Voor een buitenstaander lijkt Europa, en zeker de Europese Unie, één groot geheel. Wie er echter woont en werkt, weet beter: de verschillen tussen landen zijn gigantisch, ook op de verzekeringsmarkt. Tegelijkertijd verandert de distributie van verzekeringen razendsnel: van gefragmenteerd naar geconsolideerd, van nationaal naar internationaal. Dat creëert een fascinerende dynamiek. De grote pan-Europese en mondiale spelers lijken op weg om alles glad te strijken… maar zal de markt ooit echt homogeen worden?
Marcel van Dijk, directeur r MarshBerry: “De Europese verzekeringsmarkt vormt een fascinerende paradox: het is enerzijds de op één na grootste verzekeringsmarkt ter wereld, met meer dan €1,5 biljoen aan premies, maar anderzijds ook één van de meest gefragmenteerde qua structuur, regulering en verzekeringsdistributie. In tegenstelling tot de relatief homogene markten van de Verenigde Staten en Japan, wordt de Europese verzekeringsdistributie diepgaand beïnvloed door historie en fundamentele verschillen in regulering en risk appetite. Het resultaat is een sector die onder internationale druk snel consolideert, maar nog steeds een verzameling van lokale karakteristieken vertoont waardoor echte uniformiteit ongrijpbaar blijft”. Dat stelt Marcel van Dijk, directeur MarshBerry, in een recente publicatie.
Een markt van mondiaal belang
Europa is goed voor bijna een derde van de wereldwijde verzekeringspremies. De gezamenlijke premies van €1,5 biljoen vertegenwoordigen ongeveer 8,9% van het BBP van de 27 EU-landen, samen met het VK, Zwitserland, Noorwegen, IJsland en Liechtenstein. Daarmee is Europa de op één na grootste verzekeringsmarkt ter wereld, tussen de VS (12% penetratie) en Japan (7%) in. Levensverzekeringen vormen de meerderheid van de premies, ongeveer €817 miljard (53%), terwijl schadeverzekeringen €710 miljard (47%) bijdragen.
Intermediairs (makelaars en gebonden agenten) domineren de Europese verzekeringsdistributie. Samen zijn zij goed voor 55% van alle geboekte premies, waarbij makelaars alleen al bijna een derde van het totaal voor hun rekening nemen. Hun rol is bijzonder sterk in complexe commerciële lijnen en vermogende klantsegmenten, waar gespecialiseerde expertise en op maat gemaakte oplossingen van cruciaal belang blijven.
Toch verschilt het beeld sterk per land. Voor levensverzekeringen domineert bancassurance in landen als Frankrijk, Spanje en Italië, waar banken nog steeds goed zijn voor meer dan de helft van de premies, al neemt hun aandeel af doordat makelaars terrein winnen. In Frankrijk bijvoorbeeld steeg het marktaandeel van makelaars in levensverzekeringen van 12% in 2019 naar 18,5% in 2023. In het VK daarentegen hebben makelaars een overweldigend aandeel van 72% in levensverzekeringen, terwijl dit in Nederland 47% bedraagt.
Schadeverzekeringen
In schadeverzekeringen hebben makelaars opnieuw een sterke positie in Noord-Europa, zoals in het VK (54%) en Nederland (60,5%, exclusief particuliere zorgverzekeringen), maar domineren gebonden agenten in de zuidelijke markten. Italië is hier een goed voorbeeld van: gebonden agenten hebben 77% van de schadeverzekeringsdistributie in handen, terwijl makelaars slechts 10,2% vertegenwoordigen. Duitsland zit daar tussenin: makelaars zijn goed voor 41% en gebonden agenten voor 46% — een balans die de laatste jaren steeds meer in het voordeel van makelaars verschuift.
Bovendien verandert technologie de distributie aan de onderkant van de markt. Online vergelijkingssites worden steeds dominanter bij eenvoudige producten zoals auto-, reis- en inboedelverzekeringen. Vooral jongere consumenten kiezen voor prijsvergelijkingssites en geïntegreerde verzekeringsopties (‘embedded insurance‘). Makelaars daarentegen behouden hun leidende positie bij complexe, multi-line en zakelijke verzekeringsoplossingen.
