Het ondernemersvertrouwen is voor het eerst in ruim een jaar licht gedaald en komt in het eerste kwartaal van 2025 uit op -5,4. Vooral in de delfstoffenwinning en de bedrijfstak vervoer en opslag verslechterde het sentiment. Daarnaast denken minder de ondernemers dan vorig jaar een positief bedrijfsresultaat te hebben geboekt voor 2024 (69%) en zijn de investeringsverwachtingen voor 2025 iets positiever. Dit melden het CBS, KVK, het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB), MKB-Nederland en VNO-NCW op basis van de Conjunctuurenquête Nederland die in januari is gehouden.
Vanaf eind 2021 tot eind 2022 daalde het ondernemersvertrouwen sterk tot -22,2. Daarna herstelde het cijfer zich voorzichtig en werd het vertrouwen minder negatief. In het eerste kwartaal van 2025 is het vertrouwen weer iets gedaald. Het ondernemersvertrouwen is voor het dertiende kwartaal op rij negatief en ligt op dit moment onder het gemiddelde (-3,6) van de reeks vanaf 2012.
Alleen zakelijke dienstverlening positief gestemd
Op de zakelijke dienstverlening na is het ondernemersvertrouwen in alle bedrijfstakken negatief. Het cijfer daalde ook in bijna alle bedrijfstakken, het meest in de delfstoffenwinning, de vervoer en opslag en de autohandel en -reparatie. Alleen in de groothandel en handelsbemiddeling en de zakelijke dienstverlening verbeterde het vertrouwen. In de landbouw, bosbouw en visserij en de horeca zijn ondernemers het meest negatief gestemd.
| Ondernemersvertrouwen per bedrijfstak | ||
| januari 2025 (Gemiddelde van de deelvragen) | oktober 2024 (Gemiddelde van de deelvragen) | |
| Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven) | -5,4 | -3,2 |
| Zakelijke dienstverlening | 3,2 | 1 |
| Verhuur en handel van onroerend goed | -1 | 1,6 |
| Informatie en communicatie | -1,6 | -0,9 |
| Groothandel en handelsbemiddeling | -3,2 | -5,8 |
| Bouwnijverheid | -5 | -0,9 |
| Overige dienstverlening | -5,2 | -0,1 |
| Cultuur, sport en recreatie | -5,5 | -4 |
| Industrie | -6,2 | -6,4 |
| Detailhandel (niet in auto’s) | -7,8 | -4,7 |
| Vervoer en opslag | -8,3 | 1,7 |
| Delfstoffenwinning | -8,7 | 5 |
| Autohandel en -reparatie | -12,5 | -2,7 |
| Horeca | -17,9 | -11,3 |
| Landbouw, bosbouw en visserij | -18,6 | -9,7 |
| Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW | ||
Minder ondernemers positief over bedrijfsresultaat 2024 dan over 2023
Voor 2024 rekent 69% van de ondernemers op een positief bedrijfsresultaat. Dat is iets minder dan een jaar geleden, toen 71% dat voor 2023 verwachtte. Vooral in de cultuur, sport en recreatie en de autohandel en -reparatie zijn ondernemers minder positief over het bedrijfsresultaat dan een jaar geleden. Met 11% is het aandeel ondernemers dat rode cijfers schrijft voor 2024 bijna gelijk aan een jaar geleden. De overige 20% verwacht geen noemenswaardig resultaat te hebben geboekt of weet het niet.
Ondernemers in de bouwnijverheid zeggen het vaakst winst te hebben gemaakt in het afgelopen jaar (91%). In de detailhandel geven ondernemers dit met 48% het minst vaak aan. In die bedrijfstak geven ondernemers het vaakst aan niet te weten wat het bedrijfsresultaat is geweest voor 2024. Vergeleken met een jaar geleden zijn ondernemers in de verhuur en handel van onroerend goed een stuk positiever over hun bedrijfsresultaat. Van hen zegt 69% winstgevend te zijn geweest, terwijl dat een jaar geleden nog 53% was.
| Bedrijfsresultaat 2024 volgens ondernemers | ||||
| Positief (% bedrijven) | Geen noemenswaardige winst of verlies (% bedrijven) | Weet niet (% bedrijven) | Negatief (% bedrijven) | |
| Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven) | 69,0 | 11,7 | 8,1 | 11,2 |
| Bouwnijverheid | 91,1 | 5,8 | 0,8 | 2,3 |
| Delfstoffenwinning | 80,2 | 8,6 | 1,7 | 9,5 |
| Autohandel en -reparatie | 78,2 | 5,6 | 5 | 11,2 |
| Zakelijke dienstverlening | 77,2 | 11,1 | 3,9 | 7,8 |
| Groothandel en handelsbemiddeling | 73,4 | 11 | 4,3 | 11,3 |
| Industrie | 69,6 | 8,5 | 7,7 | 14,2 |
| Verhuur en handel van onroerend goed | 68,8 | 6,7 | 16 | 8,5 |
| Landbouw, bosbouw en visserij | 68 | 11,4 | 10 | 10,6 |
| Informatie en communicatie | 66,2 | 13,3 | 6,6 | 13,9 |
| Horeca | 63,7 | 14,7 | 7,7 | 13,9 |
| Vervoer en opslag | 62,4 | 13,7 | 11,8 | 12,1 |
| Cultuur, sport en recreatie | 51,7 | 19,5 | 8,4 | 20,4 |
| Overige dienstverlening | 50,4 | 19,1 | 15,5 | 15 |
| Detailhandel (niet in auto’s) | 48,3 | 18,6 | 21,3 | 11,8 |
| Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW | ||||
Belangrijkste belemmeringen voor ondernemers
Sinds halverwege 2021 is het tekort aan arbeidskrachten de belangrijkste belemmering voor ondernemers in hun bedrijfsvoering. In het eerste kwartaal van 2025 ligt het percentage met ruim 35% echter wel lager dan halverwege 2022 toen het 49% was. Daarna is het aandeel ondernemers dat onvoldoende vraag als belangrijkste belemmering ervaart gestegen naar 19%. In mindere mate is ook het aandeel dat financiële beperkingen ervaart gestegen, naar 10%.
Investeringsverwachtingen voor 2025 iets positiever
Er zijn meer ondernemers die dit jaar een toename van hun investeringen verwachten dan een afname; per saldo is de stemming hiermee licht positief. Een jaar geleden waren ondernemers nog bijna neutraal over de investeringen. Binnen de vervoer en opslag verbeterde de stemming hierover het sterkst. Het saldo steeg daar van bijna neutraal naar 23%. In de meeste bedrijfstakken zijn ondernemers per saldo positief gestemd over de investeringen en in de meeste gevallen ook positiever dan vorig jaar. Alleen in de detailhandel en de overige dienstverlening sloeg de stemming om van positief naar negatief
