Allianz Global Pension Report 2025: tijd om de daad bij het woord te voegen

Pensioenstelsels vallen wereldwijd uiteen in drie categorieën:weinig behoefte aan hervorming, grote behoefte aan hervorming en dringende behoefte aan hervorming.; migratie: het wondermiddel van de afgelopen jaren verliest zijn effect; Sparen: het pensioengat is groot – maar niet onoverbrugbaar; Nederland: het Nederlandse pensioenstelsel blijft de benchmark. Dat zijn enkele uitkomsten uit  de derde editie van het Allianz Global Pension Report 2025, nteerd, waarin 71 pensioenstelsels van over de hele wereld worden geanalyseerd met behulp van de eigen Allianz Pension Index (API).

De indicator bestaat uit drie pijlers: een analyse van de demografische en fiscale situatie, en een beoordeling van de duurzaamheid (bijvoorbeeld financiering en de periode dat er bijgedragen wordt) en toereikendheid (bijvoorbeeld dekking en pensioenniveaus) van het pensioenstelsel. In totaal wordt er rekening gehouden met 40 parameters, met scores tussen 1 (geen behoefte aan hervorming) en 7 (acute behoefte aan hervorming). De gewogen som van alle parameters geeft de druk om te hervormen in het betreffende systeem weer.

De ongewogen totaalscore voor alle geanalyseerde pensioenstelsels is 3,7, wat duidt op een aanhoudend hoge hervormingsdruk. Vergeleken met ons laatste rapport uit 2023 is er enige beweging geweest – maar niet altijd in de goede richting: de algemene score stond toen op 3,6. Er zijn echter aanzienlijke verschillen tussen landen. Er is een kleine groep landen, zoals Denemarken, Nederland en Zweden, die met een totaalscore van ruim onder de 3 het relatief goed doen, omdat zij op tijd de koers voor duurzaamheid hebben uitgezet door kapitaalgedekte systemen te omarmen (zie lijst van beste pensioenstelsels).

Op het eerste gezicht is het misschien een verrassing dat Japan ook op deze lijst staat. Maar als geen ander land heeft Japan consequent voor een andere aanpak gekozen: langer werken. Zelfs vandaag de dag is een derde van de 65- tot 70-jarigen nog aan het werk; in de komende jaren zal de effectieve pensioenleeftijd naar verwachting stijgen naar 70 jaar. Verreweg de grootste groep bestaat uit landen met een totaalscore lager dan 4, waar dringend hervormingen nodig zijn om de pensioenstelsels te beschermen tegen de gevolgen van demografische veranderingen. Tot deze groep behoren veel ontwikkelingslanden zoals Maleisië, Colombia en Nigeria. Hun probleem is vaak niet het ontwerp van het pensioenstelsel op zich, maar het beperkte bereik ervan: het aandeel van werknemers die niet gedekt zijn, is meestal meer dan 50%. In deze landen zijn daarom eerst ingrijpende hervormingen van de arbeidsmarkt nodig om de basis te leggen voor een alomvattend pensioenstelsel. Anders zal het pensioenstelsel de zoveelste factor worden die de ongelijkheid vergroot. Tot slot omvat de derde groep pensioenstelsels veel Europese landen, zoals Duitsland, Frankrijk en Italië, waarvan de pensioenstelsels tot nu toe slechts voorzichtige stappen in de richting van wijziging van de financiering hebben gezet – het omslagstelsel overheerst en de druk voor hervorming is navenant hoog gezien de snelle vergrijzing van de samenlevingen.

Migratie: effect gaat verloren

Demografische verandering is al jaren een realiteit. De levensverwachting stijgt al tientallen jaren onafgebroken (met slechts een korte onderbreking door de Covid-19-pandemie), terwijl de geboortecijfers blijven dalen. Er is echter één ontwikkeling die de verwachte gevolgen voor de arbeidsmarkten en sociale stelsels aanzienlijk heeft verzacht: migratie. In de afgelopen vijf jaar werd bijvoorbeeld bijna 90% van de 1,6 miljoen nieuwe banen waarvoor sociale premies moesten worden betaald in Duitsland, ingevuld door immigranten. “Zelfs als niet alle immigranten meteen een baan vonden, heeft migratie per saldo veel geholpen”, zegt Michaela Grimm, co-auteur van het rapport. “In de toekomst kunnen we daar waarschijnlijk niet op vertrouwen. Want in de belangrijkste landen van herkomst zijn er gewoon steeds minder kandidaten bereid om te emigreren. En Europa zou in de toekomst wel eens een deel van zijn aantrekkingskracht als immigratieland kunnen verliezen. Het zal daarom cruciaal voor ons zijn om het bestaande potentieel nog beter te benutten. Dit geldt voor in deeltijd werkende vrouwen, die ontlast moeten worden van de zorg voor kinderen en verpleegkundigen, en voor oudere werknemers, die nog te vaak te maken hebben met leeftijdsdiscriminatie op het werk.”

Pensioenspaarkloof kan worden gedicht

Volgens berekeningen van Allianz bedraagt het pensioenspaargat voor jongere generaties alleen al in de eurozone gemiddeld ongeveer 350 miljard euro per jaar. Dat klinkt als veel – maar het is overbrugbaar als de spaarquote met een kwart zou stijgen. “Gen X’ers moeten meer sparen om hun gewenste levensstandaard op hun oude dag veilig te stellen – dat staat buiten kijf”, zegt Ludovic Subran, hoofdeconoom bij Allianz. “Maar we moeten niet alleen kijken naar één kant van de vergelijking, de spaarinspanningen van huishoudens. Het is cruciaal om pensioenzekerheid en de ontwikkeling van de kapitaalmarkt samen te bekijken. Pensioensparen moet winstgevend worden geïnvesteerd in toekomstige groei en innovatie. Dit is de sleutel tot het overwinnen van demografische veranderingen (evenals klimaatverandering). Europa heeft op dit gebied nog steeds grote tekortkomingen.”

Nederland: benchmarkstatus

Het Nederlandse pensioenstelsel blijft een van de beste ter wereld, de score is zelfs licht gestegen van 2,62 naar 2,60. De kracht is de evenwichtige combinatie van omslag- en kapitaalfinanciering. De demografische vooruitzichten worden echter somberder, met een stijging van de afhankelijkheidsratio van ouderen van 32% naar 44% in de komende 25 jaar. Daarom wordt billijkheid tussen de generaties een probleem, ook in het licht van de afnemende dekking van de tweede pijler onder jongeren. En een steeds oudere samenleving vereist meer arbeidskansen voor oudere werknemers. Na het 65e levensjaar heeft slechts 17% van de mannelijke werknemers nog een baan – in Japan, het wereldwijde laboratorium voor vergrijzende samenlevingen, is dat 35%.

De beste pensioenstelsels wereldwijd met een totaalscore lager dan 3

U vindt het onderzoek op onze homepage: Economic Research | Allianz