De ontwikkeling van Nederlandse multinationals blijft achter bij die van buitenlandse multinationals en andere bedrijven. Het aandeel van Nederlandse multinationals in het bruto binnenlands product (bbp) nam af van 15% in 2015 tot 13% in 2021. Tussen 2015 en 2022 daalde het aantal Nederlandse multinationale ondernemingen met 2,4%. Dit meldt het CBS.
Multinationals waren goed voor 31% van het bruto binnenlands product (bbp) in 2021. Het grootste deel hiervan kwam voor rekening van buitenlandse multinationals (145 miljard euro; 18%) en een kleiner deel van Nederlandse (102 miljard euro; 13%). In 2015 was het aandeel van Nederlandse multinationals in het bbp nog 15%. Nederlandse multinationals hebben dochterbedrijven in het buitenland, terwijl het moederbedrijf van een buitenlandse multinational gevestigd is in het buitenland.
| Aandeel van multinationals in het bbp | ||
| Jaar | Nederlandse multinationals (%) | Buitenlandse multinationals (%) |
| 2021 | 12,8 | 18,1 |
| 2020 | 13,4 | 17,1 |
| 2019 | 13,6 | 18,4 |
| 2018 | 13,7 | 18,4 |
| 2017 | 13,7 | 18,2 |
| 2016 | 14,4 | 17,7 |
| 2015 | 14,5 | 17,0 |
Minder Nederlandse multinationals tot 100 werkzame personen
In 2022 waren er in Nederland 31,500 multinationals gevestigd, waarvan 11,300 Nederlandse en 20,200 buitenlandse, samen 1,3% van het totaal aantal bedrijven. Multinationals kunnen in omvang variëren van een bedrijf met slechts een of enkele werkzame personen tot een wereldwijd conglomeraat. Sinds 2015 is het totaal aantal bedrijven in Nederland met 41,5% toegenomen.
Het aantal buitenlandse multinationals groeide met 39,4%, terwijl het aantal Nederlandse multinationals juist 2,4% lager lag dan in 2015. Deze afname zat vooral bij Nederlandse multinationals met betrekkelijk weinig werkzame personen. Bij multinationals met ten minste 100 werkzame personen (de 3,600 grootste) groeide zowel het aantal buitenlandse multinationals (28,4%) als het aantal Nederlandse multinationals (9,8%).
Het aandeel van multinationals in de Nederlandse loonkosten en in de bedrijfswinsten was ongeveer even groot als hun aandeel in het bbp. Het aandeel in de totale Nederlandse productiewaarde (41%) was beduidend groter. De economische prestaties werden geleverd met relatief weinig werkgelegenheid (22% van het totaal van 7,8 miljoen voltijdequivalenten).
| Aandeel van multinationals, 2021 | |||
| Nederlandse multinationals (%) | Buitenlandse multinationals (%) | Niet-multinationals (%) | |
| Productiewaarde | 15,5 | 25,5 | 59,0 |
| Loonkosten | 13,9 | 17,5 | 68,6 |
| Winsten | 12,2 | 19,6 | 68,2 |
| Bruto binnenlands product | 12,8 | 18,1 | 69,1 |
| Invoer | 19,8 | 56,1 | 24,0 |
| Uitvoer | 22,6 | 54,3 | 23,1 |
Multinationals goed voor ruim drie kwart van exportwaarde
Een relatief groot aandeel van de productie van multinationals wordt geëxporteerd. Het aandeel van multinationals in de totale exportwaarde was 77% in 2021. Ook kwam 76% van de totale Nederlandse invoerwaarde van goederen en diensten in dat jaar voor rekening van multinationals.
Nederlandse niet-multinationals, met name het zelfstandig midden- en kleinbedrijf, zijn veel meer op het binnenland gericht. Toch bereiken zij vaak wel indirect het buitenland als toeleverancier van multinationals. Zo is meer dan de helft van hun exportverdiensten, de toegevoegde waarde verdiend door export, te danken aan de export via andere bedrijven. Dit zijn vaak multinationals, bijvoorbeeld een middelgroot metaalbewerkingsbedrijf dat levert aan een machinefabrikant die machines exporteert.
| Exportverdiensten, direct of door toelevering aan exporterende bedrijven, 2021 | ||||
| Bedrijf | Directe export (mld euro) | Toelevering voor Nederlandse multinationals (mld euro) | Toelevering voor buitenlandse multinationals (mld euro) | Toelevering voor niet-multinationals (mld euro) |
| Nederlandse multinationals | 38,6 | 5,1 | 8,3 | 4,8 |
| Buitenlandse multinationals | 77,8 | 5,1 | 10,4 | 5,2 |
| Niet-multinationals | 53,2 | 19,0 | 30,2 | 20,6 |
De werkgelegenheid dankzij de export was het hoogst bij buitenlandse multinationals. In 2021 was het aantal voltijdbanen dankzij de export van buitenlandse multinationals 895 duizend voltijdequivalenten (vte). De werkgelegenheid bij niet-multinationals dankzij de export was 808 duizend vte, waarvan ruim 68 duizend door toelevering aan multinationals.
