Bij ongeveer 150 brandweerlieden in Nederland is een posttraumatische stress stoornis (PTSS) vastgesteld als gevolg van heftige gebeurtenissen tijdens hun werk. Dertig van hen hebben hun werkgever aansprakelijk gesteld voor de schade die ze hebben opgelopen. Dat blijkt uit een nieuwe inventarisatie van Zembla, ruim een jaar na de uitzending ‘Opgebrand’. In werkelijkheid ligt het aantal PTSS-gevallen waarschijnlijk nog hoger, omdat een aantal regio’s geen cijfers heeft verstrekt.
Uit onderzoek van Zembla bleek vorig jaar dat de nazorg en begeleiding van brandweermensen die trauma’s opliepen in hun werk ernstig tekortschoot. Brandweerlieden vertelden in ‘Opgebrand’ dat ze uitvielen door heftige gebeurtenissen, zoals zware auto-ongelukken, suïcides en reanimaties. Na hun ziekmelding voelden ze zich aan hun lot overgelaten. Ook werden ze gekort op hun salaris en moesten zelf psychische hulp regelen. Daarnaast bleek er amper zicht te zijn op de omvang van het probleem. Slechts een handjevol regio’s wilde of kon cijfers verstrekken over het aantal PTSS-gevallen.
Grote toename in Amsterdam
Vooral in de veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland meldden zich het afgelopen jaar een groot aantal brandweerlieden met PTSS. Waren daar begin vorig jaar 43 brandweermensen met trauma’s in beeld, inmiddels zijn dat er 78. In 23 gevallen is de veiligheidsregio aansprakelijk gesteld omdat de betrokken brandweerlieden vinden dat hun werkgever tekort is geschoten in de (na)zorg en moet opdraaien voor de schade. In de regio Rotterdam zijn vorig jaar 20 medewerkers met PTSS gediagnosticeerd, waarvan er 4 de veiligheidsregio aansprakelijk houden. Na Amsterdam en Rotterdam zijn Utrecht (7), Zuid-Limburg (7) en Twente (6) de regio’s met de meeste PTSS-gevallen. De Veiligheidsregio Gelderland-Zuid liet weten 15 medewerkers te hebben doorverwezen voor onderzoek naar een specialistisch centrum. Onbekend is nog bij hoeveel van hen PTSS is vastgesteld. Acht regio’s – bijna een derde van het totaal – wilden of konden geen cijfers verstrekken.
Regeling vertraagd
Zowel toenmalig demissionair minister Dilan Yesilgöz van Justitie en Veiligheid als de Tweede Kamer reageerden vorig jaar geschrokken op de onthullingen van Zembla en drongen aan op een landelijke, uniforme regeling waarmee PTSS als beroepsziekte werd erkend. Nu heeft alleen een paar regio’s een eigen regeling. De Veiligheidsregio’s zegden aanvankelijk toe dat landelijke afspraken in oktober vorig jaar klaar zouden zijn. Die deadline werd niet gehaald. Inmiddels ligt er wel een uitgewerkte regeling, die voor zowel beroepskrachten als brandweervrijwilligers gaat gelden. Toch zal het naar verwachting nog een jaar duren voordat de regeling in gaat. Volgens de WVSV, de werkgeversvereniging, komt dat doordat het ministerie van Justitie en Veiligheid nog geen uitsluitsel heeft gegeven over een financiële bijdrage van 1,75 miljoen euro per jaar voor de uitvoering van de regeling. Dat verzoek is in november vorig jaar gedaan. Het ministerie liet – kort voor de val van het kabinet – aan Zembla weten eind deze maand een besluit te gaan nemen.
Akkoord over afwikkeling
Inhoudelijk zijn werkgevers en vakbonden het eens over hoe de afwikkeling van PTSS bij brandweerlieden moet plaatsvinden. Die lijkt op de manier waarop de politie dat heeft georganiseerd. Zo kunnen brandweermensen die trauma’s vermoeden zich laten onderzoeken bij een erkend instituut. Wanneer deze de diagnose PTSS stelt, kunnen zij zich melden bij een speciale commissie die moet vaststellen of de trauma’s worden veroorzaakt door het werk. “Hoewel de bewijslast bij de medewerker of vrijwilliger ligt, zal vanuit goed werkgeverschap hiermee redelijk worden omgegaan”, vermeldt de regeling. Afgesproken is dat brandweerlieden die onder de afspraken vallen een aanvulling krijgen op hun loon of uitkering en worden gecompenseerd voor medische kosten. De regeling gaat gelden met terugwerkende kracht; kosten die vijf jaar voor het ingaan van de regeling zijn gemaakt worden nog gedekt.
Kijk de uitzending ‘Opgebrand’: https://www.bnnvara.nl/zembla/artikelen/opgebrand.
Bron BNNVARA
