LRGD Symposium: Goed deskundigenonderzoek leidt tot een goed deskundigenbericht. Of niet? De valkuilen.

Op 27 november 2025 organiseert het LRGD haar jaarlijkse symposium. Het thema is:’Goed deskundigenonderzoek leidt tot een goed deskundigenbericht. Of niet? De valkuilen.’

Het onderzoek van een deskundige vangt veelal aan met een benoemingsvonnis. Daarin worden de door partijen aangereikte en door de rechter overgenomen vragen gesteld aan de deskundige. Deze vragen moeten resulteren in antwoorden die bruikbaar zijn voor de rechter. Voor de deskundige zijn deze vragen het uitgangspunt.
Afhankelijk van het vakgebied en de ervaring van de benoemde deskundige kiest deze een onderzoeksmethode. Het onderzoeksobject in aanmerking genomen is dat bijvoorbeeld fysiek onderzoek, al dan niet op locatie, dossieronderzoek, laboratoriumonderzoek of een combinatie van deze of andere onderzoeksmethoden. Wat bepaalt wat een goede onderzoeksmethode is? Wat is een goede manier om dat te bepalen?

In veel gevallen zal de deskundige, op grond van het onderzoek, vragen aan partijen hebben. Wat is een goede werkwijze om te bepalen welke vragen gesteld moeten worden? Wat bepaalt of de te stellen vraag goed is?
Partijen reageren mondeling of schriftelijk op de vragen van de deskundige. Hoe kan de deskundige er zeker van zijn dat de gestelde vragen zijn begrepen zoals ze bedoeld waren? Worden de gegeven antwoorden door de deskundige begrepen zoals ze door partijen waren bedoeld? Hoe worden de antwoorden van partijen op de juiste wijze vastgelegd en hoe worden de resultaten daarvan op de juiste wijze verwerkt in het deskundigenbericht?

 

 

Programma
11:30 – 12:45 Ontvangst, registratie en lunch
12:45 – 12:50 J.M. de Wit RV MRICS, Opening symposium en welkom
12:50 – 12:55 Mr.ing. N.M. Keijser CDPO
12:55 – 13:50 Mr. dr. J.J. (Joost) van der Helm, raadsheer gerechtshof Den Haag, Door de bomen het bos zien, de rechter en de deskundige.
13:50 – 14:45 Dr. Nel Verhoeven, Senior Onderzoeksconsultant
14:45 – 15:15 PAUZE
15:15 – 16:10 Puck van Dijk, Praktisch filosoof, Durf ondeskundig te zijn.
16:10 – 17:05 Dr. Susanne van Hoek, neerlandicus en onderzoeker, ‘Dat heb ik (niet) zo gezegd!’ Over adequaat interviewen.
17:05 – 17:15 Afsluiting
17:15 – 17:45 Borrel

 

 

Sprekers en presentaties
Joost van der Helm werkt sinds 1997 in de rechtspraktijk. Hij is begonnen als advocaat in Den Haag. Sinds 2006 is hij rechter. Hij werkte als algemeen handelsrechter en als kortgedingrechter in de rechtbank Den Haag en was ook rechter-commissaris in faillissementen. Sinds 2013 is hij (senior) raadsheer in het gerechtshof Den Haag. Van der Helm promoveerde in 2023 op het proefschrift “het rechterlijk bevel en verbod” en publiceert en doceert over juridische onderwerpen.

Als rechter staat hij met een zekere regelmaat voor niet-juridische vraagstukken waarover toch een oordeel moet worden geveld. De bijstand van deskundigen is dan onbetaalbaar. Maar de deskundige en de rechter moeten elkaar niet het bos in sturen met onduidelijke vragen of een onvoldoende op de zaak toegespitst rapport. Van der Helm kijkt ernaar uit met de deelnemers aan het symposium te onderzoeken wat goed gaat en wat beter kan.

