeft slechts de helft van de werkgevers
deze wettelijk verplichte inventarisatie gedaan, en van die helft mist 30%
belangrijke risico’s. Om het voor startende ondernemers, vooral in het MKB,
makkelijker en laagdrempeliger te maken komt er een start-RI&E met
preventie als uitgangspunt. De start-RI&E moet wel aangevuld worden tot een
volledige RI&E om aan de wettelijke verplichting te voldoen. Verder wordt
de verantwoordelijkheid van werkgevers of opdrachtgevers en opdrachtnemers
(zoals zzp’ers) bij werken in een keten beter geregeld.
Ambitie
De Sociaal Economische Raad heeft eerder aanbevelingen gedaan over gezond en
veilig werken, die het kabinet bijna allemaal overneemt. In de Arbovisie legt
het kabinet een stevige ambitie neer. Dat is nodig, want het ziekteverzuim is
sinds 2017 gestegen van 4 naar 5,7%. Een aanzienlijk deel van het verzuim is
werkgerelateerd. Daarnaast zijn er jaarlijks rond de 100.000 arbeidsongevallen
met verzuim tot gevolg. Ook overlijden er jaarlijks meer dan tien mensen per
dag door hun werk. Dit vraagt om een meerjarig, breed pallet aan acties.
Daarbij wordt van de overheid, sociale partners en andere betrokken
stakeholders een forse inspanning gevraagd. Het huidige kabinet gaat hiermee
aan de slag. Tegelijk vraagt een aantal acties om keuzes in de uitvoering, die
aan een volgend kabinet zijn.
