In Nederland krijgen steeds meer mensen onder de 50 jaar darmkanker. Uit onderzoek van Marloes Elferink van IKNL en collega’s blijkt dat dit aantal de afgelopen decennia is gestegen en naar verwachting verder zal toenemen. Toch blijft darmkanker op jonge leeftijd zeldzaam. De bevindingen, gebaseerd op cijfers uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR), laten zien hoe belangrijk het is dat artsen en patiënten zelf alert zijn en dat er meer onderzoek komt naar oorzaken en manieren om de ziekte te voorkomen.Het onderzoek, gepubliceerd in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, is uitgevoerd naar aanleiding van internationale rapportages die wijzen op een wereldwijde stijging van darmkanker bij jonge mensen.
De analyse van ruim 20.000 patiënten over de periode 1989-2023 laat zien dat het aantal nieuwe darmkankerpatiënten per jaar onder 15- tot 49-jarigen in Nederland significant is gestegen in de periode 1998-2023. In 1998 werden er 6,3 gevallen per 100.000 personen vastgesteld, terwijl dit aantal in 2023 was toegenomen tot 9,5 per 100.000 personen. Dat betekent dat 654 Nederlanders van 15 t/m 49 jaar de diagnose darmkanker kregen in 2023. De verwachting is dat in 2035 het aantal patiënten in de leeftijd 15 tot 49 jaar stijgt naar 762 per jaar. Ondanks deze stijging blijft het absolute aantal jonge patiënten relatief laag en is de toename minder uitgesproken dan in sommige andere landen als de Verenigde Staten en Australië. Nu en in de toekomst is het aandeel patiënten jonger dan 50 jaar rond de 5% van het totaal aantal darmkankerpatiënten.
Mogelijke oorzaken en implicaties
De precieze oorzaken van de toename bij jonge mensen zijn nog onduidelijk. Internationale studies suggereren dat leefstijl- en omgevingsfactoren, zoals obesitas, weinig lichamelijke activiteit, en dieetkeuzes zoals rood en bewerkt vlees en alcohol, een rol kunnen spelen. Erfelijke factoren spelen slechts bij een klein deel van de patiënten een rol.
Darmkanker bij jongere patiënten wordt vaak in een later stadium ontdekt en is vaker gelinkt aan agressieve tumorkarakteristieken. Hoewel de groep onder 50 jaar niet meedoet aan het bevolkingsonderzoek naar darmkanker, kan vroege herkenning bijdragen aan betere behandeluitkomsten. Marloes Elferink, onderzoeker bij IKNL, benadrukt hoe belangrijk het is dat zorgprofessionals deze trend kennen en alert zijn op symptomen ook bij jongere patiënten. ‘De impact van darmkanker op jonge leeftijd is groot. Jongere patiënten ervaren vaker ingrijpende psychosociale en lichamelijke gevolgen, zoals seksuele dysfunctie en financiële onzekerheid.’
Onderzoek en preventie
Een belangrijke volgende stap is beter inzicht krijgen in de oorzaken van de toename van darmkanker bij jonge mensen. In Nederland loopt momenteel onderzoek naar de invloed van leefstijl, tumor-DNA en darmbacteriën op het ontstaan van darmkanker bij jonge mensen, waarmee inzicht wordt verkregen welke preventieve maatregelen effectief kunnen zijn en hoe vroege opsporing verbeterd kan worden.