De opkomst van MGA’s
Managing General Agents (MGA’s) spelen een steeds grotere rol in het Europese landschap. Waar zij vroeger vooral actief waren in nichemarkten, opereren MGA’s tegenwoordig in bredere categorieën, vaak met een combinatie van volmacht en gespecialiseerde distributie. De via MGA’s geplaatste premies zijn wereldwijd de afgelopen vijf jaar met meer dan 20% per jaar gegroeid, veel sneller dan de traditionele makelaars. In Europa blijft de MGA-markt moeilijk exact te meten, maar men schat dat er ongeveer 500 grotere spelers actief zijn, met zwaartepunten in het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, de Nordics en Nederland.
Consolidatie en grensoverschrijdende expansie
Dit heeft de structuur van de sector fundamenteel veranderd. Waar de markt ooit sterk lokaal en gefragmenteerd was, wordt zij nu steeds meer gedomineerd door een kleiner aantal grote, grensoverschrijdende spelers. Veel van deze spelers zijn Angelsaksisch van oorsprong: zes van de twintig grootste makelaars in Europa zijn Amerikaans en vijf zijn Brits. Toch ontstaat er ook een nieuwe generatie continentaal Europese kampioenen. Het Duitse GGW, Franse Diot-Siaci en het Zweedse Söderberg & Partners groeien snel dankzij hun buy-and-build-strategieën.
Regionale voorbeelden benadrukken het ongelijke tempo van verandering. Het VK is de meest geconsolideerde en geïnternationaliseerde markt, met tientallen PE-gedreven consolidators en een lange geschiedenis van agressieve M&A. Ierland, dat nauw verbonden is met het Verenigd Koninkrijk, volgt dit voorbeeld. Frankrijk blijft meer gesloten, met sterke binnenlandse spelers zoals Diot-Siaci, al beginnen internationale partijen voet aan de grond te krijgen.
Duitsland, ooit afwachtend ten aanzien van consolidatie, is nu één van de meest actieve M&A-markten geworden, terwijl Italië ondanks zijn bancassurance-dominantie een toestroom van buitenlandse kopers kent. Spanje trekt, dankzij sterke premiegroei, veel belangstelling van Britse consolidators en Scandinavische investeerders. Nederland en België, traditioneel sterke makelaarsmarkten, kennen momenteel intensieve transactieactiviteit, terwijl de Nordics wereldwijd investeerders blijven aantrekken vanwege hun stabiele economieën en gespecialiseerde industrieën.
Regionale contrasten in vogelvlucht
Een overzicht van de belangrijkste verschillen en ontwikkelingen per regio:
- VK & Ierland: Sterk geconsolideerd, internationaal georiënteerd en gedomineerd door private equity-platforms. Het VK geldt als referentiepunt voor consolidatietrends in heel Europa.
- Frankrijk: Historisch gesloten, maar spelers als Diot-Siaci bouwen schaalgrootte op, terwijl buitenlandse partijen de markt verkennen.
- Duitsland: Onlangs uitgegroeid tot een van Europa’s meest actieve consolidatiemarkten. GGW voert een agressieve acquisitiestrategie.
- Italië: Bancassurance domineert nog steeds, maar buitenlandse kopers worden steeds actiever.
- Spanje: Sterke premiegroei trekt Britse consolidators en Scandinavische investeerders aan.
- Nederland & België: Traditioneel sterke makelaarsmarkten die nu geconfronteerd worden met verhoogde M&A-activiteit.
- Nordics: Stabiele economieën en sectorspecialisatie maken de regio aantrekkelijk voor wereldwijde investeerders, met Söderberg & Partners als leidende speler.
Een blik vooruit
Wat al deze markten verenigt, is een toekomst waarin lokale fragmentatie geleidelijk plaatsmaakt voor pan-Europese en mondiale structuren. De 20 grootste makelaars in Europa genereren al meer dan €18 miljard aan inkomsten, en de grootste spelers – Marsh, Aon, Willis Towers Watson en Arthur J. Gallagher – blijven domineren. Maar daaronder hertekenen opkomende spelers de kaart met agressieve grensoverschrijdende buy-and-buildstrategieën en diversificatie.
Het resultaat is een continent in beweging, waar de oude orde van lokale kampioenen plaatsmaakt voor een onderling verbonden netwerk van mondiale spelers – maar waar de enige zekerheid is dat echte uniformiteit nog lange tijd ongrijpbaar zal blijven.