Nel Verhoeven is onafhankelijk senior onderzoeksconsultant. Ze adviseert en begeleidt bij onderzoek. Ook geeft ze lezingen, workshops en cursussen. Ze is auteur van meerdere succesvolle lesmethoden op het gebied van methodologie, zoals ‘Wat is onderzoek?’. Als gepromoveerd sociologisch onderzoeker weet Nel haar publiek te boeien met levendige verhalen uit haar onderzoekspraktijk. Dankzij haar expertise en ervaring weet zij mensen uit uiteenlopende domeinen te raken, te motiveren en nieuwe perspectieven aan te reiken.
Een goede onderzoeksmethode staat of valt met een aantal zaken. Allereerst is het belangrijk om een goede hoofdvraag te stellen en het onderwerp af te bakenen. Ten tweede is het belangrijk om tijdens alle onderzoeksfasen te kunnen verantwoorden hoe het onderzoek plaatsvindt aan de hand van betrouwbaarheid, validiteit en bruikbaarheid van resultaten. Dit geldt in z’n algemeenheid voor (praktijk) onderzoek, maar zeker ook voor onderzoek dat door gerechtelijk deskundigen wordt uitgevoerd.

Tijdens haar presentatie gaat Nel in op deze kwaliteitsaspecten. Zij doet dat aan de hand van de fasen waaruit ieder onderzoek bestaat en ze geeft een aantal voorbeelden uit de gerechtelijke deskundigenpraktijk. Zo gaat zij bijvoorbeeld in op uitdagingen als ‘n=1’ onderzoek, en op methoden om betrouwbare en zuivere informatie te verzamelen om zodoende scherpe en bruikbare antwoorden op gerechtelijke vragen te kunnen geven.

Puck van Dijk Als ervaren spreker en gespreksleider begeleidt Puck diepgaande dialogen die mensen uitdagen tot kritische reflectie. Haar specialisaties liggen bij de kunst van het vragen stellen, het toepassen van de Socratische gespreksmethode en het begeleiden van moreel beraad – waarbij zij mensen uitnodigt om onderzoekend en open complexe vraagstukken aan te gaan. Met een nuchter en direct karakter brengt ze filosofische diepgang zonder zwaar te worden. Haar aanpak is lichtvoetig en vol humor, maar onderliggend messcherp en precies. Ze daagt uit met een knipoog, prikkelt met plezier en durft ter zake te komen – zonder omwegen.

Hoe stel je echt goede vragen in een complexe zaak? Tijdens deze interactieve lezing onderzoeken we hoe je – net als Socrates – met een open, onderzoekende houding tot scherpere inzichten komt. Geen pasklare antwoorden, wél technieken om je oordeel uit te stellen, zuiver te luisteren en je aannames tijdelijk te parkeren. Want pas als je zonder belang en zonder vooringenomenheid vragen durft te stellen, ontstaat er ruimte voor écht begrijpen. Een praktische sessie vol herkenning, verwarring en verwondering – precies zoals een goed onderzoek hoort te zijn.

Susanne van Hoek-Gerritsen is een expert op het gebied van onderzoek en het schrijven van onderzoeksrapportages. Zij studeerde Nederlandse Taal- en Letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam, waar zij in 1988 cum laude afstudeerde met als specialisatie gespreksanalyse en argumentatietheorie. In 1999 promoveerde Van Hoek op het onderwerp ‘verzwegen argumenten in economische teksten’. Van Hoek werkte onder meer als docent en onderzoeker aan de economische en juridische faculteit van de Universiteit van Amsterdam. Zij geeft colleges, trainingen en coaching in bedrijven. Daarnaast adviseert Van Hoek organisaties bij veranderprocessen en schrijft zij boeken. Van Hoek combineert theoretische diepgang met een praktische aanpak. Kwaliteit, openheid, doelgerichtheid en positiviteit zijn de kernwaarden in haar werk.

In veel onderzoek worden mensen geïnterviewd. In de onderzoeksrapportage wordt vervolgens weergegeven wat er in de interviews is gezegd. Er worden ook conclusies aan verbonden. Hoe zorg je als onderzoeker ervoor dat je correct weergeeft wat je uit de interviews haalt? Gelden daar eisen voor? Dr. Susanne van Hoek, expert op het gebied van onderzoeksrapportages, legt uit en geeft tips.