Terwijl de verzekeringssector zich in een tijdperk van snelle technologische veranderingen begeeft, onthult de nieuwste Banana Skins Survey bekende, maar evoluerende risico’s. Voor Nederlandse verzekeraars staan cybercriminaliteit, kunstmatige intelligentie en technologie bovenaan de lijst. Ze weerspiegelen wereldwijde zorgen, maar er is ook een lokale invalshoek.
De Banana Skins Survey is een tweejaarlijkse enquête, die inmiddels voor de tiende keer is gehouden. Daarin worden verzekeringsprofessionals wereldwijd gevraagd naar de grootste risico’s voor hun sector. “Deze term, banana skins, oftewel bananenschillen zegt het al”, zegt Amanda Korver-Heins, Partner & Insurance Leader bij PwC Nederland. “Het gaat om de onverwachte valkuilen waar je in kunt stappen als je niet oplet. Het is eigenlijk een peiling van de actuele risico’s voor 2025: wat zien verzekeraars als het meest bedreigend?”
De drie belangrijkste risico’s die Nederlandse respondenten noemden, komen overeen met de wereldwijde top drie: cybercriminaliteit, gevolgd door kunstmatige intelligentie en technologie. “Cybercriminaliteit is opnieuw een van de grootste risico’s in de sector”, zegt Korver. “Het staat al jaren hoog op de agenda. Wat dit jaar anders maakt, is de manier waarop kunstmatige intelligentie de aard van dreigingen verandert.”
AI is gestegen van de zesde naar de tweede plaats in twee jaar tijd. Dat heeft twee kanten: verzekeraars zien kansen om AI in te zetten in hun bedrijfsvoering, maar tegelijkertijd nemen door AI aangestuurde cyberdreigingen snel toe. Criminelen gebruiken AI – waaronder generatieve AI – om aanvallen te automatiseren en te verfijnen. Daardoor worden hun aanvallen eenvoudiger én geavanceerder.
“Dit is gevaarlijk en brengt risico’s met zich mee, zoals ernstige verstoringen in de bedrijfsvoering, grote financiële schadesen aanzienlijke reputatieschade. Data vormt het hart van elke verzekeraar”, legt Korver uit. “Als ransomware die data blokkeert, kun je geen correcte premies berekenen, geen claims afhandelen en geen trends voorspellen. Daar komt nog een tweede effect bij: cyberincidenten bij klanten kunnen leiden tot een golf van claims. Daarom is dit risico zo belangrijk.”
Risico’s grijpen in elkaar
Met de snelle technologische vooruitgang blijft AI evolueren – en daarmee ook nieuwe risico’s. Daar zit de echte ‘bananenschil’: deze risico’s goed beheersen vraagt om veel aandacht en middelen. De drie grootste risico’s hangen sterk met elkaar samen, al heeft elk zijn eigen kenmerken.
Korver: ‘Veel verzekeraars kampen nog met verouderde IT-systemen – oudere software en infrastructuur die niet meer voldoen aan moderne standaarden. Fusies maken dat vaak nog ingewikkelder, omdat verschillende systemen moeten worden samengevoegd. Dat kost veel tijd en geld en vergroot het risico op dataverlies. Daardoor blijven verzekeraars vaak afhankelijk van oude systemen totdat integratieprojecten zijn afgerond. Dat maakt het moeilijk om een goede beveiliging te waarborgen, want die systemen zijn kwetsbaarder voor aanvallen. Strategisch bepalen wat prioriteit heeft, is dus cruciaal.”
Zij vervolgt: “Bovendien ontstaat er, nu steeds meer software wordt uitbesteed aan externe partijen en cloud providers, een extra risico: verzekeraars hebben niet langer volledige controle over waar hun data precies wordt opgeslagen. Aan de positieve kant kan generatieve AI helpen bij het begrijpen en moderniseren van verouderde software, waardoor de overstap naar nieuwe doeltechnologie sneller kan verlopen.”
