VNO-NCW en MKB-Nederland maken zich zorgen over het afnemend verdienvermogen van de Nederlandse economie. ‘Ons verdienvermogen bepaalt in hoeverre we als land in staat zijn om nu én in de toekomst op een verantwoorde manier voldoende geld te verdienen. Met dat geld betalen we bijvoorbeeld onze agenten, leraren of de bijstand. Investeringen van bedrijven zijn de motor onder ons verdienvermogen en juist die investeringen zien we stilvallen.’ Dat schrijven de ondernemersorganisaties vandaag in een brief aan de Tweede Kamer in aanloop naar debat over het verdienvermogen van Nederland.
Ondernemingsklimaat bepaalt verdienvermogen
VNO-NCW en MKB-Nederland zien dat de teruglopende investeringen ons (toekomstig) verdienvermogen steeds verder onder druk zet en wijzen op het belang van een goed ondernemings- en investeringsklimaat om het tij te keren. ‘Inmiddels gaan er meer investeringen Nederland uit, dan dat erin komen. De vraag die we ons daarom moeten stellen is hoe aantrekkelijk we als land nog zijn voor – nieuwe én bestaande – bedrijven om te ondernemen en de investeren. En als we naar de stand van ons ondernemings- en investeringsklimaat kijken, zien we dat steeds meer seinen op rood staan.’
Scheuren in het ondernemingsklimaat
Al in 2021 constateerden de ondernemersorganisaties dat er op cruciale onderdelen sprake is van ‘betonrot’ en uitte het bedrijfsleven samen met een grote coalitie van wetenschappers en burgemeesters hun zorgen. ‘Uit verschillende recente cijfers blijkt dat een kleine drie jaar later de situatie vooral verder is verslechterd. Zo zijn we op de WIPO-innovatieranglijst gedaald van plek 2 naar plek 7. Ook wijken onze belastingtarieven inmiddels op tal van punten negatief af van het EU-gemiddelde en zien we dat de doorgroei van bedrijven stokt. Sterker nog: de afgelopen jaren zijn er meer bedrijven gekrompen dan gegroeid’, aldus de ondernemersorganisaties. Daarnaast is inmiddels 1/3e van de regels niet werkbaar voor het mkb, zo bleek uit onderzoek van het ministerie van EZK.’
Breng basiscondities op orde
Het structureel versterken van het verdienvermogen vraagt volgens VNO-NCW en MKB-Nederland om een aanpak langs twee sporen. ‘Allereerst is het belangrijk dat we de zogenaamde ’basiscondities voor investeringen’ op orde brengen. Dit kan door o.a. veel stabieler overheidsbeleid, zonder het steeds veranderen van regels of continu wisselende belastingtarieven. En door niet steeds beleid op beleid te stapelen. En door geen ‘koppen’ op EU-regels te plaatsen.
Investeer in economie van morgen
Het tweede spoor betreft volgens de ondernemersorganisaties het aanjagen van gerichte investeringen in de economie van de toekomst. ‘Dat betekent volop investeren in kennis en technologieontwikkeling, om te zorgen dat ook in de toekomst nieuwe ASML’s en Adyen’s opstaan. Maar het betekent ook dat we volop moeten inzetten op het digitaliseren van onze economie (denk aan investeringen in 5- en 6G) en het digivaardig maken van onze (toekomstige) beroepsbevolking.’
Bedrijfsleven onderdeel oplossing
In hun brief aan de Tweede Kamer doen VNO-NCW en MKB-Nederland een aantal concrete voorstellen. Het bedrijfsleven wil daarbij nadrukkelijk onderdeel zijn van de oplossing en staat klaar om hier een bijdrage aan te leveren’, aldus de ondernemersorganisaties. Lees hier de brief.
Toenemende zorgen over Nederlands vestigingsklimaat
De afgelopen maanden is duidelijk geworden dat er in het hele land zorgen zijn over de verslechtering van het vestigingsklimaat. Meer dan 70 partijen hebben zich aangesloten bij een manifest dat eerder dit jaar door meer dan 50 burgemeesters en VNO-NCW en MKB-Nederland werd ondertekend. Hiermee komt het totaal aantal ondertekenaars op 120. Nederland drijft op sterke clusters waarin kleine en grote bedrijven, kennisinstellingen en overheden met elkaar samenwerken. Zij zijn sterk afhankelijk van een goed vestigingsklimaat.
Actie nodig op zes punten
‘Wil Nederland aantrekkelijk blijven dan is er op zes fronten actie nodig: een goede leefomgeving, een goed opgeleide beroepsbevolking, kennis en innovatie van wereldklasse, excellente verbindingen binnen Nederland en met het buitenland, een strategisch industriebeleid, en een betrouwbare en voorspelbare overheid,‘ aldus het manifest.
Eddy van Hijum, gedeputeerde Economische Zaken in Overijssel: ‘In alle hoeken van Nederland werken onderwijs, bedrijfsleven en overheid regionaal samen aan een slimmer en schoner Nederland. We hebben oplossingen in huis voor mondiale kwesties zoals een duurzame voedselvoorziening, energieopslag en een betere gezondheid. Dit vraagt wel om forse investeringen in onderwijs, onderzoek, innovatie en bereikbaarheid, zodat we de economische potentie van alle regio’s kunnen verzilveren.’
Kennis enige grondstof
Ook Robert-Jan Smits, bestuursvoorzitter van de TU Eindhoven, ziet het vestigingsklimaat verslechteren. Hij pleit voor een deltaplan voor kennis (onderwijs, onderzoek en innovatie) dat over kabinetsperiodes heen loopt. ‘Als een deltaplan voor onze bescherming tegen het water kunnen, moet dit toch ook mogelijk zijn voor kennis. Laten we niet vergeten dat nu aardgas verbannen wordt, kennis de enige grondstof is die we nog hebben. Dat vraagt echter een betrouwbare en voorspelbare overheid die ruimhartig en met een meerjarig perspectief investeert in het verdienvermogen van morgen.’
Andere landen aantrekkelijker
VNO-NCW-voorzitter Ingrid Thijssen: ‘We staan er op veel punten op het oog nog goed voor. Maar onder de motorkap is sprake van verslechtering van het vestigingsklimaat op veel punten, terwijl andere landen juist gezorgd hebben dat ze aantrekkelijker werden voor investeringen van bedrijven. Wij maken ons bijvoorbeeld zorgen over de schoolprestaties van de Nederlandse kinderen. Maar ook over de verminderde stabiliteit van ons overheidsbeleid. Ondernemers durven te investeren wanneer ze weten waar ze aan toe zijn. Decennialang was Nederland daar in de wereld een voorbeeld van, maar dat zijn we niet meer’.
Juist ook voor familiebedrijven
MKB-Nederland-voorzitter Jacco Vonhof: ‘Wij hebben al langer zorgen over het vestigingsklimaat en het is goed te zien dat we hierin niet alleen staan. Onze zorgen zijn er overigens na de recente Algemene Politieke Beschouwingen en de nieuwe lastenverzwaringen voor bedrijven zeker niet minder op geworden. Het zijn niet alleen internationale ondernemingen die hier zorgen over hebben, maar juist ook familiebedrijven. Zij maken zich trouwens ook grote zorgen over de groeiende regeldruk en de bedrijfsopvolgingsregeling.’
