Het volume in de zakelijke dienstverlening daalt in 2020 met ongeveer 10%; binnen de sector zijn er grote verschillen in de mate waarin bedrijven worden geraakt. Met name de reis- en de flexbranche hebben het zwaar te verduren en de zakelijke dienstverlening is mogelijk eind 2021 weer terug op het pre-corona niveau van eind 2019. Dat zijn een aantal conclusies uit het meest recente vooruitzicht van het ING Economisch Bureau. “In dit vooruitzicht zijn we uitgegaan van de uitgangspunten voor de ontwikkeling van de economie uit het ING basisscenario. Tegelijkertijd zijn de onzekerheden groot en zijn er ook scenario’s denkbaar waarin de economie sterker krimpt. De onzekerheidsmarge rondom de ramingen in dit bericht is daardoor ook groter dan gebruikelijk.”
De zakelijke dienstverlening wordt volgens het ING Economisch Bureau relatief hard geraakt door de coronacrisis, al zijn er binnen de sector grote verschillen in de mate waarin. Voor de gehele sector verwacht het ING Economisch Bureau voor 2020 een volumedaling van ongeveer 10% ten opzichte van 2019. Dit is fors meer ten opzichte van de terugval tijdens de vorige crisis in 2009, toen het volume met 4,5% daalde. In het eerste kwartaal van 2020 nam het volume toe met 0,5%, wat de laagste kwartaalgroei in jaren is.
Binnen de dienstensector hebben met name de flex- en de reisbranche het zwaar te verduren. Door de opgelegde reisbeperkingen daalde de omzet in de reisbranche in april en mei met 80% tot 90%. Hoewel reizen in een groot deel van Europa inmiddels weer is toegestaan, ligt de omzet eind dit jaar nog zeker 50% lager ten opzichte van 2019. Dit komt doordat consumenten nog zeer terughoudend zijn met reizen en doordat voor veel landen nog altijd reisbeperkingen van kracht zijn.
Veel uitzendkrachten werkzaam in hard getroffen sectoren
De flexbranche noteerde in het eerste kwartaal al een volumedaling van -8%. Deze daling werd veroorzaakt door een combinatie van factoren, zoals de krapte op de arbeidsmarkt, een lagere economische groei, de invoering van de nieuwe Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB) en de coronacrisis. In de maanden april en mei nam de vraag naar uitzendkrachten verder af vanwege de vele (gedeeltelijke) bedrijfssluitingen. Doordat bedrijven minder en soms geen werk hadden werd het flexibele personeel, waaronder uitzendkrachten, als eerste naar huis gestuurd. Bovendien zijn in de sectoren die sterk zijn geraakt door de overheidsmaatregelen, zoals de horeca, detailhandel non-food en de transportsector, relatief veel uitzendkrachten werkzaam.
In tegenstelling tot de flexbranche realiseerden de specialistische dienstverleners in het eerste kwartaal nog een volumegroei van 4%. Deze dienstverleners, bestaande uit onder meer juristen, accountants, notarissen en consultants, worden beduidend minder hard geraakt door de coronacrisis. Hoewel de vraag naar sommige diensten is afgenomen, kan een groot deel van de werkzaamheden vanuit huis worden voortgezet.
Twee miljard euro aan belastinguitstel
Om de ergste vraaguitval, als gevolg van de intelligente lockdown en de 1,5 meter-economie, op te vangen heeft de overheid verschillende financiële maatregelen voor bedrijven getroffen. Uit een analyse van het ING Economisch Bureau blijkt dat de horeca en de zakelijke dienstverlening het meest gebruik kunnen maken van deze overheidssteun (gemeten naar percentage van de omzet). Zo kan in de zakelijke dienstverlening tot ruim 20% van de verloren omzet gecompenseerd worden door de verschillende financiële regelingen. Circa één op de zes zakelijke dienstverleners met personeel maakt gebruik van belastinguitstel, waarmee een bedrag van 2 miljard euro is gemoeid.
De verwachting is dat de sector als geheel eind 2021 weer terug is op het pre-corona niveau van eind 2019. Zo kan het herstel in de specialistische dienstverlening snel gaan als de economische groei weer aantrekt. Hetzelfde geldt voor de flexbranche. Bedrijven huren bij groei immers veelal als eerste weer uitzendkrachten in. Binnen de zakelijke dienstverlening is naar verwachting alleen de reisbranche eind 2021 nog altijd niet terug op het niveau van eind 2019.
De gevolgen van de coronacrisis kunnen ook in 2022 en 2023 nog voelbaar zijn in de zakelijke dienstverlening. Hieronder staan twee mogelijke toekomstrichtingen voor de ontwikkelingen op vier gebieden. In het optimistische lange termijn scenario komt het virus onder controle en gaat de economie ‘terug naar normaal’. In het pessimistische scenario blijft het virus voor langere tijd bij ons en is er sprake van een langdurige recessie