Vloek en zegen
“Voor de verzekeringswereld is de opkomst van AI zowel een vloek als een zegen. De sprong van AI naar de tweede plaats – van zesde slechts twee jaar geleden – wijst op zowel enthousiasme als bezorgdheid”, zegt Korver. “Verzekeraars onderzoeken hoe AI kan helpen bij het voorspellen van claimpatronen of het beter opsporen van fraude. Tegelijkertijd vallen veel van die toepassingen onder toezicht van de toezichthouders. Modellen die invloed hebben op prijsstelling of claimbeslissingen kunnen onder strenge eisen vallen.”
Dat is volgens haar een belangrijke beperking. “De sector wil graag innoveren, maar moet dat verantwoord doen. Toezichthouders vragen zich terecht af: hoe zorgen we ervoor dat deze modellen niet hallucineren, discrimineren of de eerlijkheid aantasten? Het is een evenwichtsoefening tussen snelheid en goed bestuur. Het voorzichtige tempo is deels cultureel bepaald. Het is een traditionele sector. Je ziet dat verzekeraars de invoering van AI nauwlettend volgen. De drang om te vernieuwen is er wel, maar dat moet gestructureerd, betrouwbaar en volgens de regels gebeuren.’”
Verandermanagement
In Nederland staat verandermanagement op de vijfde plaats, iets hoger dan wereldwijd. Aan het eind van het rapport laat de paraatheidsindex zien dat Nederland boven het wereldwijde gemiddelde scoort. Dat laat zien dat Nederlandse verzekeraars zich beter voorbereid voelen en actiever zoeken naar oplossingen dan hun internationale collega’s. Opvallend is dat de ‘angstindex’ laat zien dat Nederlandse verzekeraars zich iets minder zorgen maken over deze risico’s.
Volgens Korver zijn Nederlandse verzekeraars zich goed bewust van de risico’s en beschikken ze over volwassen risicomanagementkaders. “Ze nemen dit serieus. Dat zie je ook terug in het feit dat ze thema’s als verandermanagement hoog op de agenda hebben staan en daar al stappen in zetten.”
Klimaatverandering
Naast de duidelijke top drie valt op dat klimaatverandering voor Nederlandse verzekeraars is gedaald van de eerste naar de zesde plaats. Dat betekent echter niet dat het onderwerp minder belangrijk is. Mogelijk speelt mee dat de Omnibus-ontwikkelingen, de aandacht heeft verschoven, legt Korver uit. ‘Het is belangrijk om te kijken naar de verschillende typen verzekeraars die hebben meegedaan aan het onderzoek; die verschillen sterk. Klimaatverandering blijft hoog op de agenda staan, zeker bij schade(her)verzekeraars – bijvoorbeeld als een overstroming een woning verwoest.’
Dat is logisch: de claims door extreem weer zijn de afgelopen jaren sterk toegenomen. Twee jaar geleden werd klimaatverandering nog gezien als een risico voor de middellange termijn, maar nu staat het nadrukkelijk op de voorgrond. De resultaten van de enquête laten dat niet altijd zien, omdat het voor sommige onderdelen van de verzekeringsmarkt, zoals levensverzekeringen, minder relevant is. Daar spelen macro-economische omstandigheden en wereldwijde ontwikkelingen een grotere rol. Het lijkt dus alsof het onderwerp daalt in belang, maar dat is deels een vertekend beeld.’
Menselijk talent
In Nederland, met zijn krappe arbeidsmarkt, is het geen verrassing dat menselijk talent ook hoog op de risicolijst staat. “We hebben te maken met vergrijzing,’ zegt Korver. ‘Menselijk kapitaal is een uitdaging, want de sector heeft veel technische, programmeer- en cybersecurityvaardigheden nodig – en iedereen vist in dezelfde vijver. Het is een klassieke strijd om talent.”
De verzekeringswereld heeft bovendien niet het sterkste imago, zoals ook in het wereldwijde rapport wordt opgemerkt: “De sector is zelden een keuze van afgestudeerden om hun carrière mee te starten.” AI zal op de arbeidsmarkt ook van invloed zijn. “Veel organisaties worstelen met de vraag wat AI betekent voor hun personeelsbestand – leidt het tot minder banen, of juist tot een grotere behoefte aan nieuwe vaardigheden? Die onzekerheid vormt op zichzelf al een risico”. aldus Korver.
