De European Transport Safety Council (ETSC) heeft zijn prestigieuze 2025 Road Safety Performance Index (PIN) Award toegekend aan Noorwegen, als erkenning voor de aanhoudende inzet van het land voor verkeersveiligheid en het succes op lange termijn bij het terugdringen van het aantal verkeersdoden.
De aankondiging komt tegelijk met de publicatie van het 19e PIN-jaarrapport, waaruit blijkt dat de vooruitgang in heel Europa wisselend is en dat er een duidelijke waarschuwing is: de EU ligt aanzienlijk achter op schema bij het halen van haar doelstelling om het aantal verkeersdoden en ernstig gewonden tegen 2030 te halveren. Bovendien blijkt uit het rapport dat Nederland ondermaats presteert op het gebied van Europese verkeersveiligheid.
Noorwegen: een voorbeeld van visie en actie
Noorwegen blijft het veiligste land voor weggebruikers in Europa, met slechts 16 verkeersdoden per miljoen inwoners in 2024, het laagste percentage van de 32 landen die worden gevolgd door het ETSC PIN-programma. Deze opmerkelijke prestatie is te danken aan het feit dat Noorwegen al lange tijd een Veilig Systeem-aanpak voor verkeersveiligheid hanteert en voortdurend innoveert op het gebied van nationaal en lokaal verkeersveiligheidsbeleid.
De prijs is een erkenning voor een breed scala aan strategische initiatieven:
- Het nationale actieplan voor verkeersveiligheid 2022-2025 – “Towards Vision Zero”, met 179 concrete maatregelen op 15 prioriteitsgebieden, heeft als doel minder dan 50 verkeersdoden per jaar tegen 2030 en streeft naar nul verkeersdoden tegen 2050.
- Een recent gelanceerd BEST-onderzoeksprogramma versterkt de empirisch onderbouwde beleidsvorming en evalueert zowel bestaande als nieuwe verkeersveiligheidsinterventies.
- Hervormingen in de wetgeving, zoals de wijziging van de Wegenverkeerswet voor 2020, vereisen nu diepgaande onderzoeken van alle dodelijke ongevallen en verplichte autopsies ter ondersteuning van de analyse van ongevallen.
- Jeugdgerichte veiligheidshervormingen, waaronder een strengere rijopleiding, een dubbel strafpuntensysteem voor nieuwe bestuurders en gerichte communicatiecampagnes, hebben het aantal verkeersdoden onder jonge weggebruikers teruggedrongen.
- Lokale innovaties zijn onder andere het Heart Zones-programma om autovrije zones rond scholen te creëren, en het certificeringsprogramma voor verkeersveilige gemeenten, dat leiderschap op het gebied van verkeersveiligheid op gemeenschapsniveau aanmoedigt.
“Noorwegen blijft laten zien wat er mogelijk is als een land zich op elk niveau inzet voor verkeersveiligheid – van overheidsstrategie tot lokale planning”, zegt Antonio Avenoso, uitvoerend directeur van het ETSC. “Hun resultaten zijn geen toeval; ze zijn het resultaat van duidelijke doelstellingen, rigoureuze implementatie en nationale ambitie.”
Vooruitgang EU: nog steeds te traag
Noorwegen geeft het goede voorbeeld, maar het Europese beeld is zorgwekkend. olgens het 19e ETSC PIN-jaarrapport is het aantal verkeersdoden in de EU27 in 2024 met slechts 2% gedaald ten opzichte van 2023. Sinds het referentiejaar 2019 is het aantal verkeersdoden met slechts 12% gedaald, veel minder dan de 27% reductie die nu nodig is om op koers te blijven voor een reductie van 50% in 2030.
Sommige landen hebben aanzienlijke vooruitgang geboekt: Litouwen leidt met een daling van 35% in het aantal verkeersdoden sinds 2019 en is het enige land dat het aantal verkeersdoden in de afgelopen tien jaar heeft gehalveerd. België, Polen en Slovenië melden ook dalingen van meer dan 25% sinds 2019.
Er zijn echter acht landen waar het aantal verkeersdoden in 2024 is gestegen, waaronder Zwitserland en Estland. In totaal stierven er vorig jaar 20.017 mensen op de wegen van de EU, en de daling van het aantal ernstig gewonden blijft achter bij de daling van het aantal doden.
De kosten van niets doen
In het rapport wordt berekend dat er sinds 2014 ongeveer 23.800 levens zijn gered door verbeteringen van de verkeersveiligheid. De geschatte maatschappelijke baten van deze geredde levens bedragen 60 miljard euro. Als de EU echter het vereiste jaarlijkse reductiepercentage van 6,7% had gehaald, hadden nog eens 49.600 levens kunnen worden gered, wat neerkomt op een maatschappelijk voordeel van 124 miljard euro.
Om weer op het goede spoor te komen, dringt het ETSC er bij zowel de EU-instellingen als de nationale regeringen op aan om krachtiger op te treden en de Safe System-aanpak te implementeren.
“Noorwegen bewijst dat verkeersdoden niet onvermijdelijk zijn – ze zijn te voorkomen. Maar elk land in Europa moet nu hun voorbeeld volgen”, aldus Avenoso. “We weten wat werkt. De echte uitdaging is politieke wil. Zonder doortastende maatregelen op nationaal en EU-niveau zullen nog eens duizenden levens onnodig verloren gaan.”
Download het 2025 PIN Annual Report:www.etsc.eu/pin19
