De instorting van de tribune in het NEC-stadion is geen gevolg van technische missers, maar van het verwijderen van zitplaatsen, stelt constructeur Andries Broersma in vakblad Cobouw. Stadions zijn volgens hem niet ontworpen op staanplaatsen. “Iedereen moet weer gaan zitten, dan is dit probleem opgelost.”
De KNVB, clubs en gemeenten hebben volgens de constructeur een fout gemaakt door toestemming te geven om weer staanvakken in te richten. Het betonelement dat het vorige week zondag begaf in stadion De Goffert lag in een dergelijk staanvak.
“Een ontwerpbelasting van 500 kilo per vierkante meter is ruim voldoende als iedereen op zijn stoeltje zit”, zegt Broersma van Broersma Ingenieurs. “Maar als het gezag het toestaat om stoeltjes te verwijderen en iedereen op elkaar gepakt de constructie al hossend in zijn eigenfrequentie mag brengen, gaat het mis. Dan gaat alles kapot.”
Experiment met staantribunes
In de tijd waaruit de tribunes van de vernieuwde Goffert stammen (1999) hadden Nederlandse stadions uitsluitend zitplaatsen. Dit in verband met strikte veiligheidsvoorschriften die de UEFA uitvaardigde na enkele grote incidenten. Enkele jaren later stond de KNVB de eerste experimenten toe met staantribunes. Omdat dit de beleving ten goede kwam, mogen clubs sinds 2015 plannen indienen voor inrichting van vakken met maximaal duizend staanplaatsen. Gemeente, politie, brandweer en KNVB moeten die keuren. De Amsterdam ArenA, het Abe Lenstra Stadion, het Goffertstadion, De Adelaarshorst en het Rat Verlegh Stadion waren de eerste die toehapten.
De staantribunes bevinden zich doorgaans in vakken met de meest fanatieke aanhang en dat geldt ook voor De Goffert. Het stadion van voetbalclub NEC heeft onder meer staanplaatsen in het uitvak, waarvan de betonvloer het zondag begaf. “Daarmee moet je onmiddellijk stoppen”, zegt Broersma, die zelf als constructeur rekende aan de stadions van onder meer AZ en Sparta. “Want tegen excessief gedrag zoals je zondag zag in De Goffert kun je een stadion niet ontwerpen.” Hij geeft toe dat toeschouwers ook kunnen opstaan en springen op een vak met zitplaatsen. “Maar dan is het niet mogelijk om met vijf personen op één vierkante meter te hossen.”
Gevolgklasse 3
Met de invoering van de Eurocodes van 2012 zijn stadions in een hogere veiligheidsklasse terechtgekomen. De Goffert stamt van voor die tijd en hoeft dus niet aan deze zogenoemde gevolgklasse 3 te voldoen. Maar het had zondag voor het ingestorte tribune-element weinig uitgemaakt als hij tien procent zwaarder was uitgevoerd, denkt Broersma. Op het moment dat een element in zijn eigenfrequentie wordt gebracht en mensen blijven springen, begeeft hij het. Hij acht aanscherping van de ontwerpregels daarom zinloos. Het onderzoek dat Royal Haskoning/DHV uitvoert naar de instorting wacht hij daarom met enige vrees af.
Stadioneigenaars verantwoordelijk voor constructie
Een woordvoerder van de KNVB bevestigt dat de voetbalbond de regels voor staantribunes de afgelopen jaren heeft versoepeld. Maar het is de verantwoordelijkheid van stadioneigenaars (in dit geval de gemeente Nijmegen) en clubs om ervoor te zorgen dat de constructieve veiligheid van het stadion op orde is, onderstreept hij. “Dat is onderdeel van het licentiesysteem dat hieraan is verbonden.” Volgens hem heeft de Omgevingsdienst Nijmegen in het kader daarvan stadion De Goffert in januari gekeurd. “Je mag aannemen dat ze het hebben gekeurd op het gebruik als staantribune. Wij voeren zelf dit soort keuringen niet uit.”
De KNVB pleit ervoor dat in de toekomst een gespecialiseerd bureau alle Nederlandse stadions gaat inspecteren op bouwkundige staat. In Engeland gebeurt dit al. Dit omdat stadions niet vergelijkbaar zijn met andere publieke gebouwen: ze zijn open, staan het grootste deel van de week leeg en worden enkele uren per week extreem intensief gebruikt.
APK voor stadions
ABT heeft al eerder een inspectieprotocol ontwikkeld voor stadions. Een ‘APK voor stadions’ is in de maak, naar een aanbeveling van de Onderzoeksraad voor Veiligheid in de nasleep van het AZ-onderzoek. “De instorting van de tribune in het Goffert-stadion onderstreept de urgentie van een verplichte APK voor risicovolle gebouwen”, zegt Bob Gieskens van VNconstructeurs. Maar hij geeft toe dat het allerminst zeker is dat een dergelijke APK het bezwijken van de NEC-tribune had voorkomen. “We zullen de uitkomsten van het onderzoek van Royal HaskoningDHV moeten afwachten waar het probleem precies zit.”
NEN is inmiddels begonnen aan de ontwikkeling van een Nederlandse Technische Afspraak (NTA) voor deze ‘APK voor risicovolle gebouwen’. Volgens een NEN-woordvoerder moet die halverwege volgend jaar klaar zijn. Opmerkelijk genoeg werd een Rondetafelgesprek op 6 oktober j.l. over de veiligheid in stadions recentelijk afgeblazen. VVD-kamerlid Daniel Koerhuis had deze bijeenkomst in het kader van de vaste Tweede Kamercommissie voorgesteld, naar aanleiding van de instorting van de kap van het AZ-stadion. De gemeente Nijmegen heeft geen nader commentaar in afwachting van de uitkomst van het onderzoek van Royal HaskoningDHV.
Bron Cobouw
