ACM-jaarverslag 2024: gerichte interventies om markten goed te laten werken; stevige inzet op energie, digitaal en duurzaamheid

Het afgelopen jaar heeft de ACM stevig ingezet op energie, digitaal en duurzaamheid. Zo tikte ze een aantal webwinkels en andere online diensten op de vingers voor misleiding, werd een vergunning ingetrokken van een onbetrouwbare energieleverancier en zijn diverse bedrijven aangepakt wegens misleidende duurzaamheidsclaims, zo valt te lezen in het jaarverslag over 2024. Ook op andere terreinen zette de toezichthouder zich in voor goed werkende markten voor mensen en bedrijven. Nieuw dit jaar: tegelijk met het jaarverslag brengt de ACM ook een wetgevingsbrief uit, waarin zij een advies geeft over het schrappen van overbodige regels.

Martijn Snoep, bestuursvoorzitter ACM: “Uit ons jaarverslag blijkt duidelijk dat markten niet vanzelf goed werken. Regels en toezicht zijn nodig, zodat mensen en bedrijven hiervan de voordelen kunnen plukken. Het afgelopen jaar hebben wij fors ingezet op de drie grote economische transities op het gebied van energie, digitaal en duurzaamheid. De relevantie van deze transities wordt nu ook beïnvloed door de geopolitieke spanningen en de noodzaak van de versterking van het Europese concurrentievermogen. Ook komend jaar zetten we daarom vol in op deze thema’s, naast ons reguliere werk.”

Energie

  • In 2024 presenteerde de ACM een breed pakket aan maatregelen die netbeheerders en bedrijven moeten helpen om netcapaciteit beter te benutten door flexibel en slimmer gebruik van energie te stimuleren. Zo krijgen grootverbruikers die hun verbruik verplaatsen naar de daluren een korting op hun tarieven die kan oplopen tot 65%. Met een prioriteringskader stelt de ACM netbeheerders in staat om projecten zoals woningbouwprojecten en ziekenhuizen voorrang te geven. De ACM neemt hierover in 2025 een nieuw besluit, zodat dit blijft gelden voor projecten met een groot maatschappelijk belang, Om huishoudens en andere kleinverbruikers te beschermen, heeft de ACM ook het toezicht op energieleveranciers afgelopen jaar verscherpt en trok zij de vergunning van de Hollandse Energie Maatschappij in. Ook pleit de toezichthouder voor een verbod op telefonische verkoop van energiecontracten en roept zij bedrijven op om consumenten beter te helpen bij het maken van een voor hen goede keuze.

Digitaal

  • Ook op de digitale markten greep de ACM diverse keren in om consumenten te beschermen. Bijvoorbeeld bij onbetrouwbare webshops, aanbieders van commerciële schuldhulp en zogenoemde dropshippers -partijen die online producten verkopen die zij niet op voorraad hebben. Gameontwikkelaar Epic Games International kreeg een boete van ruim 1,1 miljoen euro voor misleidende timers en reclames in het spel Fortnite. Daarmee werden kinderen onder druk gezet om aankopen te doen. Ook andere online diensten werden op de vingers getikt voor misleidende aftelklokjes, maar ook voor nepreviews en nepkortingen. Donatieplatforms gaan door interventie van de toezichthouder voortaan duidelijker vermelden welk bedrag ze van de donatie inhouden. Daarnaast heeft de ACM in 2024 bedrijven uitgebreid voorgelicht over nieuwe Europese digitale wetgeving, zoals de Digital Services Act en de Digital Markets Act, waarop zij inmiddels toezicht houdt.

Duurzaamheid

  • Op het gebied van duurzaamheid pakte de ACM onder andere misleidende duurzaamheidsclaims van diverse bedrijven aan. Ook helpt de ACM bedrijven om in overeenstemming met de concurrentieregels samen te werken bij het bereiken van duurzame doelen. Bijvoorbeeld door het informeel beoordelen van initiatieven en het lanceren van de ‘samenwerkcheck’.

Marktonderzoeken en advies over overbodige regels

  • Naast haar toezichtstaken, voert de ACM ook algemene marktonderzoeken uit. In 2024 onder andere naar de spaarmarkt, de zorgverzekeringsmarkt en de doorwerking van groothandelsprijzen van elektriciteit en gas in de energietarieven die consumenten betalen. Ook adviseert de ACM de wetgever over nieuwe en bestaande regels. Tegelijk met de publicatie van het jaarverslag brengt de ACM voor het eerst een wetgevingsbrief uit, waarin zij een advies geeft over het schrappen van overbodige regels. De ACM gaat dit voortaan jaarlijks doen en gaat voor de volgende edities ook bedrijven en andere stakeholders hierbij betrekken.

De ACM in 2024

  • Netbeheerders krijgen ruimte om scholen, huizen en ziekenhuizen voorrang te geven op het elektriciteitsnet.
  • De ACM komt met een pakket aan maatregelen tegen netcongestie. Door alternatieve transportrechten wordt het elektriciteitsnet slimmer gebruikt en daardoor minder belast.
  • Uit onderzoek van de ACM blijkt dat energieleveranciers extra kosten maken voor huishoudens met zonnepanelen. De ACM volgt kritisch of de tarieven daarvoor niet hoger zijn dan redelijk is.
  • De ACM trekt de vergunningen in van All in Power en HollandsStroom (voorheen HEM). Door financiële problemen is betrouwbare levering van gas en elektriciteit in gevaar.
  • Consumenten kunnen mobiele tickets van Ticketmaster toch blijven doorverkopen via andere platforms na ingrijpen van de ACM.
  • Gameontwikkelaar Epic Games International krijgt boetes van ruim 1,1 miljoen euro voor misleidende timers en reclames in het spel Fortnite. Het bedrijf krijgt ook een bindende aanwijzing om het spel aan te passen.
  • 5 webwinkels krijgen een boete omdat ze klanten misleiden met kortingen die hoger lijken dan ze in werkelijkheid zijn.
  • Een hotelplatform, energieleveranciers, supermarkten en pakketbezorgers passen hun duurzaamheidsclaims aan. De ACM helpt 14 samenwerkingsinitiatieven van bedrijven op het gebied van duurzaamheid.
  • Voorlichting over de Digital Services Act (DSA) helpt aanbieders van online diensten om aan de nieuwe regels te voldoen.
  • De ACM ontvangt 152 overnamemeldingen en besluit onder andere dat meer onderzoek nodig is naar de gevolgen van de voorgenomen overname van RTL Nederland door DPG Media.
  • De ACM stelt vast dat de concurrentie in de Nederlandse spaarmarkt onvoldoende werkt. Een oplossing is de overstap tussen banken makkelijker te maken voor consumenten.
  • Bezoekers downloaden meer dan 70.000 keer een van de voorbeeldbrieven via de website ACM ConsuWijzer