De Europese Autoriteit voor verzekeringen en bedrijfspensioenen (EIOPA) heeft de resultaten gepubliceerd van haar klimaatstresstest van Europese instellingen voor bedrijfspensioenvoorzieningen (IORP’s).
In de eerste klimaatstresstest van de sector wilde de EIOPA de weerbaarheid van deze instellingen beoordelen tegen een klimaatveranderingsscenario dat een plotselinge, onordelijke overgang naar een groene economie simuleert als gevolg van de vertraagde uitvoering van beleidsmaatregelen. Hoewel de stresstest geen geslaagd of mislukt scenario is, wijzen de bevindingen erop dat IORP’S een wezenlijke blootstelling aan overgangsrisico’s hebben.Met een steekproef van 187 IORP’S uit 18 landen bestreek de stresstest alle landen van de Europese Economische Ruimte (EER) met belangrijke IORP-sectoren. In totaal werd meer dan 65% van de activa in toegezegd-pensioenregelingen en toegezegde-bijdrageregelingen geanalyseerd.
EIOPA heeft voor een volledige balansbenadering gekozen om het effect op de activaportefeuilles van IORP’s en op hun langetermijnverplichtingen te onderzoeken. Daarbij werd een dubbele methode gevolgd: naast een nationale balansbenadering (NBS) op basis van nationale waarderingsvoorschriften werd een gemeenschappelijke balansbenadering (CBS) met mark-to-market-waarderingen gebruikt om zinvolle vergelijkingen mogelijk te maken.
Wegens de aard van het wanordelijke overgangsscenario was de exercitie toegespitst op de activaportefeuille van IORP’s. Uit de resultaten blijkt dat IORP’s materieel blootstaan aan transitierisico’s. Aan de activazijde veroorzaakte het stressscenario een aanzienlijke totale daling van 12,9%, hetgeen overeenkomt met waarderingsverliezen van ongeveer 255 miljard euro. Het grootste deel van de waardedaling deed zich voor bij beleggingen in aandelen en obligaties. IORP’s hadden gemiddeld ongeveer 6% van hun beleggingen in aandelen en 10% van hun beleggingen in bedrijfsobligaties in koolstofintensieve sectoren zoals mijnbouw, elektriciteit & gas en vervoer over land, waarvoor het scenario forse afschrijvingen van 20% tot 38% voorschreef.
Het scenario, dat ook rentebewegingen omvatte, had ook gevolgen voor de passivazijde. De passiva daalden door de stijging van de risicovrije rente, waardoor het effect van de devaluaties aan de activazijde op de dekkingsgraad werd opgevangen, ook al werd de daling daardoor niet volledig gecompenseerd. De financiële posities verslechterden dus nog licht. Hoewel de dekkingsgraden volgens de nationale methode met 2,5pp (van 122,7% naar 120,2%) en volgens de gemeenschappelijke methode met 2,9pp (van 119,9% naar 117,0%) daalden, bleven de totale dekkingsgraden van de DB-regelingen na de schok in de meeste lidstaten boven de 100% – deels dankzij de sterke posities van vóór de schok.
“Als we zowel naar de activa als naar de passiva kijken, lijkt het effect op de dekkingsgraad beheersbaar, wat op zich geruststellend is”, aldus Petra Hielkema, voorzitter van EIOPA. “Niettemin tonen de zware verliezen aan de activazijde duidelijk de kwetsbaarheid van de sector voor klimaatrisico’s, vooral wat betreft investeringen in koolstofintensieve industrieën. In het scenario van dit jaar konden de verliezen aan de activazijde grotendeels worden gecompenseerd door een daling van de verplichtingen als gevolg van de stijgende rente, maar dat is wellicht niet in elk scenario het geval. Het is belangrijk hierover na te denken en te overwegen in toekomstige oefeningen andere scenario’s te testen, omdat deze ons een nog beter inzicht kunnen geven in de milieurisico’s die IORP’s lopen.”
De stresstest werd aangevuld met een kwalitatieve enquête over mitigatie- en aanpassingsmaatregelen, waaruit bleek dat I0RP’S bij hun beleggingsbeslissingen weliswaar steeds meer rekening houden met ESG-factoren, maar dat zij nog steeds opmerkelijke hindernissen ondervinden bij de toewijzing van beleggingen aan klimaatrisicogevoelige categorieën. Slechts 14% van de IORP’s gaf aan milieustresstests te gebruiken in hun eigen risicobeheer. Belangrijk is dat de resultaten aangeven dat deze subgroep beter presteerde in de oefening dan hun collega’s die dergelijke analyses niet uitvoeren, wat suggereert dat eigen klimaatstresstests I0RP’s helpen zich beter te positioneren tegen transitierisico’s.
Een ander kwalitatief onderzoek in verband met de stresstest onderzocht in hoeverre IORP’s de negatieve effecten van inflatie op de koopkracht van toekomstige uitkeringen trachten te beperken. 55% van de IORP’s zei dat zij regelingen aanbieden waarbij de uitkeringen rechtstreeks gekoppeld zijn aan de inflatie. 67% van alle IORP’s zei dat zij er met hun beleggingsstrategieën naar streefden de inflatie te overtreffen of ten minste als doelstelling hadden de gevolgen van de inflatie te beperken
